مهلت ضرب‌الاجل برای رسیدن به توافق جامع درباره برنامه هسته‌ای جمهوری‌اسلامی و گروه ۱+۵ در حالی امروز به پایان می‌رسد که برخی منابع خبری از “توافق سیاسی” میان دو طرف برای “تمدید مذاکرات به مدت دو ماه” می‌دهند؛ مساله‌ای که هنوز از سوی منابع رسمی تایید نشده.
هم‌زمان روز گذشته محمدجواد ظریف و جان کری،وزرای امورخارجه جمهوری اسلامی و آمریکا، دیداری دوجانبه داشتند و در آن به بررسی وضعیت موجود پرداختند.
آسوشیتدپرس گزارش داد که در این دیدار کری به ظریف پیشنهاد کرد دو طرف برای تمدید گفت‌وگوها تا بعد از مهلت ۲۴ نوامبر (سوم آذر) بحث کنند.
ایرنا نیز به نقل از “یک مقام نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران” نوشت که “در ملاقات دو جانبه ظریف و کری در خصوص موضوعات مختلف هسته‌ای و راه‌حل‌های مربوط به آن‌ها گفتوگو شد”.
این نخستین بار از زمان استقرار جمهوری اسلامی است که وزرای امورخارجه دو کشور به شکل مستقیم و بدون حضور واسطه، با یک‌دیگر دیدار و گفتوگو می‌کنند.
هنوز گزارش‌های رسمی از جزییات مذاکرات و توافق‌های احتمالی منتشر نشده، با این حال منابع مختلف خبری نوشته‌اند که دو طرف به “توافق سیاسی” دست پیدا کردند تا مذاکرات را برای دو ماه دیگر تمدید کنند.
گفته می‌شود مسایلی نظیر میزان غنی‌سازی در ایران، لزوم پاسخ به پرسش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین نحوه رفع تحریم‌ها،اختلاف‌های اصلی میان دو طرف مذاکرات است.
با این حال خبرگزاری رسمی جمهوری‌اسلامی به نقل از “یک عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای” نوشت: “صحبت از تمدید مذاکرات نیست. تا به حال به هیچ وجه صحبت از تمدید نشده و تمرکز ما روی به نتیجه رساندن توافق جامع است”.
با این وجود به نظر می‌رسد هر دو طرف به این نتیجه رسیده‌اند که امکان رسیدن به توافق جامع تا پایان مذاکرات امروز وجود ندارد. فیلیپ هاموند، وزیر خارجه بریتانیا، به بی بی سی گفت :“نمی خواهم امیدی کاذب ایجاد کنم. مواضع ما هنوز خیلی از هم فاصله دارد”.
هم‌زمان با کم‌رنگ شدن امیدها برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای، حسن روحانی، در نخستین ساعات روزسوم آذرماه عکسی در صفحه اینستاگرام خود با موضوع “امید” منتشر کرد.
از سوی دیگر خبرگزاری برنا ـ متعلق به وزارت ورزش و جوانان - خبری را منتشر کرد که براساس آن حسین فریدون، برادر حسن روحانی، روز گذشته به وین، محل انجام مذاکرات هسته‌ای، سفر کرده است.
برنا چند ساعت پس از انتشار، این خبر را از خروجی خود حذف کرد. با این‌حال رجانیوز نوشت که فریدون احتمالا پیغامی برای تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی داشته، چرا که “در موارد مشابه نقش پیغام‌رسانی میان برادر و تیم مذاکره کننده را بازی کرده است”.
به نوشته رجانیوز “این‌که حسین فریدون حامل چه پیغامی برای مذاکره‌کنندگان ایرانی است همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی است، اما نکته قابل توجه آن است که حمایت جریانات مختلف و ارکان نظام از مذاکرات و نتایج آن منوط به «حفظ خطوط قرمز نظام» در مذاکرات هسته‌ای بوده و بر همین اساس به نظر نمی‌رسد نتایج پیغام و پسغام‌های دقیقه نود، چیزی خارج از خطوط قرمز نظام در مذاکرات هسته‌ای باشد”.
هم‌زمان اصول‌گرایان در داخل نیز گفته‌اند رسیدن به توافق تنها با تایید مجلس شورای اسلامی ممکن است. آن‌ها به اصل ۷۷ قانون اساسی در این زمینه اشاره می‌کنند.
براساس این اصل “عهدنامهها، مقاولهنامهها، قراردادها و موافقتنامههای بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد”.
به نظر می‌رسد بخشی از اصرار نمایندگان مجلس در این زمینه، به تلاش آن‌ها برای دست یافتن به جزییات بیشتری از مذاکرات و توافق‌ها مربوط است.
از زمان روی کار آمدن دولت روحانی، نمایندگان مجلس همواره به این‌که در جریان مذاکرات هسته‌ای و همچنین توافق‌نامه‌های امضا شده ـ- از جمله توافق‌نامه ژنو ـ- قرار نگرفته‌اند، اعتراض داشته اند.
احمد حکیمی، نماینده مجلس، روز گذشته در نطقی در همین زمینه گفت: “اینجانب طرح دو فوریتی را آماده کرده‌ام و از شما عزیزان درخواست می‌کنم با حمایت قاطعانه از این طرح دو فوریتی که دولت را ملزم می‌کند با اجرای اصل ۷۷ قانون اساسی هرگونه توافق هسته‌ای قبل از امضای نهایی با هر کشوری مصوبه مجلس را اخذ نموده و مفاد آن در مراحل نهایی و قبل از امضا در جلسه غیرعلنی و محرمانه به تصویب نمایندگان ملت برسد”.
هم‌زمان رجانیوز، وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری، در این‌باره نوشت: “امضای تفاهم‌نامه هسته‌ای که تعهداتی را متوجه کشور می‌کند، باید پیش از امضا مورد تصویب مجلس شورای اسلامی قرار بگیرد و بی توجهی به این گزاره به معنای نادیده گرفتن قانون اساسی است”.
