دو روز پس از انفجار خونبار چابهار که گروه منشعب از جندالله مسولیت آن را به عهده گرفت، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی از اعدام سه عضو این گروه و بازداشت یک عضو دیگر این گروه خبر داد؛ دادگستری سیستان و بلوچستان می‌گوید این فرد وابسته به جندالله با لباس محلی قصد ورود به کشور و انجام عملیات انتحاری داشته است.
کار‌شناسان مسائل بلوچستان در مصاحبه با روز می‌گویند اعدام و دستگیری اعضای جندالله و شهروندان بلوچ آنهم به جرم دست داشتن در عملیات دو سال پیش “تکرار همان سیاست انتقامجویانه مقابله خشونت با خشونت بیشتر و تشدید تسلسل دایره وار گردونه خونریزی در استان سیستان و بلوچستان است.”
“حرکت انصار” انشعابی از جندالله است
دادگستری استان سیستان و بلوچستان، یکشنبه، سی‌ام مهرماه در بیانیه‌ای اعلام کرد: “سه نفر از اعضای گروه جندالله صبح امروز یکشنبه ۳۰ مهرماه در ارتباط با بمبگذاری روز تاسوعا ۱۳۸۹ اعدام شدند.”
آنطور که در این بیانیه آمده: “یحیی چاری زهی، عبدالجلیل کهرازهی و عبدالباسط ریگی که در حوادث گذشته به ویژه انفجار مسجد جامع زاهدان و حادثه تاسوعای شهرستان چابهار نقش مستقیم داشتند پس از محاکمه و دادرسی عادلانه و با انجام تشریفات قانونی به اتهام محاربه و افساد فی الارض به اعدام محکوم و حکم آن‌ها در مراجع عالی قضایی کشور به تایید رسیده است.”
همزمان حسین ذوالفقاری، فرمانده مرزبانی نیروی انتظامی از بازداشت فردی خبر داد که با لباس محلی در مرز ایران وافغانستان “قصد ورود به کشور و انجام عملیات انتحاری” را داشته است.
خبرگزاری ایسنا به نقل از ذوالفقاری نوشته براساس تحقیقات انجام شده “این فرد توسط گروه جندالله و با هدف انجام علمیات انتحاری قصد ورود به کشور را داشته و در نقطه صفر مرزی دستگیر شده است.”
بازداشت و اعدام اعضای جندالله تنها دو روز پس از انفجار یک فرد انتحاری در چابهار رویداده است.
بر اساس گزارش‌ها روز جمعه، ۲۸ مهرماه فردی با کمربند انتحاری، قصد ورود به مسجد امام حسین چابهار را داشت که پس از ممانعت ماموران امنیتی خود را بیرون از مسجد منفجر کرد.
در اثر این انفجار به نوشته خبرگزاری‌های رسمی “دو شخص بسیجی” کشته شدند. مسئولیت این انفجار را هم گروه تازه تاسیس “حرکت انصار” به عهده گرفته است.
این گروه در وبلاگ خود با انتشار تصاویری از “حمزه سراوانی” او را فردی معرفی کرده که با جلیقه انفجاری دو نفر را در چابهار کشته و نام این عملیات را “استون -۱رعد” نامیده است.
عبدالستار دوشوکی، رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در لندن در این مورد این گروه به روز می‌گوید: “این گروه ظاهرا انشعابی از جندالله است که در ۴ آذر ماه سال گذشته اعلام موجودیت کرد. در همان زمان گروه دیگری بنام جیش الحسین نیز اعلام موجودیت کرد. جندالله بر علیه این دو گروه اعلامیه ای صادر کرد مبنی بر اینکه این دو گروه نا‌شناس هیچ ربط و ارتباطی تشکیلاتی با جندالله ندارند.”
آقای دوشوکی معتقد است که “گروه جندالله چون توسط آمریکا و غرب رسما ً بعنوان یک گروه تروریستی اعلام شده، در نتیجه آن‌ها ناچارند تحت عناوین دیگری به فعالیت خود ادامه بدهند. احتمال دارد که تغییر نام و انتشار اعلامیه در نفی ظاهری دیگری نوعی استراتژی استتاری برای ادامه مبارزه باشد. اگرچه اسم رهبر حرکت انصار یعنی یاسر مسکوتانی با اسم رهبر جندالله یعنی محمد ظاهر ناروئی کاملا ً فرق می‌کند.”
به گفته این فعال بلوچ بر خلاف ادعای حرکت انصار ایران، عملیات اخیر ظاهرا ً موفقیت مورد دلخواه آن‌ها را نداشته، اگر چه “دو هموطن بیگناه یعنی یک بلوچ سنی مذهی و یک سیستانی شیعه قربانی تروریسم کور مذهبی از نوع القاعده‌ای آن شدند.”
بد‌ترین نوع خشونت: استراتژی تکفیری
جندالله در سال ۲۰۰۲ توسط عبدالمالک ریگی تأسیس شده و عملیات مسلحانه خود را از سال ۲۰۰۵ آغاز کرده است. این گروه که فعالیتهای خود را تحت عنوان دفاع از شهروندان اهل سنت در سیستان و بلوچستان تعریف کرده است، ۱۲ آبان ماه سال جاری به فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده آمریکا افزوده شد.
عبدالمالک ریگی رهبر این گروه که در اسفند ماه ۸۸ در مسیر پرواز از دبی به قرقیزستان از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و به ایران منتقل شده بود، در آخرین روزهای خرداد ماه جاری در زندان اوین تهران به دار آویخته شد.
آنزمان جندالله در بیانیه‌ای تاکید کرده بود که انتقام اعدام عبدالمالک ریگی را خواهد گرفت. از جمله عملیات‌های جندالله بعد از مرگ ریگی می‌توان به دو انفجار انتحاری شدید در مسجد جامع شیعیان زاهدان اشاره کرد که به دنبال آن ۲۷ نفر کشته و ۳۰۰ تن نیز زخمی شدند.
بعد از اعدام رهبر جندالله، عباسعلی نورا، نماینده مردم زابل در مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، به وجود “فرهنگ انتقام” در سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت احتمال انجام “اقدامات تلافی جویانه” جندالله در این منطقه وجود دارد.
بعد از اعدام رهبر جندالله، عباسعلی نورا، نماینده مردم زابل در مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، به وجود “فرهنگ انتقام” در سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت احتمال انجام «اقدامات تلافی جویانه» جندالله در این منطقه وجود دارد؛نظری که به واقعیت پیوسته است.از آن پس با وجود اینکه مقامات جمهوری اسلامی بار‌ها مدعی شده‌اند که منطقه سیستان و بلوچستان را از نفوذ و تحرک گروه جندالله پاکسازی کرده‌اند اما هرازگاهی درگیری‌هایی میان نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و گروه مسلح جندالله در مناطق مرزی شرق کشور گزارش می‌شود.
عبدالستار دوشوکی با اشاره به انفجار روز جمعه چابهار و گروه “حرکت انصار” می‌گوید که “استراتژی تکفیری جهادی و ارتکاب بد‌ترین نوع خشونت یعنی کشتار جمعی از طریق عوامل انتحاری دقیقا ً ادامه همان عملکرد مرگبار و ضد انسانی جندالله است”.
دور جدیدی از خشونت و اعدام؟
اما اعدام و بازداشت چهار عضو جندالله در روزهای شنبه و یکشنبه، چه ارتباطی می تواند با انفجار روز جمعه، ۳۰ مهرماه داشته باشد؟
رئیس مرکز مطالعات بلوچستان می‌گوید: “بیست و دو ماه پیش بعد از بمبگذاری تاسوعا در چابهار، رژیم بلافاصله در یک حرکت انتقامجویانه ۱۱ نفر بلوچ را به اتهام همکاری با جندالله اعدام کرد. اعدام‌های صبح دیروز نیز دقیقا ً تکرار مکررات و ادامه همان سیاست انتقامجویانه مقابله خشونت با خشونت بیشتر و تشدید تسلسل دایره وار گردونه خونریزی در استان سیستان و بلوچستان است.”
آقای دوشوکی می‌پرسد: “این‌ها چرا بعد از بیست و دو ماه دستگیری و زندانی شدن، اکنون و آنهم بلافاصله بعد از عملیات انتحاری در چابهار در یک حرکت سریع السیر و ظاهرا کینه توزانه بطرز انتقامجویانه‌ای اعدام شده‌اند؟ متاسفانه بعد از تقریبا ً بیست و دو ماه آرامش نسبی، اینک ممکن است دور جدیدی از خشونت و اعدام در بلوچستان آغاز گردد.”
به جرم دست داشتن در عملیات انتحاری تاسوعای ۸۹، دست کم ۱۱ شهروند بلوچ اعدام شدند. پس از آن نیز چندین شهروند دیگر به صورت جداگانه در ارتباط با این عملیات دستگیر شدند.
آخرین مورد از بازداشت اعضای منتسب به گروه جندالله، روز جمعه صورت گرفته است. کار‌شناسان اما می‌گویند دستگیری عوامل منتسب به جندالله در استان سیستان و بلوچستان تازگی ندارد.
آقای دوشوکی می‌گوید: “خبر دستگیری یک عامل انتحاری که قصد ورود به کشور را داشته، بعقیده من تبلیغاتی بیش نیست. اول اینکه اینگونه اخبار کلی و ادعاهای دستگیری تروریست‌ها که از خاک همسایگان، بخصوص پاکستان قصد ورود به ایران را داشته‌اند، همواره بصورت دوره‌ای منتشر می‌شده. دوم و مهم‌تر اینکه در چنین شرایط ملتهبی بعید به نظر می‌رسد که عوامل انتحاری، آنهم با لباس مبدل نظامی تلاش کنند وارد مرز بشوند.”
به گفته مدیر مرکز مطالعات بلوچستان نکته جالب توجه در بازداشت این فرد این است که مقامات استان ادعا می‌کنند این فرد از افغانستان و نه از پاکستان قصد ورود به استان را داشته. اما چرا افغانستان: “دو دلیل می‌تواند داشته باشد. اول اینکه آمریکا و غرب هنوز در افغانستان حضور دارند، و رژیم مدعی است که تروریست‌ها تحت حمایت آن‌ها هستند. دوم اینکه شاید نوعی تلافی باشد در مقابل اتهامات مقامات افغانستان که مدعی شده بودند ایران در ارسال بمبگذاران انتحاری از زاهدان به زرنج پایتخت ولایت نیمروز که در اواخر مرداد امسال منجر به کشته و زخمی شدن بیش از صد تن شد، دست داشته است.”
