گسترش مصرف مواد مخدر در ایران

نویسنده
جلال یعقوبی

» آمارهای نگران کننده

بیستم اسفند خبری منتشر شد که بر اساس آن سازمان ملل از مبارزه “موفق” ایران با مواد مخدر تقدیر کرده بود.به گزارش بی‌بی‌سی یوری فدوتوف، رئیس دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد عملکرد ایران را در مبارزه با مواد مخدر تحسین کرده و در عین حال گفته بود که درباره مجازات اعدام با مقامات ایرانی صحبت خواهد کرد.

او با اشاره به آمار تریاک ضبط شده در ایران طی سال ۲۰۱۲، این آمار را “خیلی تحسین‌برانگیز” دانسته بود. گفته می‌شد این میزان، معادل ۸۰ درصد از کل تریاک ضبط‌ شده در جهان است.

عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور هم که برای شرکت در پنجاه و هفتمین نشست سالانه کمیسیون مواد مخدر سازمان ملل به وین رفته، در این اجلاس گزارش داده که سال گذشته حدود ۵۰۰ تن مواد مخدر در ایران کشف شده است.

هفته گذشته رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا آمار دقیق‌تری داده بود. او از کشف ۴۶۵ تن انواع مواد مخدر در طول ۱۱ ماه نخست امسال در کشور خبر داده و گفته بود: “این میزان کشفیات غیر از فعالیت‌ها و کشفیات مربوط به نیروهای اطلاعاتی و بسیج کشور است.” او تاکید داشت: “ در ۱۱ ماهه امسال ۷۰ قاچاقچی مسلح که در حال حمل مواد مخدر به کشور بوده‌اند به هلاکت رسیده‌اند و این در حالی است که این تعداد سال گذشته ۳۶ نفر بوده است”.

وی با اشاره به کشته شدن ۱۰ نفر از پرسنل نیروی انتظامی در درگیری‌های سال جاری پلیس با قاچاقچیان مواد مخدر، افزود: “در این مدت، دو هزار و ۲۱۰ باند مواد مخدر در کشور متلاشی شده و بیش از ۲۰۰ هزار نفر از عوامل عرضه و فروش مواد مخدر نیز دستگیر شده‌اند.”

بر اساس گزارشی که دو سال پیش منتشر شد، در حالی که جمعیت کل کشور در طول سی و چند سال پس از پیروزی انقلاب، دو برابر شده است، تعداد زندانیان ۲۵ برابر شده بود. مواد مخدر مهمترین عامل افزایش غیر قابل تصور زندانیان در ایران اعلام شده است.

چندی پیش محمدجواد اردشیر لاریجانی طی سخنانی با اشاره به برخوردهای قضایی صورت گرفته با مساله مواد مخدر گفته بود: “متاسفانه نهادهای بین المللی به جای تجلیل از ایران، افزایش تعداد اعدام‌ها به خاطر برخورد قاطع ایران با مواد مخدر را به محملی برای تهاجم حقوق بشری به جمهوری اسلامی ایران کرده اند.”

مبارزه ایران با مواد مخدر که مسئولان دولتی خواستار “قدردانی” بین‌المللی هستند، اما نتیجه موفقیت‌آمیزی در داخل ایران نداشته است.

اوایل اسفند روزنامه شرق گزارشی از “تغییر الگوی مصرف موادمخدر دانشجویان” منتشر کرد که تکان‌دهنده بود. در این گزارش آمده بود: “بررسی آماری «شرق» در میان ۳۰ پژوهش شیوع شناسی اعتیاد در میان دانشجویان […] نشان می‌دهد، در اوایل دهه ۸۰ تریاک، حشیش، هرویین و الکل بیشترین مواد مصرفی، در اواسط دهه ۸۰ در سال ۱۳۸۶، تریاک، حشیش، الکل و هرویین و در سال ۱۳۸۸، الکل، اکس، کراک و هرویین بیشترین مواد مصرفی در میان دانشجویان بود.”

این روزنامه سپس به آمار سوء مصرف مواد در میان دانشجویان از سال ۱۳۷۶ به بعد پرداخته و نشان داده بود که درصد بالا یی از دانشجویان دانشگاه‌های کشور مواد مخدر مصرف می‌کنند.

دوازدهم اسفند ماه نیز خبرگزاری فارس از قول مشاور دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در امور زنان نوشت: “سرعت شیوع مواد مخدر در بین زنان بسیار نگران‌کننده و جدی است.” او گفته بود: “سن اولین مصرف مواد مخدر در کشور رو به کاهش است به طوری که میانگین سن نخستین مصرف ۲۱ است و این رقم در بین دختران ۱۵ تا ۱۹ سالگی گزارش شده است.”

از طرفی دیگر، روزنامه راستگرای قدس در گزارشی با عنوان “۲ میلیون دانشجو و۲۵ درصد دانش اموزان دنبال مواد” از قول یکی از نمایندگان مجلس نوشت: “بحث مواد مخدر در مدارس و دانشگاه‌ها از مسایلی است که به جهت منفی بودن تبعات اجتماعی آن در سطح جامعه، به صورت جدی به آن پرداخته نشده است. واقعیت آن است که ارایه ندادن اطلاعات دقیق درباره مصرف مواد مخدر در محیط های آموزشی کشور موجب می شود تا برنامه ریزی های لازم و تدابیر ضروری برای رفع و کنترل این مهم اتخاذ نشود.”

او تاکید داشت: “ متاسفانه امروزه شاهدیم که شیوع مواد مخدر در مدارس تهران بیش از ۲۵ درصد بوده که آماری نگران کننده است و حتی به نظر می رسد آمار مصرف موارد مخدر بین دانش آموزان بیش از آنچه که اعلام شده، باشد.”

این روزنامه همچنین از قول ابوالفضل ابوترابی، عضو هیات رئیسه مجلس نوشته بود: “متاسفانه هم‌اکنون مصرف مواد مخدر بین جوانان افزایش یافته و حتی مشاهده می‌شود که برخی افراد از مصرف این مواد در جشن‌ها و مهمانی‌های خود ابایی ندارند.”

بر این اخبار، خبر کوتاه خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران را نیز باید اضافه کرد که چند روز پیش از قول رئیس سازمان غذا و دارو فاش کرد در برخی عطاری‌ها مواد مخدر به فروش می‌رسد. او گفته بود: “جلوگیری از فروش مواد مخدر در عطاری‌ها سخت است.”

شیوع بی‌رویه مصرف مواد مخدر در کشور شایعاتی درباره وجود منافع گسترده محافل امنیتی-نظامی ایران را دامن زده است. چندی پیش محمد نوری‌زاد در یادداشتی با عنوان “ خامنه‌ای معتاد می‌شود!” نوشته بود: “من می‌گویم اگر همسر و فرزندان جناب خامنه‌ای معتاد بودند و خمار، و جناب ایشان با رگ و پوست خود رنج معتادان را لمس می‌فرمودند و از رنج خانواده‌های آنان می‌گداختند، حتماً یک اتفاقاتی در مسیر برچیدن بساط اینهمه واردات و مصرف مواد مخدر رخ می‌داد. و حال که اتفاقی رخ نمی‌دهد، علتش می‌تواند دو عامل باشد. یکی اینکه همسر و فرزندان جناب خامنه‌ای شکر خدا معتاد نیستند و خیال ایشان از این بابت راحت است، و دو اینکه: اگر اعتیاد برچیده شود، به میزان پرسش‌های مردم افزوده می‌شود.”

او در همین نوشته کنایه زده بود: “من می‌گویم علت اینکه ما بیشترین معتاد را درمیان کشورهای جهان دارا هستیم، نه به این خاطر است که با افغانستان مجاوریم و نه بخاطر اینکه دستگاههای امنیتی ما خودشان در ترانزیت مواد مخدر صاحب شگردند و صاحب منفعت.”

نوری‌زاد یکبار هم پیشنهاد داد که آیت‌الله خامنه‌ای ودیگر مسئولان حکومت ایران آزمایش اعتیاد بدهند. او نوشته بود: “پیشنهاد من بسیار ساده است. اینکه: جناب رهبر دستور فرمایند همین فردا همه ی مسئولان و کارکنان و قاضیان و نمایندگان و روحانیان و مراجع تقلید و صاحبان رسانه ها و خلاصه همه ی کسانی که به نوعی با مردم مراوده ی اسلامی و حکومتی و دولتی دارند، مورد آزمایش قرار گیرند تا مبرّا بودن آنان از هرگونه اعتیاد محرز شود.”