تهران و واشنگتن مجبورند مصالحه کنند

نویسنده

دیوید‎ ‎ای‎ ‎لانگ،‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎دیپلمات‎ ‎های‎ ‎باسابقه‎ ‎آمریکایی‎ ‎که‎ ‎پیش‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎معاونت‎ ‎اداره‎ ‎کل‎ ‎مبارزه‎ ‎با‎ ‎تروریسم‎ ‎دروزارت‎ ‎امورخارجه‎ ‎آمریکا‎ ‎ونیز‎ ‎ریاست‎ ‎بخش‎ ‎تحقیقات‎ ‎خاور‎ ‎دور‎ ‎درحوزه‎ ‎اطلاعات‎ ‎و‎ ‎تحقیقات‎ ‎این‎ ‎وزارتخانه‎ ‎را‎ ‎برعهده‎ ‎داشته‎ ‎معتقد‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎انتخاب‎ ‎هیلاری‎ ‎کلینتون‎ ‎برای‎ ‎سمت‎ ‎وزارت‎ ‎خارجه‎ ‎بسیاری‎ ‎از‎ ‎کارشناسان‎ ‎این‎ ‎حوزه‎ ‎را‎ ‎متحیر‎ ‎کرده‎ ‎است. ‏هرچند‎ ‎به‎ ‎گفته‎ ‎این‎ ‎فارغ‎ ‎التحصیل‎ ‎دانشگاه‎ ‎جورج‎ ‎تاون،‎ ‎در‎ ‎نهایت‎ ‎این‎ ‎باراک‎ ‎اوباماست‎ ‎که‎ ‎حرف‎ ‎آخر‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎زند‎ ‎واگر‎ ‎خانم‎ ‎کلینتون‎ ‎ومشاوران‎ ‎ارشدش‎ ‎اختلاف‎ ‎نظر‎ ‎جدی‎ ‎با‎ ‎رییس‎ ‎جمهوری‎ ‎داشته‎ ‎باشند‎ ‎و‎ ‎نخواهندسخنش‎ ‎را‎ ‎بپذیرند،‎ ‎به‎ ‎ناچار‎ ‎باید‎ ‎استعفا‎ ‎بدهند. گفت‎ ‎وگوی‎ ‎روز‎ ‎با‎ ‎این‎ ‎دیپلمات‎ ‎اسبق‎ ‎آمریکایی‎ ‎که‎ ‎هم‎ ‎اکنون‎ ‎مشاور‎ ‎امور‎ ‎خاورمیانه‎ ‎وتروریسم‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎است‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎خوانید‎: ‎‎ ‎

‎ ‎سناریوی غالب‎ ‎در واشنگتن در خصوص مواجهه‎ ‎با‎ ‎ایران‎ ‎چه‎ ‎گزینه‎ ‎هایی‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎برمی‎ ‎گیرد؟‎ ‎

رییس‎ ‎جمهور‎ ‎منتخب‎ ‎باراک‎ ‎اوباما‎ ‎درچندین‎ ‎مناسبت‎ ‎گفته‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎دیپلماسی‎ ‎گزینه‎ ‎وی‎ ‎خواهد‎ ‎بود. من‎ ‎گمان‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎که‎ ‎او‎ ‎همین‎ ‎راه‎ ‎را‎ ‎دنبال‎ ‎خواهد‎ ‎کرد. اگرچه‎ ‎چنین‎ ‎راهی،‎ ‎راه‎ ‎آسانی‎ ‎نیست. اما‎ ‎درعین‎ ‎حال‎ ‎بهترین‎ ‎راه‎ ‎موجود‎ ‎به‎ ‎نظر‎ ‎می‎ ‎رسد. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎تفاوت‎ ‎های‎ ‎غالب‎ ‎هیلاری‎ ‎کلینتون‎ ‎وباراک‎ ‎اوباما‎ ‎در‎ ‎جریان‎ ‎انتخابات‎ ‎مقدماتی‎ ‎ریاست‎ ‎جمهوری‎ ‎موضوع‎ ‎سیاست‎ ‎خارجی‎ ‎وبه‎ ‎خصوص‎ ‎نحوه‎ ‎حل‎ ‎مساله‎ ‎ایران‎ ‎بود. چگونه‎ ‎انتخاب‎ ‎خانم‎ ‎کلینتون‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎به‎ ‎تغییر‎ ‎آنچه‎ ‎اوباما‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎ایران‎ ‎وعده‎ ‎داده‎ ‎بود‎ ‎بینجامد؟‎ ‎

وقتی‎ ‎او‎ ‎وزیر‎ ‎خارجه‎ ‎بشود‎ ‎وی‎ ‎درکابینه‎ ‎ای‎ ‎خواهد‎ ‎بود که‎ ‎اوباما‎ ‎در‎ ‎نهایت‎ ‎تصمیم‎ ‎گیرنده آن ‏‎ ‎است. بنابراین‎ ‎شغل‎ ‎او‎ - ‎البته‎ ‎من‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎شخصیت‎ ‎افراد‎ ‎صحبت‎ ‎نمی‎ ‎کنم ‏‎- ‎اجرای‎ ‎سیاست‎ ‎هایی‎ ‎خواهد‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎دولت‎ ‎اعلام‎ ‎می‎ ‎کند. ما‎ ‎طی‎ ‎هفته‎ ‎های‎ ‎اخیر‎ ‎دیده‎ ‎ایم‎ ‎که‎ ‎رییس‎ ‎جمهور‎ ‎منتخب‎ ‎چگونه‎ ‎عمل‎ ‎می‎ ‎کند. نه‎ ‎فقط‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎خاورمیانه،‎ ‎بلکه‎ ‎در خصوص دیگر‎ ‎مساپل هم. او‎ ‎برای‎ ‎اعمال‎ ‎سیاست‎ ‎های‎ ‎مختلف،‎ ‎به‎ ‎افراد‎ ‎دارای گرایش‎ ‎های‎ ‎سیاسی‎ ‎مختلف‎ ‎گوش‎ ‎فرا‎ ‎می‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎دارای‎ ‎کیفیت‎ ‎های‎ ‎لازم‎ ‎هستند، با‎ ‎آنان‎ ‎به‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎می‎ ‎نشیند‎ ‎و‎ ‎درنهایت‎ ‎تصمیم‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎گیرد. او‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎با‎ ‎اعضای‎ ‎کنگره،‎ ‎وزیر‎ ‎امورخارجه، مقام های وزارت‎ ‎دفاع‎ ‎ودیگر‎ ‎مسوولان‎ ‎تلاش‎ ‎خواهد‎ ‎کرد‎ ‎اعمال‎ ‎سیاست‎ ‎های‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎آغاز‎ ‎کند. ‏‎ ‎چنین‎ ‎روشی‎ ‎این‎ ‎امیدواری‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎دهد‎ ‎که‎ ‎وی‎ ‎با‎ ‎رفتن‎ ‎به‎ ‎کاخ‎ ‎سفید‎ ‎برای‎ ‎تحقق‎ ‎آنچه‎ ‎وعده‎ ‎داده‎ ‎تلاش‎ ‎کند. هرچند‎ ‎دراین‎ ‎مسیر‎ ‎مشکلات‎ ‎زیادی‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎تهران‎ ‎و‎ ‎هم‎ ‎در اینجا‎ ‎وجود‎ ‎دارد. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎مشکلات‎ ‎آمریکا‎ ‎در‎ ‎منطقه،‎ ‎از‎ ‎افغانستان‎ ‎تا‎ ‎پاکستان‎ ‎گرفته تا‎ ‎فلسطین‎ ‎واسراییل،‎ ‎آیا‎ ‎ایالات‎ ‎متحده‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎گزینه‎ ‎ای‎ ‎را‎ ‎بییند‎ ‎که‎ ‎درآن‎ ‎با‎ ‎یک‎ ‎ایران‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎همزیستی‎ ‎داشته‎ ‎باشد؟‎ ‎‎ ‎

بگذارید‎ ‎این‎ ‎سوال‎ ‎را‎ ‎دریک‎ ‎قالب‎ ‎ابسترکت‎ ‎بررسی‎ ‎کنیم. چیزهایی‎ ‎وجود‎ ‎دارند‎ ‎که‎ ‎رژیم‎ ‎ایران‎ ‎می‎ ‎خواهد‎ ‎انجام‎ ‎بدهد‎ ‎وبرای‎ ‎آن‎ ‎دلایلی‎ ‎هم‎ ‎دارد. اما‎ ‎چیزهایی هم هستند‏‎ ‎که‎ ‎آنها‎ ‎مجبورند‎ ‎انجام‎ ‎دهند،‎ ‎به‎ ‎خاطر‎ ‎وضعیت‎ ‎بد سیاسی،‎ ‎اجتماعی‎ ‎وبه‎ ‎خصوص‎ ‎اقتصادی‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎آن‎ ‎مواجه‎ ‎هستند. نه‎ ‎به‎ ‎خاطر‎ ‎آمریکا،‎ ‎بلکه‎ ‎به‎ ‎خاطر‎ ‎رکود‎ ‎اقتصاد‎ ‎جهانی‎ ‎و‎ ‎پایین‎ ‎آمدن‎ ‎شدید‎ ‎قیمت‎ ‎نفت. از‎ ‎طرف‎ ‎دیگر،‎ ‎آمریکا‎ ‎هم‎ ‎چیزهایی‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎خواهد‎ ‎انجام‎ ‎دهد ‏‎ -‎مثل‎ ‎این‎ ‎که‎ ‎ما‎ ‎نمی‎ ‎خواهیم‎ ‎سلاح‎ ‎های‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎در‎ ‎جهان‎ ‎تکثیر‎ ‎شود‎ ‎ودراختیارکشورهای‎ ‎مختلف‎ ‎قراربگیرد‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎تهدید‎ ‎بزرگی‎ ‎برای‎ ‎همه‎ ‎جهان‎ ‎باشد. اما‎ ‎چیزهایی‎ ‎هم هستند‎ ‎که‎ ‎ما‎ ‎به‎ ‎آنها‎ ‎نیاز‎ ‎داریم‎ ‎و باید‎ ‎داشته‎ ‎داشیم. برای‎ ‎مثال‎ ‎امنیت‎ ‎در‎ ‎سراسر‎ ‎خاورمیانه‎ ‎به‎ ‎دلیل‎ ‎حساسیت‎ ‎های‎ ‎موجود‎ ‎و‎ ‎مساله‎ ‎تروریسم‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎منطقه‎ ‎به‎ ‎دیگر‎ ‎نقاط‎ ‎جهان‎ ‎هم‎ ‎سرایت‎ ‎کند. همه‎ ‎این‎ ‎گزینه‎ ‎ها،‎ ‎بازی‎ ‎همه‎ ‎یا‎ ‎هیچ‎ ‎نیست. ما‎ ‎تلاش‎ ‎داریم‎ ‎با ‏ایران گفت و گو کنیم. شما‎ ‎چیزی‎ ‎می‎ ‎خواهید‎ ‎ومی‎ ‎خواهید‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎بیاورید‎ ‎وآنها‎ ‎هم‎ ‎همین‎ ‎طور‎ ‎و به‎ ‎همین‎ ‎جهت‎ ‎هر‎ ‎دوطرف‎ ‎برای‎ ‎موفقیت‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎ها‎ ‎باید‎ ‎مصالحه‎ ‎هایی‎ ‎انجام‎ ‎بدهند. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎یا‎ ‎امکان‎ ‎پذیر‎ ‎است؟‎ ‎

‎ ‎

‎ ‎امکان‎ ‎پذیر‎ ‎است‎ ‎اما‎ ‎خیلی‎ ‎دشوار‎ ‎خواهد‎ ‎بود. چرا‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎سال‎ ۸۰ ‎میلادی‎ ‎به‎ ‎بعد‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎کشور‎ ‎داپما‎ ‎سر‎ ‎یکدیگر‎ ‎فریاد‎ ‎زده‎ ‎اند‎ ‎وموضوعات‎ ‎دیگری‎ ‎هم‎ ‎بوده‎ ‎که‎ ‎روابط‎ ‎را‎ ‎دشوار‎ ‎کرده‎ ‎است. اگر‎ ‎شما‎ ‎از‎ ‎من‎ ‎بپرسید‎ ‎آیا‎ ‎دولت‎ ‎اوباما‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎مسیر‎ ‎موفق‎ ‎خواهد‎ ‎شد‎ ‎خواهم‎ ‎گفت‎ ‎نمی‎ ‎دانم. اما‎ ‎واقعا‎ ‎می‎ ‎ارزد‎ ‎که‎ ‎این‎ ‎شانس‎ ‎امتحان‎ ‎شود. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎نشانه‎ ‎هایی‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎دستگاه‎ ‎اوباما‎ ‎علاقه‎ ‎مند‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎فشار‎ ‎بر‎ ‎روی‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎تحریم‎ ‎های‎ ‎اقتصادی‎ ‎دنبال‎ ‎کند. اما‎ ‎تجربه‎ ‎سالها‎ ‎تحریم‎ ‎از‎ ‎زمان‎ ‎جنگ‎ ‎تا‎ ‎کنون‎ ‎نشان‎ ‎داده‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎نظام‎ ‎سیاسی‎ ‎ایران‎ ‎با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎اینکه‎ ‎به‎ ‎جای‎ ‎سود‎ ‎و‎ ‎زیاد‎ ‎اقتصادی‎ ‎به‎ ‎ظفرمندی‎ ‎ایدئولوژیک‎ ‎می‎ ‎اندیشد،‎ ‎عملا‎ ‎تحریم‎ ‎ها‎ ‎را‎ ‎نادیده‎ ‎می‎ ‎گیرد‎ ‎وبه‎ ‎جای‎ ‎دولت‎ ‎عملا‎ ‎این‎ ‎مردم‎ ‎هستند‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎سیاست‎ ‎ها‎ ‎صدمه‎ ‎می‎ ‎بینند. آیا‎ ‎رفتن‎ ‎به‎ ‎سوی‎ ‎افزایش‎ ‎تحریم‎ ‎ها‎ ‎کمکی‎ ‎به‎ ‎دنبال‎ ‎کردن‎ ‎گزینه‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎خواهد‎ ‎کرد؟‎ ‎‎ ‎

‎ ‎

در‎ ‎میان‎ ‎گزینه‎ ‎های‎ ‎مختلف‎ ‎کاهش‎ ‎ویا‎ ‎افزایش‎ ‎تحریم‎ ‎ها‎ ‎هم‎ ‎وجود‎ ‎دارد. گزینه‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎ومذاکره‎ ‎هم‎ ‎وجود‎ ‎دارد. اما‎ ‎قطعا‎ ‎با‎ ‎ادامه‎ ‎شرایط‎ ‎موجود‎ ‎هیچ‎ ‎اتفاق‎ ‎مثبت‎ ‎وخوبی‎ ‎رخ‎ ‎نخواهد‎ ‎داد. ایرانی‎ ‎ها‎ ‎می‎ ‎دانند‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎وضع‎ ‎بدی‎ ‎به‎ ‎سر‎ ‎می‎ ‎برند. باید‎ ‎یک‎ ‎قدم‎ ‎جدیب‎ ‎رداشته‎ ‎شود‎ ‎و‎ ‎من‎ ‎فکر‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎که‎ ‎دولت‎ ‎اوباما‎ ‎گام‎ ‎اول‎ ‎را‎ ‎برخواهد‎ ‎داشت. بخشی‎ ‎از‎ ‎موضوع‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎برمی‎ ‎گردد‎ ‎که‎ ‎آیا‎ ‎ایران‎ ‎هم‎ ‎به‎ ‎همان‎ ‎اندازه‎ ‎که‎ ‎آمریکا‎ ‎می‎ ‎خواهد‎ ‎مایل‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎گام‎ ‎اول‎ ‎را‎ ‎بردارد؟‎ ‎من‎ ‎احساس‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎هم‎ ‎می‎ ‎خواهد. در‎ ‎نهایت‎ ‎دو‎ ‎طرف‎ ‎علاقه‎ ‎دو‎ ‎جانبه‎ ‎ای‎ ‎برای‎ ‎دنبال‎ ‎کردن‎ ‎منافع‎ ‎مشترک‎ ‎دارند. ‏‎ ‎‎ ‎

‎ ‎چه‎ ‎اتفاقاتی‎ ‎از‎ ‎سوی‎ ‎ایرانی‎ ‎ها‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎بر‎ ‎رابطه‎ ‎بین‎ ‎دو‎ ‎کشور‎ ‎تاثیر‎ ‎بگذارد؟‎ ‎مثلا‎ ‎اتفاقاتی‎ ‎در‎ ‎خصوص‎ ‎افغانستان،‎ ‎پاکستان،‎ ‎روند‎ ‎صلح‎ ‎خاورمیانه‎ ‎یا‎ ‎امنیت‎ ‎درعراق؟‎ ‎‎ ‎

این‎ ‎یک‎ ‎خیابان‎ ‎دوطرفه‎ ‎است. اگر‎ ‎شما‎ ‎بخواهید‎ ‎چیزی‎ ‎بفروشید‎ ‎وخیلی‎ ‎بیشتر‎ ‎از‎ ‎آنی‎ ‎که‎ ‎ارزش‎ ‎داشته‎ ‎باشد‎ ‎طلب‎ ‎کنیدکسی‎ ‎ان‎ ‎را‎ ‎نخواهد‎ ‎خرید. هر‎ ‎دوطرف‎ ‎باید‎ ‎این‎ ‎مساله‎ ‎را‎ ‎متوجه‎ ‎شوند. فکر‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎که‎ ‎یک‎ ‎فهمی‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎گوید‎ ‎ارزشش را ‏دارد‎ ‎که‎ ‎سعی‎ ‎کنیم‎ ‎چنین‎ ‎اقداماتی‎ ‎به‎ ‎ثمر‎ ‎بنشیند. ‏