در حالی که کمتر از یک سال به زمان برگزاری انتخابات یازدهم ریاست جمهوری باقی مانده، برخی سایت های اصول گرا و نزدیک به احمدی نژاد خبر از آن داده اند که اسفندیار رحیم مشایی قصد حضور در انتخابات به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری را دارد و محمود احمدی نژاد نیز از وی حمایت خواهد کرد.
در همین حال سایت بازتاب نیز اقدام به انتشار سخنان رحیم مشایی – به نقل از یک بولتن محرمانه – کرده که در آن رحیم مشایی اعلام کرده که به اصرار احمدی نژاد قصد حضور در انتخابات را دارد.
بازتاب نوشته که رحیم مشایی در این جلسه گفته است: “مدیریت این کار در دستان آقای احمدی‌نژاد است، اگر او بگوید بیا می‌آیم و اگر بگوید نیا نمی‌آیم ، من دلایل مخالفت خود را در خصوص حضوردر انتخابات به ایشان گفتم و ایشان هم دلایل خود را گفتند و من قانع شدم. احمدی‌نژاد شهر به شهر خواهد رفت و خواهد گفت که اگر می‌خواهید برنامه من (احمدی‌نژاد) ادامه پیدا کند، به فلانی (مشایی)رای بدهید و این امر هم کاملاً قانونی است و ربطی به امکانات دولتی هم ندارد. برنامه‌های دولت هم بر روی مردم بی‌تاثیر نبوده است”.
گفته می شود این سخنان مربوط به یک جلسه افطاری در ساختمان کوثر نهاد ریاست جمهوری بیان شده است. رحیم مشایی همچنین با اشاره به برخی نام های مطرح برای کاندیداتوری در انتخابات، گفت: “من به صراحت می‌گویم از آقایانی که در انتخابات ریاست جمهوری مطرح هستند، من هیچ کم ندارم، نباید بگذاریم برنامه‌های این دولت زمین و ابتر بماند و به فضل خدا و کمک دوستان، دولت آینده هم دست ما خواهد بود، شخص خودم هم اعلام آمادگی کرده ام و می‌آیم، آقای احمدی‌نژاد بنده را متقاعد کرد تا حضور داشته باشم”.
پس از بروز اختلاف میان احمدی نژاد و رهبر جمهوری اسلامی بر سر عزل وزیر اطلاعات در اردیبهشت گذشته – که منجر به خانه نشینی یازده روزه احمدی نژاد شد – مشایی کمتر در مجامع عمومی حضور داشته است. وی مدت هاست که پاسخ گوی سوالات خبرنگاران نیست و در مجامع عمومی کمتر سخنرانی می کند.
اصول گرایان از مشایی و برخی دیگر از اطرافیان احمدی نژاد با عنوان جریان انحرافی یاد می کنند. آن ها معتقدند که این جریان در بسیاری از مشکلات کشور سهیم است و بارها از سوی اصول گرایان به دست داشتن در فساد مالی متهم شده. از آن جمله می توان به پرونده اختلاس سه هزار میلیارد توامنی اشاره کرد که در آن چندین بار نام مشایی نیز مطرح شد.
در همین حال سایت مشرق نیز خبر از آن داده است که احمدی نژاد قصد دارد به طور جدی در انتخابات آینده از رحیم مشایی حمایت کند. احمدی نژاد خود نیز در گفت و گوی تلویزیونی شب گذشته، در پاسخ به سوال مجری برنامه که از وی درباره برنامه دولت در یک سال باقی مانده از آن پرسیده بود، گفت که “از کجا می دانید یک سال به پایان عمردولت باقی مانده؟”
سایت انسان کامل – حامی احمدی نژاد – نیز در گزارشی، ضمن تایید حضور مشایی در انتخابات، به نقل از یک “منبع آگاه” نوشت: “هدف اصلی احمدی نژاد جلوگیری از مهندسی انتخابات و برگزاری آن در شرایط آزاد است و نتیجه چنین انتخاباتی قطعا پیروزی کاندیدای عدالتخواهان و حامیان احمدی نژاد خواهد بود “.
این سایت همچنین با اشاره به برنامه مشترک رحیم مشایی – احمدی نژاد، خبر از آن داد که این دو قصد داشتند تفکیکی را در فضای سیاسی به وجود آورند و در جامعه مطرح کنند: “تفکیکی که باید رخ می داد و رئیس جمهور و مهندس مشایی آن را دنبال می کردند این بود که تمام گروه های سیاسی کشور، با احمدی نژاد مرزبندی کنند. این مهم نیز محقق شد و بسیاری از افراد و جناح های سیاسی به خاطر حمایت از احمدی نژاد در گذشته توبه کردند. با به نتیجه رسیدن این دو پروژه مهم فرصت تقلب گفتمانی و ارائه احمدی نژاد بدلی از تمام احزاب سیاسی کشور سلب شده و ضربه ای مهلک به این جریانات وارد آمده است”.
این سایت نوشته است: “احمدی نژاد برای تداوم خط عدالت برنامه جدی دارد و معتقد است بدون شک دولت آینده ده برابر انقلابی تر از دولت کنونی خواهد بود”.
حملات سایت حامی احمدی نژاد به دیگر اصول گرایان در حالی صورت می گیرد که در سخنان نقل شده از مشایی نیز این حملات وجود داشت. مشایی در سخنان خود گفته است: “سال ۸۴ و ۸۸ را به یاد بیاورید که ما چقدر تنها بودیم، الان هم همان وضعیت وجود دارد. خیلی‌ها الان می‌ترسند که قالیباف رئیس جمهور شود، اما او که از هاشمی بزرگتر نیست، قالیباف خیلی ایرادها و گاف‌ها دارد و ما برای او برنامه مفصلی داریم، البته نباید الان برنامه‌هایمان را رو کنیم. جبهه پیروان و موتلفه هم شامل افراد … شده‌اند و کارشان تمام است، و جدیدترهای آنها (رهپویان و ایثارگران) را هم در انتخابات شرایطشان را دیدیم و تنها برای ما جامعتین مهم است ولی آن هم خطرناک نیست، در حال حاضر اختلاف اصولگرایان به گونه‌ای است که حالا حالاها باید بدوند تا این اختلافات حل شود”.
در همین حال گفته می شود که مجتبی ثمره هاشمی به عنوان مسئول ستاد حامیان احمدی‌نژاد فعالیت خود را آغاز کرده و سید حسن موسوی نیز مسئول امور مالی این ستاد شده است.
مطرح شدن نام مشایی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری در حالی است که تاکنون چندین بار رهبر جمهوری اسلامی در ملاعام علیه وی موضع گرفته است.
در ماه های نخست آغاز به کار دولت نهم، و پس از سخنان مشایی درباره دوستی با مردم اسراییل، نمایندگان مجلس، روحانیون و مراجع تقلید، مراسم اعتراضی مختلفی علیه وی برگزار کردند. حتی برخی نمایندگان مجلس اعلام کردند که قصد دارند احمدی نژاد را به همین دلیل به مجلس بکشانند، تا آنکه ایت الله خامنه ای، در خطبه‌های نماز جمعه، سخنان وی را کاملا اشتباه دانست و در عین حال خواستار پایان‌بخشی به حواشی درباره دولت شد.
پیش از برگزاری مراسم تنفیذ احمدی نژاد در مرداد ماه سال ۸۸، وی اعلام کرد قصد دارد از رحیم مشایی به عنوان معاون اول خود استفاده کند. ان مساله موجب اعتراض مجدد بسیاری از بلندپایگان حکومتی شد، تا آنکه محمدحسین ابوترابی‌فرد، نایب رئیس اول مجلس از دستور سیدعلی خامنه‌ای برای برکناری مشایی و استفاده نکردن از او در “هیچ پستی” خبر داد. سید احمد خاتمی، نماینده مجلس خبرگان و امام جمعه تهران هم برکناری مشایی را آزمون ولایتمداری احمدی‌نژاد خواند. احمدی‌نژاد در برابر اداره جلسات دولت را به مشایی سپرد، و وزرا در اقدامی هماهنگ جلسه دولت را ترک کردند.
پس از آن “دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری”، متن دستور آیت الله خامنه ای خطاب به احمدی‌نژاد در مورد لزوم برکناری رحیم مشایی از سمت معاونت اول رئیس جمهور را منتشر کرد. این نامه تاریخ ۲۷ تیرماه را داشت و شش روز پیش از انتشار به احمدی‌نژاد ابلاغ شده بود.
این اما پایان ماجرا نبود. چند روز پس از برکناری مشایی از پست معاونت اولی ریاست جمهوری و انتصاب به ریاست دفتر ریاست جمهوری، محمود احمدی نژاد، غلامحسین محسنی اژه‌ای وزیر اطلاعات را که یکی از مخالفان مشایی در دولت بود برکنار کرد. محمد حسین صفار هرندی نیز که از اعتراض کنندگان به معاونت اولی مشایی بود استعفای خود را تسلیم دولت کرد. انتصاب مشایی به ریاست دفتر احمدی‌نژاد نیز با واکنش تند برخی اصولگرایان روبرو شد بطوریکه جامعه اسلامی مهندسین، از احزاب اصلی طیف اصولگرا و حامی احمدی‌نژاد در نامه‌ای به وی نسبت به تکرار سرنوشت بنی‌صدر و مصدق هشدار داد.
سال گذشته نیز ئس از طرح مساله مکتب ایرانی از سوی مشایی، آیت الله خامنه ای در جمع اعضای جامعه مدرسین، درباره طرح سخنانی چون “مکتب ایرانی” به صراحت گفته بود: “من با طرح مکتب ایرانی مخالفم و نسبت به این موضوع به آقایان تذکر هم دادم.”
رحیم مشایی پیش از این درباره حملاتی که به وی می شود، گفته بود: “عده ای تلاش می کنند به هر تقدیر مرا تخریب کنند. آقای احمدی نژاد به من گفته است که تو چوب من را می خوری. من را نمی توانند بزنند به تو گیر می دهند.”
رحیم مشایی در طول ۷ سال گذشته، همواره حاشیه های فراوانی برای دولت به وجود آورده است. مردی که مانند رئیس اش درباره همه مسایل ـ از مسایل دینی تا بحث اسراییل ـ موضع گیری می کند و گفته می شود احمدی نژاد تحت تاثیر وی بسیاری از مسائل را مطرح می کند. وی که پس از رسیدن احمدی نژاد به ریاست جمهوری در سال ۸۴، به عنوان یکی از یاران نزدیک وی معرفی شد، ئست هایی چون رییس دفتر احمدی نژاد، رییس مرکز مطالعات جهانی شدن، جانشین رییس جمهور در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور، عضو شورای نظارت بر صدا و سیما، عضو شورای فرهنگی دولت، نماینده رییس‌جمهور در شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، عضو کمیسیون‌های اقتصاد و فرهنگی دولت و سرپرست نهاد ریاست جمهوری را تجربه کرده است.
وی علاوه براظهارات جنجالی و متناقض، اقدامات پرماجرایی نیز انجام داده؛ از حضور در مجلس رقصی در ترکیه تا مراسم حمل قرآن همراه با نوای دف، ادغام سازمان حج و زیارت با سازمان میراث فرهنگی و خرید عکس های هدیه تهرانی، بازیگر سینما، گوشه‌ای از عملکرد مشایی است.محمود احمدی‌نژاد هم همواره از مشایی دفاع کرده است.
رحیم مشایی حتی در یکی از سخنرانی های خود در دانشگاه رازی همدان حضرت نوح را مورد انتقاد قرار داد و مدعی شد نوح با وجود ۹۵۰ سال زندگی، مدیریت جامعی نداشته است و نتوانسته عدالت را برقرار کند. این اظهار نظرهم با واکنش شدید برخی روحانیون مواجه شد.
سخنان و رفتارهای مشایی، تاکنون انتقادات بسیاری از اصول گرایان را موجب شده است. حتی حامیان سرسخت احمدی نژاد نیز، به وی درباره استفاده از مشایی در پست های مختلف، نقد دارند. در همین راستا سال پیش در یکی از تندترین انتقادها نسبت به احمدی نژاد، دو تن از مداحان حامی احمدی نژاد، به رحیم مشایی حمله کردند. درآن زمان منصور ارضی، مشایی را به آلت تناسلی مردانه تشبیه کرده و سعید حدادیان وی را از سلمان رشدی بدتر دانسته بود.
اما رحیم مشایی کیست؟
وی در آبان ماه سال ۱۳۳۹ در رامسر متولد شد. او در زمان پیروزی انقلاب اسلامی ۱۸ سال داشت. اسفندیار که در فضای داغ آن روزها از ۱۵ سالگی برای مردم شهر و روستا سخنرانی کرده بود، در بحبوحه انقلاب تبدیل به سخنرانی قهار و محور اقدامات انقلابی شهر شد. براساس اخبار رسمی راه‌اندازی راهپیمایی ها، نوشتن بیانیه‌ها و پخش اعلامیه‌های خمینی، برگزاری هیأت مذهبی و مراسم خواندن دعای کمیل و ندبه از جمله فعالیت های او پیش و در اوایل انقلاب است.
وی سابقه دستگیری ندارد اما آنطور که خود می گوید چندین بار از خطر ساواک رهایی یافته و مهندسی الکترونیک را از دانشگاه صنعتی اصفهان گرفته است. او نیز چون دیگر همراهان احمدی نژاد، در سال های ۶۵-۶۶ دوباره به تحصیل روی آورده است. وی پیش از تاسیس وزارت اطلاعات به سیستم اطلاعات-امنیتی که در کشور توسط نهادهایی چون سپاه راه اندازی شده بود، پیوست و در اطلاعات سپاه رامسر به فعالیت پرداخت. وی سپس به دلیل بحرانی که اوایل انقلاب علی الخصوص در سال های ۵۸ تا ۶۱ گریبان مناطق کردنشین را گرفته بود، به دعوت سردار نقدی به کردستان رفت تا در سمت معاون اطلاعات واحد کومله اطلاعات سپاه مستقر در قرارگاه حمزه سیدالشهداء شروع به فعالیت کند.
مقارن با فرمانداری احمدی نژاد در خوی، وی عضو شورای تامین استان آذربایجان غربی بود. حسین الله کرم درباره آشنایی احمدی نژاد و مشائی می نویسد: “احمدی‌نژاد فرماندار خوی بود و مشایی عضو شورای ویژة تأمین استان. این آشنایی سبب گشت تا بعدها احمدی‌نژاد (شهردارتهران) به سبب شناختی که از سبک کار فرهنگی موفق او در کردستان داشت او را به سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران فراخواند.
وی با نام مستعار مرتضی محب الاولیا در مناطق کردنشین به اقدامات امنیتی-اطلاعاتی دست زد. او همچنین عضو شورای تامین استان آذربایجان غربی نیز بود، البته با نام اصلی اش یعنی اسفندیار رحیم مشائی. پس از تشکیل وزارت اطلاعات در سال ۶۳، رحیم مشائی “مسئول تدوین استراتژی نظام جمهوری اسلامی در خصوص اکراد ایرانی” شد. در زمان ریاست محمد محمدی ری شهری بر وزارت اطلاعات، وی مسئولیت “مناطق بحرانی کشور” را عهده دار بود. او همچنین از موسسین “موسسه مطالعات علمی” وابسته به وزارت اطلاعات است که عمده فعالیت اش تحقیق و پژوهش و ارائه راهکار در خصوص مسائل قومیت های ایرانی، شناخت بیشتر آنان و همبستگی ملی است. وی سپس به وزارت کشور رفت و در دوران تصدی علی محمد بشارتی، مدیرکل اجتماعی وزارت کشور شد و از آنجا به رادیو پیام و سپس به شهرداری منتقل شد.
رحیم مشائی مدیر مسئول ماهنامه سوره نیز هست. این نشریه با گستره توزیع بین المللی در ایران و دیگر نقاط جهان منتشر می شود. زبان آن کردی سوران است و به گویش کرمانجی نیز ده صفحه مطلب منتشر می کند که اخیرا به صورت ویژه نامه کرمانجی ضمیمه مجله می شود. همچنین سرمقاله نشریه علاوه بر کردی به زبان فارسی هم درج می شود.
مشخصا در میان بدنه وزارت اطلاعات از مشایی به عنوان کارشناس مسائل کردستان یاد می شود. اسفندیار رحیم مشائی با آغاز به کار دولت نهم و به دلیل آشنایی پیشین احمدی نژاد با وی، در بدنه دولت جذب شد و ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را عهده دار شد. وی همچون غلامحسین الهام ابوالمشاغل است؛ رییس مرکز مطالعات جهانی شدن، جانشین رئیس جمهور در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور، عضو شورای نظارت بر صداوسیما، عضو شورای فرهنگی دولت، نماینده رئیس جمهور در شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، عضو کمیسیون های اقتصاد وفرهنگی دولت و در آخر ریاست کمیته عالی در مورد طرح خط لوله گاز ایران- پاکستان-هند، از جمله این مشاغل است. رحیم مشائی همچنین عضو هیأت مدیره موسسه “رایانه شهر” است. مدیر عامل این موسسه که در زمینه های مختلف علوم کامپیوتری فعالیت می کند فردی به نام خسرو کاظمی آذربایجانی است و مشائی در کنار افرادی چون حمید بقایی، کاظم کیاپاشا، مجیدرضا ربیعی و…، هیأت مدیره آن را تشکیل می دهند.
