مرجع ایرانی الاصل: به دنبال انتقام نباشید

نویسنده

systani490.jpg

آیت‌‏الله‌‏ «سیدعلی سیستانی» حمله تروریستی به حرمین شهر «سامرا» را محکوم کرد. خبرگزاری‌‏های جهان اعلام کردند که آیت‌‏الله‌‏ سیستانی با محکوم کردن اقدام تروریست‌‏ها در هتک حرمت به حرمین در شهر «سامرا»، از مسلمانان عراق خواست تا از وارد شدن به درگیری‌‏های فرقه‌‏ای و طایفه‌‏ای خودداری کنند. وی با انتشار بیانیه‌‏ای گفت که این فاجعه نباید زمینه‌‏ای برای شعله‌‏ور شدن آتش فتنه میان مسلمانان شود.

«حامد الخفاف» یک از نزدیکان به دفتر آیت‌‏الله سیستانی نیز به رویترز گفت که این مرجع شیعیان جهان، از همه مسلمانان شیعه خواسته است که به دنبال برانگیخته‌‏شدن خشم‌‏شان در این فاجعه، به دنبال انتقام از مسلمانان سُنی نباشند.

مقام‌‏های عراقی بامداد امروز اعلام کردند که شورشیان وابسته به القاعده با تکرار حمله به حرم حضرت امام حسن عسکری در سال گذشته که گنبد طلایی آن را خراب کرد و موجی از حمله‌‏های تلافی‌‏جویانه را به دنبال داشت، بار دیگر دو مناره این حرم در «سامراء» را خراب کردند. پلیس گفت که این حمله در حدود ساعت 9 صبح رخ داد. تلویزیون دولتی عراق هم گزارش داد که این حمله با خمپاره انجام شده است. گنبد حرم امام حسن عسکری در 22 فوریه سال 2006 در اثر یک بمب‌‏گذاری منتسب به شبه‌‏نظامیان سنی مرتبط با القاعده خراب شد. مجموعه مسجد و مناره‌‏ها پس از آن بمب‌‏گذاری بدون خسارت باقی ماندند اما حرم بسته بود. پلیس عراق به خاطر ترس از شدت گرفتن دشمنی‌‏های قومی که ماه‌‏هاست بغداد و دیگر نواحی عراق را در برگرفته و ویرانی گنبد پیامد آن بوده است، به مدت نامعینی در این شهر سنی‌‏نشین که در 60 مایلی شمال بغداد قرار دارد، مقررات منع رفت‌‏وآمد برقرار کرد.

آیت الله سیستانی کیست؟

آیت الله سید علی حسینی سیستانی در سال 1309 شمسی در شهر مشهد متولد شد. نام پدر ایشان سید محمدباقر و جد وی سیدعلی از شاگردان مولی علی نهاوندی در نجف و از شاگردان مجدد شیرازی در سامرا و نهایتا از شاگردان خاص سید اسماعیل صدر بودند. جد وی پس از تحصیل در عراق به مشهد بازگشت و در آنجا مستقر شد. خانواده آیت الله سیستانی از سادات حسینی هستند که در دوران صفویه در اصفهان زندگی می کردند.

آقای سیستانی از سن 11 سالگی تحصیل علوم حوزوی را آغاز کرد. ایشان علاوه بر فقه و اصول به خواندن فلسفه از جمله شرح منظومه سبزواری و شرح الاشراق و اسفار نزد مرحوم آیسی و شوارق الالهام نزد مرحوم شیخ مجتبی قزوینی پرداخت. وی پس از این دوره در سال 1327 هجری شمسی به قم مهاجرت کرد و از شاگردان آیت الله بروجردی در فقه و اصول شد. سه سال بعد ایشان از قم به نجف مهاجرت کرد و در مدرسه بخارائی مستقر شد و نزد روحانیونی مانند آیت الله خوئی و شیخ حسین حلی و آیت الله حکیم برای مدتی طولانی به خواندن فقه و اصول پرداخت.

آیت الله سیستانی در سال 1339 شمسی تصمیم به بازگشت به مشهد گرفت و چون تصور می کرد که احتمالا در آنجا مستقر خواهد شد، از اساتید خود مانند آیت الله خوئی و شیخ حسین حلی درجه اجتهاد خود را بصورت مکتوب گرفت. همچنین شیخ آقابزرگ طهرانی از محدثین بزرگ نیز شهادتی در مورد تسلط ایشان به علم رجال و حدیث مکتوب کرد، اما سفر مشهد یک سالی بیشتر طول نکشید و ایشان مجددا به نجف بازگشت و به تدریس در حوزه نجف مشغول شد. که تدریس در نجف در چهل سال اقامت ایشان در این شهر ادامه داشته است.

خصوصیات علمی آیت الله سیستانی

آیت الله سیستانی از سن 31 سالگی به عنوان یک مجتهد بزرگ که دائما در حال نوآوری در مسائل فقهی بود، در نجف مطرح بود. وی به لحاظ درک علمی به نوعی رقیب فکری شهید صدر شناخته می شد و این موضوع در حوزه نجف معروف بود. وی از همان دوره جوانی علاوه بر تدریس دروس مختلف فقه و اصول تمام این دروس را مکتوب کرده و به صورت منابع درسی درآورد. مشخصات وی به لحاظ علمی چنین گفته شده است:

نوآوری: وی در بسیاری از اصول قدیم تجدید نظر کرد و تلاش کرد تا شیوه های خود را به کار بندد.

دیدگاه اجتماعی: آیت الله سیستانی جزو فقهایی است که شرایط یک حدیث یا روایت را در تفسیر و استفاده از آن برای صدور حکم مورد نظر قرار می دهد. و به همین دلیل برخی احکام فقهی او متفاوت با مراجع دیگر است.

تسلط به زبان: آیت الله سیستانی از مراجعی است که معتقدند یک فقیه باید برای صدور حکم با جزئیات زبان عرب، در حوزه نثر و شعر و دیگر گونه های ادبی آشنا باشد.

بررسی زمان در مطالعه متون دینی: ایشان معتقدند که فقیه باید از شرایط حاکم بر زمان کتب فقهی و دینی در هنگام استناد به آنها، اطلاع کافی داشته باشد.

بررسی های اجتماعی: یکی از خصوصیات آیت الله سیستانی این است که همیشه در هنگام صدور احکام فقهی شرایط روز را مطالعه می کند و بخصوص علم حقوق معاصر را در این مورد به اشکال مختلف بررسی می کند.

دوری از شرایط بحرانی در فقاهت: آیت الله سیستانی برخلاف روحانیونی مانند آیت الله صدر و حکیم، معتقد بود که در شرایط فتنه و آشوب باید سکوت را رعایت کرد و به همین دلیل هم پس از درگذشت آیت الله بروجردی و حکیم و ایجاد درگیری های مختلف برای جایگزینی به جای آنان، سیستانی همان روش آرام خود را ادامه داد.

فضیلت در کنار اجتهاد: آیت الله سیستانی در کنار مطالعات و بررسی های فقهی و اصولی، خود را به عنوان یک خردمند و متفکر در حوزه های علوم اجتماعی و شرایط معاصر جهانی دارد. و همین موضوع باعث شده است بتواند در شرایط بحرانی عاقلانه رفتار کند.

در سال 1367 زمانی که آیت الله سیدابوالقاسم خوئی دچار بیماری بود، از آیت الله سیستانی خواست به جای ایشان امامت مسجد خضراء را به عهده بگیرد، وی پس از مدتی این موضوع را پذیرفت و ایشان تا سال 1372 که مسجد خضراء بسته شد امامت آنجا را عهده دار بود.

مرجعیت آیت الله سیستانی

بعد از فوت آیت الله سید نصرالله مستنبط، گروهی از روحانیون نجف از آیت الله خوئی خواستند شرایطی را برای انتخاب جانشینی که دارای صلاحیت مرجعیت در حوزه نجف باشد، معرفی کنند. ایشان نیز آیت الله سیستانی را انتخاب کرد. پس از درگذشت آیت الله خوئی، آیت الله سیستانی که یکی از تشییع کنندگان بود، نماز میت را خواند و از آن پس مرجعیت تقلید وی از سوی علمای نجف تا کنون پذیرفته بوده است. آیت الله سیستانی در سراسر جهان، در کشورهای خلیج فارس، هند و آفریقا به عنوان مرجع اعلم شناخته می شود.

پس از سقوط صدام حسین

آیت الله سیستانی در دوران حکومت صدام حسین به فعالیت های فقهی خود در نجف ادامه می داد، پس از حمله آمریکا وی از نقش خود به عنوان یک مرجع تقلید خارج شد و مانند یک سیاستمدار که وضع بحرانی کشوری مانند عراق را که با وجود اکثریت شیعه، همیشه توسط اهل سنت اداره شده بود، می داند، به رهبری مردم عراق در کنار ایجاد ثبات در این کشور پرداخت. آیت الله سیستانی بارها در مجادلات میان فارس و عرب که یکی از انگیزه های درگیری های عراق نیز هست و جریانهایی مانند شبکه الجزیره روی آن بسیار تاکید می کنند، به عنوان ایرانی مورد اتهام قرار گرفت، اما وی همیشه تعادل خود را در وضع بحرانی عراق نشان داده است. واقعیت دشوار بحران سیاسی عراق برای فردی مانند آیت الله سیستانی این است که وی در کشوری که سابقه طولانی خشونت وجود دارد، باید کشورش را حفظ کند و باعث آرامش در عراق شود.