دهمین سالگرد تاسیس اتحاد جمهوری خواهی ایران با حضور اعضای فعلی و سابق آن، برخی چهره‌های مستقل و وابسته به جریان های سیاسی مختلف در برلین ـ آلمان ـ برگزار شد.طی این نشست حاضران با بررسی فعالیت های ده ساله این گروه به بحث پیرامون وضعیت فعلی ایران وچشم انداز های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور پرداختند.
در این کنفرانس که در روزهای شنبه و یکشنبه، ۲۱ و ۲۲ اردیبهشت برگزار شد شرکت کنندگان در مورد موضوعاتی مانند “همکرایی جمهوری خواهان”، “جمهوری خواهان و انتخابات پیش رو”، “جنبش های اجتماعی و رابطه آن با جمهوریخواهان و سازمانهای سیاسی” به بحث و تبادل نظر پرداختند.
در مراسم ده سالگی اتحاد جمهوری خواهان ایران علاوه بر اعضای سابق و کنونی این اتحاد، فعالین سیاسی و مدنی دیگری مانند منصوره شجاعی، پروین بختیارنژاد، مرتضی کاضمیان، حسن فرشتیان، عبدالرضا تاجیک، مهرداد عمادی و سهراب رزاقی در مورد موضوعات مختلف به سخنرانی پرداختند.
اتحاد جمهوریخواهان که ده سال پیش به منظور اتحاد نیروهای جمهوری خواه ایرانی تاسیس شده در سالهای گذشته چند بار دچار انشعاب شده است. در سال ۹۰ برخی از منشعب شدگان از این اتحاد،سازمان جمهوری خواهان ایران را تشکیل دادند. اتحاد جمهوری خواهان ایران طی این ده سال پنج همایش برگزار کرده که آخرین آن مهرماه سال ۹۱ در شهر کلن بود.
مراسم ده سالگی این اتحاد که در قالب یک همایش دوروزه برگزار شد، با سخنرانی فرزانه عظیمی و مهدی فتاپور از اعضای هیات سیاسی و بابک امیر خسروی از بنیانگذاران آن آغاز شد.
بررسی ده سال فعالیت
آقای امیر خسروی که از طریق اسکایپ با حاضران در کنفراس سخن می گفت با اشاره به آسیب هایی که در نتیجه “تن‌پاره‌های جداشده از این پیکر” به اتحاد جمهوریخواهان وارد شده، ابراز امیدواری کرد که “با کوشش متقابل دوباره” اعضای آن به پیکاری که در ده سال پیش با امید آغاز کرده بودند ادامه دهند.
مهدی فتاپور، از بنیانگذاران اتحاد جمهوریخواهان، نیز در سخنان خود به تشریح سابقه تلاش برای اتحاد جمهوری خواهان ایرانی پرداخت و شاپور بختیار را اولین کسی معرفی کرد که برای اتحاد نیروهای دموکراسی خواه تلاش کرده است. او همچنین دکتر عبدالرحمان قاسملو را اولین شخصیت اپوزیسیون دانست که کوشید تا نیروهای جمهوری‌خواه را متشکل کند.
این عضو هیات سیاسی اتحاد جمهوری خواهان، اتحاد نیروهای چپ در دهه ۷۰ شمسی را آغاز تلاشی برای تشکیل اتحاد نیروهای جمهوری خواه دانست که یک دهه بعد با تشکیل اتحاد جمهوری خواهان به ثمر نشست. فتاپور در سخنان خود همچنین به چالش ها و افق های پیش روی این اتحاد در دهمین سالگرد آن پرداخت.
اولین پنل مراسم دو روزه این گروه سیاسی نیز به فراز و فرود های اتحاد جمهوری خواهان در ده سال گذشته اختصاص داشت. محمد برقعی، بهروز بیات، کوروش پارسا، بهروز خلیق، مهرداد درویش پور و حسین علوی در این بخش به ارائه نظرات خود در این زمینه پرداختند.
در این پنل علاوه بر انتقادات مطرح شده به فعالیت ده‌ساله اتحاد جمهوری خواهان ایران با تاکید بر “ضرورت داشتن سیمای شفاف” پیشنهاداتی برای نزدیکی نیروهای جمهوری خواه و دمکرات مانند تشکیل اتاق فکر یا شورای هماهنگی جمهوری خواهان از سوی سخنرانان مطرح شد.
پنل دوم روز اول مراسم دوروزه اتحاد جمهوری خواهان به “آرایش انتخابات” و احتمالات پیرامون آن اختصاص داشت. ملیحه محمدی، مهران براتی، فواد تابان، مرتضی کاظمیان در این پنل شرکت داشتند. همزمانی آغاز این پنل با اعلام نامزدی علی اکبر هاشمی رفسنجانی و اسفندیار رحیم مشایی برتحلیل شرکت کنندگان در آن تاثیر گذاشت.
مهران براتی، تحلیلگر سیاسی، آغاز کننده این پنل با مرور اتفاقات چهار سال گذشته و باحمایت از کروبی و موسوی گفت: “در شرایط فعلی تغییر تحول نیروهای درون نظام، حدس من بر این نیست که قدرت مقابله با بیت خامنه‌ای وجود داشته باشد. البته ممکن است یارگیری های جدیدی در اشکال جدید پیدا شود که الان قابل پیش بینی نیست. برای همین در دعوای درونی فعلا جایی نیست که ما پشت این یا آن بایستیم”.
ملیحه محمدی، عضو اتحاد جمهوریخواهان ایران هم با اشاره به تجربه‌های دوران اصلاحات که به گفته او اعتراضات کمتر بود وفضای بهتری برای طرح مطالبات اجتماعی وجود داشت، بر شرایط بحرانی کشور تاکید کرد و گفت: “در این وضعیت کسی مانند هاشمی که تجربه عبور از جنگ را داشته، با تجربیاتی که گفته و نوشته می تواند به رسیدن دوباره به آن وضعیت موثر باشد.”
مرتضی کاظمیان، فعال ملی مذهبی، دیگر سخنران این پنل با مرور اتفاقات چهار سال گذشته و “کودتای انتخاباتی سال ۸۸” گفت: “برای من که دغدغه ام جنبش سبز است گمان می‌کنم عقب راندن خامنه‌ای جز با کمک جامعه مدنی میسر نیست. با وجود تلاش حاکمیت برای مسدود کردن شیوه‌های مختلف حضور خیابانی و کارناوالی،با تائید هاشمی ممکن است توفیقی حاصل شود هر چند اگر منجر به نتیجه عملی نباشد.”
فواد تابان سردبیر سایت اخبار روز اما نظر متفاوتی ارائه کرد. او گفت اینکه در سال ۲۰۱۳ باید به برگزاری چنین انتخاباتی افتخار کنیم “جای شرم دارد”. آقای تابان افزود: “آیا در این شرایط هاشمی نماد تغییر است؟ برای پاسخ به این سئوال ما می‌توانیم کمی صبر کنیم و ببینیم که نگاهمان را از کدام طرف به جامعه و مردم ایران می دوزیم. من فکر می کنم در ذهن توده بزرگی از مردم ایران هاشمی نه نماد تغییر که نماد حکومت ایران است.”
محیط زیست در “وضعیت بسیار خطرناک”
در دومین روز گردهمایی اتحاد جمهوریخواهان میزگردی با عنوان “جنبش های اجتماعی و رابطه آن با جمهوریخواهان و سازمانهای سیاسی” با حضور صادق کارگر از جنبش کارگری، منصوره شجاعی، کاظم کردوانی، امیر ممبینی، پروین بختیارنژاد و علی هنری برگزار شد.
علی هنری در سخنان خود با اشاره به اینکه جوانان با اتحاد جمهوریخواهان بر سر جدایی دین از دولت هم‌نظرند، اما همدلی و هم‌نظری شان لزوما به معنای همراهی نیست،گفت: “مشارکت سیاسی تنها با ایدئولوژی میسر نیست، هویت هست، احساسات هست، احتساب هزینه و فایده است و اینکه من و این مجموعه چقدر می‌توانیم تاثیر بگذاریم و آیا با مشارکت من در این مجموعه تغییری در وضعیت فردای زندگی‌ام ایجاد می‌شود؟”
منصوره شجاعی، فعال زنان نیز به عنوان سخنران بعدی این پنل گفت: “حرکت های اجتماعی با حرکت‌های سیاسی برای دستیابی به دمکراسی تلاش می کنند، اما رویکردهایشان متفاوت است. حرکت‌های سیاسی چون معطوف به کسب قدرت و حضور در مراکز تصمیم گیری هستند طبیعتا نمی تواند با جنبش اجتماعی در همکاری دائم باشد.”
به نظر این فعال زنان جنبش‌های اجتماعی و جریان های سیاسی باید نقاط تلاقی پیدا کنند: “مثلا مانند اتفاقی که میان جنبش زنان و جنبش سبز افتاد. در خیزشهای اجتماعی این تلاقی ها خود به خود اتفاق می‌افتند. اما در حالت عادی ائتلاف ها و پیدا کردن مطالبات مشترک که به فصل مشترک می‌انجامند راه حل هستند.”
امیر ممبینی درباره محیط زیست و جایگاه آن در جنبش جمهوری‌خواهی صحبت کرد و وضعیت محیط زیست در ایران را “بسیار خطرناک” خواند. او با استناد به آمار رسمی گفت که “ایران برای مثال جزو ۱۰۰ کشور دارنده جنگل نیست، ولی جزو ۶ کشوری است که در تخریب جنگل فعال است.”
آقای ممبینی با تاکید بر موضوع “تولید نیرو” برای مقابله با بحران محیط زیست افزود که از طریق دادن آگاهی به مردم از آمار و ارقام تا رسیدن به مباحث پیچیده می توان فرهنگ مدرن و فرامدرن در رابطه با محیط زیست را در جامعه جا انداخت.
این فعال سیاسی در سخنان خود اما نیروهای سیاسی را فاقد خصوصیاتی دانست که بشود آنها را عامل بهبود محیط زیست تلقی کرد.
سخنران بعدی این پنل، پروین بختیارنژاد از فعالان زن بود که به بررسی دلایل خودسوزی و خودکشی زنان پرداخت. وی با تشریح تجربیات پژوهشی خود در این زمینه و برشمردن وضعیت زنان در مناطق مختلف کشور گفت که مشاهدات او از اسناد اتحاد جمهوری خواهان ایران “ نکات پررنگی” در توجه به این موضوعات را نشان نمی دهد.
خانم بختیار نژاد با اشاره به ضرورت برقراری دیالوگ میان همه گروه‌ها، بسته شدن راه گفت‌وگو را به ضرر زنان در گروه‌های قومی دانست چرا که به باور او در این صورت دیگر مسائل آنان نیز قابل طرح نخواهد بود.
مسائل “ملی/ قومی” عنوان آخرین پنل این کنفرانس بود که کاظم کردوانی، پژوهشگر و جامعه شناس طی آن گفت: “به غیر از آموزش زبان مادری اصولا یکی از خطرناک ترین چیزها برایی جامعه ایران همین مساله قومی است”.
او در ادامه با طرح مبحث حقوق شهروندی به جای حقوق قومی، افزود: “با تخصصی کردن این مباحث و برگزاری سمینارهای متعدد می توان مدلی را انتخاب کرد که حقوق همه را تامین می کند.”
صادق کارگر، از فعالان جنبش کارگری نیز ضمن سخنانی در مورد رابطه کارگران با فضای سیاسی ایران تاکید کرد که بر خلاف تصور رایج دید سیاسی کارگران کمتر از بقیه جامعه نیست. به گفته او کارگران وقتی ببینند منافعشان در خطر افتاده یا تهدید شده است، به موقع از خود واکنش سیاسی نشان می‌دهند. او از جمله به اعتصابات کارگری در سال ۱۳۵۷ و تجربه های بعدی اشاره کرد که به گفته وی نشانه بلوغ سیاسی کارگران بوده است.
در جریان مراسم دو روزه اتحاد جمهوری خواهان، همچنین تعدادی از فعالان سیاسی و اجتماعی، روزنامه نگاران و فعالان مدنی به صورت جداگانه به طرح مباحث مختلفی پرداختند. حسن فرشتیان، مریم سطوت، فرخ نگهدار، سهراب رزاقی، فرهاد فرجاد، مهرداد عمادی، عبدالرضا تاجیک… از جمله این سخنرانان بودند.
