گرگ میلر
مقامات ایالات متحده می گویند سازمان سیا در سال 2005 یک عملیات مخفی برای تضعیف برنامه هسته ای ایران اجرا کرده است. این عملیات از طریق ترغیب برخی افراد کلیدی برای خروج از نظام ایران انجام شد ؛ تلاشی که همکاری تعدادی از افراد سودمند را به دنبال آورده است.
برنامه افشا نشده قبلی که مقامات سیا نام “تخلیه مغزها” به آن داده اند، در واقع بخشی از فشارهای امنیتی است که دستور اجرای آن دو سال پیش توسط کاخ سفید صادر شده بود.
اطلاعات جمع آوری شده به این طریق، قسمت اصلی گزارش انتشار یافته ایالات متحده را تشکیل می دهد. این گزارش مدعی توقف کار بر روی توسعه جنگ افزار هسته ای توسط ایران در سال 2003 است. مقامات از ذکر میزان ارتباط این اطلاعات با برنامه های اجرایی توسط سازمان سیا، شامل استخدام افراد خارج شده از دستگاه ایران، خودداری کرده اند.
هرچند تلاش های سازمان سیا در به کارگیری این افراد بخشی از برنامه جمع آوری اطلاعات از توانمندی های هسته ای تهران بوده است، اما هدف آن بازداشتن دانشمندان کلیدی، مقامات نظامی و سایر کارکنان از پیگیری برنامه زمانبندی شده هسته ای بوده است.
ترغیب دانشمندان و مقامات نظامی برای ترک خدمت، مهمترین بخش از صف آرایی سیا برای دستیابی به اهدافش از زمان جنگ سرد تا کنون بوده است. اما مقامات می گویند آن برنامه ها در عمل به دنبال تضعیف قابلیت ها نبوده اند چرا که اعتقاد مقامات ایالات متحده این است که دانش هسته ای ایران آنقدر کم است که قابل نابودی است.
این برنامه موفقیت محدودی داشته است. مقامات می گویند کمتر از شش ایرانی با مشاغل مهم از کار خارج شدند و هیچ کدام در موقعیتی نبودند که بتوانند اطلاعات جامعی از برنامه هسته ای تهران بدهند.
کاخ سفید دستور پیگیری تلاش های بیشتر را برای گردآوری شواهدی محکمتر از پیشرفت ایران در ساخت بمب هسته ای صادر کرد. یک مقام ایالات متحده با ذکر خلاصه ای از مجموعه تلاش ها برای گردآوری این اطلاعات گفت، دولت بوش “به اطلاعات بیشتری درباره برنامه هسته ای ایران نیاز داشت.”
او گفت: “تصور نمی کنم آنها حتی فکر این را هم می کردند که اطلاعات بدست آمده نشان بدهد برنامه متوقف شده است.“
سخنگوی سازمان سیا از ابراز نظر در مورد تلاش برای خارج کردن افراد از دستگاه های ایران خود داری کرد. او گفت: “در حال حاضر، سازمان درمورد چنین ادعاهایی، ابراز نظر نمی کند.”
تصمیم دولت در گردآوری اطلاعلات درباره ایران در سال 2005، چرخش موضع کاخ سفید پس از انتخاب بوش برای اولین دوره ریاست جمهوری تلقی می شود. مقامات اسبق سیا می گوید این سازمان نیروی زیادی را صرف موضوع ایران کرده و حدود 100 مامور و تحلیلگر را تا پایان دوره دولت کلینتون به کار گماشته بود. اما این ترتیب در اوایل کار دولت بوش با دستور انتقال نیروها به بخش های دیگر به کمتر از دو جین تقلیل پیدا کرد.
یک مقام سابق سیا که در آن زمان پست بالایی داشته می گوید: “وقتی بوش آمد، آنها کاملاً به موضوع ایران بی علاقه بودند. ایران از کانون توجه خارج شد وهمه نگاه ها به عراق معطوف شده بود.”
پال گمیجلیانو، سخنگوی سیا، در باره تصمیم گرفته شده در کاهش تعداد نیروهای مربوط به موضوع ایران گفت: “ایران مدت زمان طولانی است که در صدر توجه ایالات متحده است.”
مقامات می گویند علیرغم کاهش نیروها در این زمینه، سایر واحدهای سازمان سیا نظیر شاخه ضد تکثیر سلاح های هسته ای مشغول ردیابی شبکه های وابسته به ایران و سایر اهداف بوده اند.
تلاش های به عمل آمده از حد سیا فراتر رفته و سازمان امنیت ملی-مسوول استراق سمع مکالمات خارج کشوری- و دفتر ملی تحصیل اطلاعاتی – مسوول فعالیت ماهواره های جاسوسی- را هم دربر گرفته است.
برنامه افراد خارج شده از سیستم ایران در زمان مدیریت سیا توسط پورتر جی گروس تدوین شد. او سپس سازمان را ترک کرد. به گفته مقامات سابق این عملیات، سازمان ده ها نفر از ایرانیان را بر اساس معیارهای واحدی به عنوان هدف برای خروج از دستگاه مشخص نمودند. “اگر این ها از سیستم ایران خارج می شدند، می توانستند بیشترین اثر را در کاهش یا توقف روند امور بر جا بگذارند.”
مقامات می گویند هیچکدام از افراد خارج شده از دستگاه در برنامه هسته ای ایران، افراد کلیدی نبودند و قادر به ارایه اطلاعات فراگیر از تلاش های ایران در این زمینه نبوده اند.
مقام اسبق ایالات متحده می گوید: “آیا آنها افرادی را برای جایگزینی اینها داشتند؟ هر کشوری دارد. اما ما روند برنامه را کند کردیم.“
هویت افراد یاد شده به دقت مخفی نگاه داشته شده است. معذالک، سال جاری زمزمه هایی از دخالت سازمان سیا در ترک خدمت معاون اسبق وزارت دفاع ایران، علیرضا اصغری، که در خلال دیدارش از ترکیه مفقود شده، به گوش رسید.
مقامات می گویند برنامه سیا پس از بحث های بسیار میان کاخ سفید و سازمان، بر سر حجم و محدوده عملیات به جریان افتاد. مقامات شورای امنیت ملی اصرار داشتند که سازمان سیا این برنامه را تا حد ممکن گسترده تر کند و این پیام را به شبکه ایرانی ها برساند که ایالات متحده آماده کمک به همه مقامات برای خروج از ایران و اسکان آنها در جای دیگر هستند.
اما مقامات سیا ترجیج دادند برنامه را در شکل محدود برای افراد زیر نظر قرار گرفته به اجرا درآورند تا توجه سیستم امنیتی ایران را جلب نکند. با این حال، مقامات سیا فکر می کنند سازمان امنیت ایران به دقت مقامات دخیل در برنامه هسته ای و افراد سیاسی مرتبط را زیر نظر داشته است.
برنامه “ تخلیه مغزها” جزء آخرین تلاش ها در لیست بلند بالای اقدامات سیستم امنیتی ایالات متحده علیه ایران جای دارد. راه اندازی آن در زمانی صورت گرفت که افراد رییس جمهور انتظار دریافت گزارش های خانمان برانداز امنیتی علیه ایران و سایر کشورهای دست اندکار تولید سلاح های هسته ای، شیمیایی و بیولوژیک را داشتند.
یک مقام امنیتی ارشد ایالات متحده در خلال گفتگوی کوتاهی با خبرنگاران در هفته گذشته گفت ایران “سخت ترین هدف امنیتی موجود” است.
او گفت: “منظورم این است که در مقایسه با آنها، کره شمالی یک دولت باز و شفاف است.“
منبع: لس آنجلس تایمز – 9 دسامبر