در حالیکه هنوز بحث های موافق و مخالف در مورد تبعات اجرای مرحله دوم طرح هدفمندی یارانه ها ادامه دارد و دولت هم خواستار انصراف داوطلبانه مردم از دریافت یارانه نقدی در این مرحله شده است، سایت ثبت نام و دریافت اطلاعات خانوار بلافاصله پس از معرفی از سوی سازمان هدفمندی یارانه ها به دلیل هجوم کاربران از کار افتاد.
این در حالیست که دولت امیدوار بود بخش قابل توجهی از یارانه بگیران، یعنی دستکم 5 میلیون نفر از دریافت یارانه انصراف دهند.
هجوم برای ثبت نام در سایت دریافت یارانه نقدی، پس از اظهارات اکبر ایزدی، مدیر عامل سازمان هدفمندسازی یارانه ها آغاز شد. او خبر داده بود که “ثبت نام دریافت یارانه نقدی از ۲۰ فروردین آغاز می شود و دریافت یارانه نقدی در دوره جدید منوط به ثبت نام است”.
او در مصاحبه با واحد مرکزی خبر، افزوده بود: “بر اساس قانون، پرداخت یارانه نقدی در دوره جدید منوط به ثبت نام است و اگر هموطن عزیزی به یارانه احساس نیاز نمی کند و متقاضی نمی شود، بداند که ثبت نام نکردن به منزله انصراف از دریافت یارانه نقدی محسوب می شود. در مدت ۱۰ روز سرپرستان خانوارهای متقاضی باید بر اساس اولین رقم سمت راست شماره کارت ملی به سامانه مراجعه و ثبت نام کنند”.
وی همچنین گفته بود:“اطلاعات کاملی را در سازمان هدفمند سازی یارانه ها جمع آوری و به روز کرده ایم و البته دولت بنایی بر حذف افراد در مرحله اول ندارد اما امیدواریم هموطنان در ثبت نام دریافت یارانه شرکت نکنند. با سامانه سازمان هدفمند سازی یارانه ها که ۴۳ بانک اطلاعاتی اکنون به صورت کامل در ان وجود دارد، می توانیم تصمیم گیری کنیم اما در فرمی که برای این مرحله طراحی شده است ۵ سقف درآمدی را مشخص کردیم که شامل سقف درآمدی ماهانه کمتر ۶۰۰ هزار تومان، ۶۰۰ هزار تا یک میلیون تومان، یک میلیون تا ۲ میلیون تومان، ۲ میلیون تا دو و نیم میلیون تومان و بالاتر از دو و نیم میلیون تومان که همه اینها مشخص است و لحاظ می شود”.
پس از این اظهارات، سایت معرفی شده از سوی وی از کار افتاد و خبرگزاری مهر در اینباره نوشت: “مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها در حالی از ثبت نام برای دریافت یارانه نقدی در دور دوم هدفمندی یارانه‌ها خبر می‌دهد که تنها سه روز مانده به این زمان سایت مربوط به ثبت نام میلیونها متقاضی دریافت یارانه حتی باز نمیشود. با وجود اینکه دولت یازدهم از ابتدای حضور خود بر اجرای گام دوم هدفمندی یارانه‌ها در قالب برنامه‌ای جامع، منظم و متفاوت با قبل تاکید می کرد اما در مدت زمان محدود مانده به شروع ثبت نام برای دریافت یارانه نقدی سایت مربوط به مراجعه متقاضیان هم در دسترس نیست. این درحالی است که بی تردید با ادامه این روند این مساله در فضای مجازی مشکلات بسیاری را برای متقاضیان ایجاد خواهد کرد که در این حالت پایان ثبت نام تمامی گروه‌ها در زمان ۱۰ روزه بعید به نظر می رسد”.
نحوه ثبت نام و عدم اطلاع رسانی دقیق درباره مرحله دوم هدفمندی با انتقادات زیادی مواجه شده، تا حدی که سایت “سلام نو”، هوادار دولت، نیز لب به انتقاد گشوده و نوشته: “در حالی که طبق اعلام دولت، ثبت نام مجدد از متقاضیان دریافت یارانه نقدی از ۲۰ فروردین آغاز خواهد شد، اطلاع رسانی ضعیف سازمان هدفمندی یارانه‌ها باعث شده بسیاری از مردم از نحوه اجرای گام دوم هدفمندی یارانه‌ها هیچ اطلاع دقیقی نداشته باشند. آغاز گام دوم هدفمندی یارانه‌ها در حالی در روزهای پایانی هفته جاری رسما کلید می خورد، که همچنان بخش‌های مهمی از این طرح بزرگ اقتصادی برای مردم نامعلوم مانده و در این راستا مسولان مربوطه همچنان از ارائه توضیحی شفاف طفره می روند و این امر سردرگمی‌های فراوانی در بین اقشار مختلف مردم به وجود آورده است. سازمان هدفمندی یارانه‌ها در آخرین اقدام خود، نهایی شدن گروههای درآمدی اقشار مختلف مردم را نیز در سکوت خبری ارائه کرده و برای ارائه مستندات تنها به یک گفت‌وگوی کوتاه تلویزیونی بسنده کرده است. اینکه چه کسانی مستحق دریافت یارانه نقدی هستند و چه گروهی نباید ثبت نام مجدد انجام دهند، سرنوشت یارانه بهداشت و درمان خانوراهایی که قصد انصراف دارند چه خواهد شد، آیا دولت در تخصیص یارانه به ثروت و دارایی نیز توجه دارد یا تنها درآمد ملاک خواهد بود، اینکه آیا با توجه بالا بودن هزینه زندگی در برخی کلان شهرها نسبت به مناطق روستایی، در تخصیص یارانه این دو گروه تفاوتی قائل خواهند شد یا خیر و اینکه اهرم نظارتی دولت برای سنجش وضعیت درآمدی مردم چه خواهد بود تنها بخشی از سوالات بی جواب مانده این روزهای مردم است که با توجه به نزدیک بودن زمان ثبت نام مجدد، بسیاری از آنها را در نام نویسی مردد کرده است”.
در اینباره، خبرگزاری فارس نیز نوشته است: “با وجود اینکه قرار بود قبل از اجرای گام دوم هدفمندی یارانه ها تمامی مسایل و جزییات پیرامون آن تشریح شود اما هنوز اطلاع کامل و دقیقی از چگونی اجرای این طرح بزرگ که عواقب آن کل جامعه را در بر می گیرد منتشر نشده و هیچ مقام مسئولی حتی در یک نشست خبری به سئوالات بی جواب حول این مساله پاسخ نداده است”.
از دیگر انتقادات و ابهامات این طرح، انتشار اطلاعات شخصی شهروندان از سوی بانک هاست که شبهاتی را درباره زیر پا گذاشتن حریم خصوصی ایجاد کرده است. به نوشته خبرگزاری ایسنا، بر اساس تازه ترین مصوبه دولت، دستگاه ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می کنند، موظف شده اند تمامی اطلاعات یارانه بگیران را برای اجرای گام دوم هدفمندی یارانه ها در اختیار دولت با محوریت سازمان هدفمندی یارانه‌ها قرار دهند.
در این مصوبه دولت که با امضای معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده، آمده است: “کلیه دستگاه‌های اجرایی و نهادهایی که از بودجه عمومی کشور استفاده می‌نمایند، موظفند اطلاعات مورد درخواست سازمان (سازمان هدفمندی یارانه ها) برای هرگونه اقدام قانونی موضوع تبصره ۲۱ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ کل کشور را در اختیار سازمان قرار دهند”.
ایسنا در باره این ابلاغیه می نویسد: “مصوبه جدید دولت در حالی از سوی اسحاق جهانگیری ابلاغ شده است که گفته می شود در دولت گذشته نیز مقامات ارشد اجرایی به صورت شفاهی به مقامات ارشد وقت بانکی دستوری برای ارائه اطلاعات بانکی افراد توسط بانک‌های کشور به دستگاه‌های ذی‌ربط صادر کرده بودند اما بانک‌ها زیربار چنین دستوری به دلیل اینکه احتمال خروج گسترده منابع از سیستم بانکی و سلب اعتماد مردم از نظام بانکی وجود داشت، نرفتند و با آن مخالفت کردند”.
نرگس نجفی، مدیر دفتر امور بانک سازمان هدفمندی یارانه‌ها اما در یک برنامه رادیویی، در اینباره چنین توضیح می دهد: “مجموع درآمد اعضای خانوار، مجموع درآمد شغل اول و دوم، سود دریافتی سپرده‌های بانکی و درآمد از محل خانه‌ای که اجاره داده می‌شود، جزو درآمد ماهیانه افراد در اعلام درآمد در مرحله دوم ثبت نام از متقاضیان یارانه نقدی باید محاسبه شود. این کار پیش از اینکه اقساط ماهیانه وام‌های دریافتی از بانک‌ها حساب گردد، لحاظ شود. در مرحله دوم اجرای هدفمندی یارانه ها و در این مرحله ثبت نامی ۵ گروه درآمدی تفکیک و تعیین شده است اما مشخص نیست که چه سقف درآمدی برای متقاضیان دریافت یارانه نقدی مطرح است”.
