برزو درآگاهی
همزمان با نزدیک تر شدن ایران به دستیابی به قابلیت ساخت سلاح های کشتار جمعی، محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی پنج سال تلاش آمریکا و کشورهای جامعۀ بین الملل را برای مهار اهداف هسته ای ایران شکست خورده می داند.
شورای امنیت سازمان ملل در تلاش برای مجاب کردن ایران به منظور توقف غنی سازی اورانیوم و سایر فعالیت های هسته ای، سه دوره تحریم را بر ایران اعمال کرده است و در همین حال، آمریکا و اروپا مشوق های امنیتی و اقتصادی را به ایران ارائه داده اند. با این وجود، ایران همچنان دستیابی به فناوری اتمی و ذخیره کردن مواد حساس را ادامه می دهد.
البرادعی می گوید، “ما واقعا ً یک ذره هم نتوانسته ایم به این مسائل (اتمی) بپردازیم. فکر می کنم این سیاست تا به حال شکست خورده است.” البرادعی همچنین به رهبران جهان تأکید کرد بجای متمرکز شدن بر روی نگرانی های جزئی امنیتی مانند سلاح های اتمی، به نگرانی های گسترده تر دربارۀ امنیت، فقر و بی عدالتی بپردازند.
او در مصاحبه با روزنامۀ تایمز گفت، “من در حال حاضر بیشتر و بیشتر دربارۀ فقر، ایدز و مسائل دیگر صحبت می کنم. موضوع هسته ای جزئی از قضیه است.” البرادعی خاطر نشان کرد، در نهایت به رفع بن بست هسته ای ایران با غرب خوش بین است.
او افزود، باراک اوباما رئیس جمهور منتخب آمریکا با دادن پیشنهاد برچیدن همۀ سلاح های اتمی به حزب دموکرات و حمایت از آغاز گفتگوی دیپلماتیک با رقبای خود، “امیدواری زیادی” به او داده است. البرادعی با اشاره به اینکه دولت بوش تمایلی برای انجام این کار نداشت، خاطر نشان کرد، “در صورت تمایل اوباما، آماده است با مخالفان و دشمنان او از جمله ایران و کرۀ شمالی گفتگو کند.“
البرادعی در طول 11 سال ریاست آژانس اتمی، بارها با دولت بوش، که به طور ناموفق در سال 2005 تلاش کرد او را از ریاست سومین دور آژانس اتمی محروم کند، جر و بحث کرده است. برخی از دیپلمات های غربی آژانس را متهم می کنند به اینکه به اندازۀ کافی دربارۀ بلندپروازی های هسته ای کشورهایی مانند ایران، سوریه و کرۀ شمالی محکم و سخت گیر نبوده است. کارشناسان معتقدند که البرادعی هم از طرف ایران و هم از طرف متحدان آمریکا مانند اسرائیل مورد انتقاد قرار گرفته است.
مارک فیتزپاتریک کارشناس کنترل تسلیحاتی مؤسسۀ بین المللی مطالعات استراتژیک در لندن می گوید، “از دیدگاه غرب، البرادعی در بیگناه دانستن ایران خیلی تند رفته و گهگاه گزارش های خود را به گونه ای تنظیم کرده که سرپیچی ها و عدم همکاری ایران را کم اهمیت نشان داده اند. اما البرادعی با وجود انتقادهای آمریکا، بخاطر تأکید بر نبود برنامۀ اتمی در عراق مورد تأیید و تمجید قرار گرفته است.
فیتزپاتریک می گوید، “جایی که البرادعی خوب عمل کرده، جایی است که او هدایت کارشناسان فنی را به عهده داشته است. جایی که ضعیف عمل کرده، جایی است که از الزامات فنی شغل خود فراتر رفته و رویکرد سیاسی تری را اتخاذ کرده است. او بخاطر اینکه تلاش کرده نقش یک میانجی را بازی کند، مورد انتقاد قرار گرفته است.“
البرادعی در مصاحبۀ یاد شده با روزنامۀ تایمز دربارۀ تحریم های اعمال شده بر ایران خاطر نشان کرد، “این تحریم ها بیشتر به سخت تر شدن موضع ایران منتهی گشته است. بسیاری از ایرانیانی که حتی مخالف رژیم هستند، دور رژیم جمع شده اند چون احساس می کنند که کشورشان تحت محاصره است.” البرادعی همچنین بر “چانه زنی بزرگ” میان ایران و غرب تأکید کرد، چانه زنی که نقش ایران را در منطقه به رسمیت بشناسد و به این کشور “قدرت، پرستیژ و نفوذی” را که خواهان آن است، اعطا کند.
منبع: لوس آنجلس تایمز، 6 دسامبر