همزمان با تصویب قطعنامه توافق هسته ای جمهوری اسلامی و ابر قدرت های جهان در شورای امنیت سازمان ملل، و مخالفت فرماندهان سپاه با بندهای مربوط به فعالیت های موشکی نظام، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد اجازه بازرسی از سایت بحث برانگیز پارچین صادر نخواهد شد.
به نظر می آید بند ۳ از بخش بیانیه قطعنامه واکنش سرداران و نمایندگان مجلس اسلامی رابر انگیخته؛ جایی که از جمهوری اسلامی خواسته می شود: “هیچ فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان هشت سال پس از پذیرش قطعنامه.”
با این حال احمد بخشایش، از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز دوشنبه در گفتگو با فارس به طور تلویحی اعلام کرد غرب با فعالیت های موشکی مرتبط با برنامه هسته ای مشکل دارد نه فعالیت های موشکی دیگر. بخشایش گفته است: “در سال های تحریم ما موشک و شهاب ۳ تولید می‌کردیم. رزمایش‌هایی صورت می‌گرفته و حتی موشک‌های تولید شده به عراق فرستاده می‌شد.” وی ادامه داده است: “این‌ها( غربی ها ) فناوری فروش موشک‌های بالستیک طراحی شده را برای بحث هسته‌ای ادامه دادند و مسئله جدیدی نیست که بخواهیم زیر آن بزنیم.”
از آنجا که موشک های بالستیک با برد بلند یا متوسط توان حمل حجم زیادی از مواد منفجره ندارند، تولید چنین موشک هایی صرفا برای پرتاب کلاهک های هسته ای است.
در همین حال سردار حسین دهقان، وزیر دفاع دولت حسن روحانی نیز حدوا یک ساعت پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت اعلام کرد که جمهوری اسلامی برنامه ای برای محدود کردن برنامه موشکی خود ندارد: “مسایل مربوط به موشک‌ها نیز، هیچ‌گاه در دستور کار مذاکرات هسته‌ای نبوده و نظام برنامه‌های خود را در این زمینه با قاطعیت به اجرا می‌گذارد.”
بر اساس توافق وین و قطعنامه اخیر اگر ایران از تعهدات خود سرباز بزند تحریم های شورای امنیت علیه برنامه هسته ای تهران می توانند ظرف ۳۰ روز دوباره اجرا شوند و از همین رو به نظر نمی آید این مخالفت ها به راستی سودای برهم زدن توافقی را در پی داشته باشد، گرچه تهدیداتی از جنس اظهارات فرماندهان سپاه می تواند به معنای پیام سپاه به دولت باشد که در صورت پرداخت نشدن سهم این نهاد نظامی از لغو تحریم، ممکن است به عاملی برای اجرایی نشدن توافق هسته ای تبدیل شود؛ رویکردی که در مجلس نیز دیده می شود و برخی از نمایندگان سرشناس اصولگرا را وارد گود هسته ای کرده است.
بروجردی : بازدید از پارچین ممنوع است
برای نمونه علاالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، در مصاحبه با سایت “خانه ملت” بخش دیگری از توافق را غیر قابل اجرا دانسته و آن ممنوعیت دیدار از سایت نظامی پارچین در حومه پایتخت است. بروجردی گفته است: “قبلا آژانس از پارچین بازدید کرده و سئوالاتی داشته و نمونه برداری انجام داده، لذا هیچ دلیلی برای اینکه اجازه دسترسی مجدد به آن‌ها داده شود، وجود ندارد.”
این در حالی است که بر اساس توافق وین بازرسان آژانس می توانند هر زمان از هر مکانی که احساس کنند نیاز به بازرسی در خصوص فعالیت های هسته ای نظام دارد بازدید کنند.
در روزهای نخست پس از امضای توافق یعنی نیمه دوم هفته گذشته، سرداران سپاه و نمایندگان اصولگرا در مجلس عموما انتقادی از توافق وین نکرده و منتظر بودند ابتدا مواضع آیت الله خامنه ای در این خصوص را بشنوند. رهبر جمهوری اسلامی هم در سخنرانی خود در نماز عید فطر خواستار تصویب متن توافقنامه در مسیر قانونی خود شد. البته وی مانند همیشه پر رمز و راز صحبت کرد و مشخص نکرد اساسا کدام نهاد در ساختار قدرت جمهوری اسلامی مسئول تصویب این قطعنامه است.
مجلس شورای اسلامی چنین قدرتی ندارد اما بر اساس مصوبه ابتدای تیر ماه قرار است تشخیص دهد توافق مذکور خط قرمزهای نظام را رعایت کرده است یا خیر. با این حال ظاهرا خیلی از نمایندگان در مجلس خود را مخاطب سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی دانسته و فرصت را برای حمله به توافق غنیمت شمرده اند.سردار اسماعیل کوثری، نماینده تهران در پارلمان و از فرماندهان پیشین سپاه و بسیج از این جمله است که روز شنبه پس از پایان سخنرانی آیت الله خامنه ای به خبرنگاران گفت: “مجلس به هیچ عنوان این گونه محدودیت‌ها ( نظامی) را نمی‌پذیرد.” کوثری در ادامه گوشزد کرده که موشک‌های بالیستیک دیگر در زمره تسلیحات هسته‌ای قرار نمی‌گیرد و “سلاح متعارف” است.
نقدی : صفر و صدی نگاه نکنید
در همین حال یک اظهار نظر از جانب فرمانده سازمان بسیج نشان می دهد که ظاهرا قرارست شورای عالی امنیت ملی توافق اخیر را تصویب کند. محمدرضا نقدی که از جمله تندرو ترین چهره های سپاه است البته حالا خواستار میانه روی شده و گفته است: “اگر هر یک از اعضای شورای عالی امنیت ملی بدون مطالعه سطر به سطر جمع‌بندی مذاکرات و همچنین بدون در نظر گرفتن تبعات آن در امنیت ملی کشور اظهار نظری کنند، امنیت ملی را به بازی گرفته‌اند.”
وی از اعضای شورای عالی امنیت ملی خواسته است تا نگاه “صفر و صدی” به این توافق نداشته باشند. سران سه قوه جمهوری اسلامی، فرماندهان ارتش و سپاه و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح از جمله اعضای شورای عالی امنیت ملی هستند و مجلس به جز علی لاریجانی – رئیس پارلمان – نماینده ای در این شورا ندارد. شورای امنیت ملی در سال های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۲ مسئول مذاکره با ابرقدرت های جهان بود.
هنوز تاریخی برای تصویب این توافقنامه در شورای عالی امنیت ملی تعیین نشده است و مشخص نیست رای گیری از اعضا پیش از اعلام نظر کنگره ایالات متحده در خصوص توافق هسته ای اعلام خواهد شد یا بعد از آن. کنگره آمریکا حدودا ۲ ماه دیگر وقت دارد نظر خود را در خصوص توافق وین اعلام کند.
با این حال به نظر می آید دولت ها در تهران و واشنگتن تصمیم گرفتند پیش از انجام چنین رای گیری هایی، توافق را به شورای امنیت ببرند تا با تصویب آن در بالاترین مرتبه حقوقی، کار را برای مخالفان توافق در دو کشور دشوار کنند.
