مریم کاشانی
در آستانه روز خبرنگار، روزنامه شرق تعطیل شد تا معلوم شود” ما اشتباه می‌کنیم. آنها کارشان را درست انجام می‌دهند.آنها میگویند شما نباید روزنامه داشته باشید. ما زور می‌زنیم که روزنامه داشته باشیم. آنها هم میگویند اشکالی ندارد شما روزنامه داشته باشید ما هم توقیف می‌کنیم.”[ مهدی رحمانیان مدیرمسوول روزنامه شرق]
داستان با چاپ یک مصاحبه آغاز شد.مصاحبه با یک خانم شاعر:” بعد از چاپ مطلب «زبان زنانه» بر اساس تماس‌های مخاطبان مطلع شدیم که شاعره مصاحبه شونده مورد اخلاقی دارد به همین دلیل امروز مطلب پوزش و عذرخواهی به احترام مخاطبان چاپ کردیم.”
اما این پوزش، آن طور که کیهان نوشت:” پذیرفتنی” نبود:” در پی انتشار این گفت وگو با مستهجن ترین فعال ادبی گروهک های ضدانقلاب، روزنامه «شرق» که خیال می کند حرفه ای ترین روزنامه ایران است دیروز با انتشار خبری کوتاه مدعی شد که خوانندگان روزنامه آنان را از اشتباهشان آگاه کرده اند! اما ناظران رسانه ای با ارزیابی شخصیت مصاحبه کننده و خبرنگار این روزنامه معتقدند که روزنامه «شرق» با آگاهی از شخصیت پورنو، هویت جنسی بیمار و دیدگاههای معاند سیاسی این همجنس باز، با وی مصاحبه کرده است و عذرخواهی از «گفت وگو» با رئیس سازمان همجنس گرایان هم شگردی کهنه برای فریب افکار عمومی است”. [کیهان، دوشنبه]
استدلالی که پایه توقیف دوباره روزنامه شرق شد و البته از زبان هیئت نظارت بر مطبوعات:“به گزارش خبرگزاری مهر، محمد پرویزی، مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی با اعلام این مطلب، گفت: هفدهمین جلسه از یازدهمین دوره هیأت نظارت بر مطبوعات روز دوشنبه برگزار شد و طی آن مطلب درج شده در صفحه 18 مورخ 13 مرداد ماه روزنامه “شرق” مطرح و با توجه به نادیده گرفتن تذکرات قبلی هیأت نظارت توسط مدیرمسئول ، مقرر شد آن روزنامه به خاطر مصاحبه با یکی از عناصر ضد انقلاب و مروج همجنس بازی که به این فسق علنی اشتهار دارد و در این مصاحبه نیز مکنونات قلبی خود را آشکار کرده، براساس تبصره ماده 12 قانون مطبوعات و به استناد بند 2 ماده 6 همان قانون توقیف و پرونده آن به مراجع قضائی ارسال شود.”
آن هم در حالیکه”این روزنامه عصر شنبه به حذف گفت‌وگوی مذکور از سایت اینترنتی خود پرداخته و در شماره‌های دیروز و امروز خود به عذرخواهی رسمی از این اقدام پرداخته بود.”[بازتاب]
روزنامه شرق پیش از این در 20 شهریور ماه سال گذشته در پی چاپ کاریکاتوری در یکی از آخرین شماره‌های خود توقیف شده بود. اما پس از پیگیری‌های حقوقی، این مشکل برطرف و انتشار آن از اوایل سال جاری از سر گرفته شد.
اما با توجه به مجموعه مطالب روزنامه های جناح راست و در راس آنها کیهان، معلوم بود که این بازگشایی، عمر طولانی ندارد:” ما اشتباه می‌کنیم. آنها کارشان را درست انجام می‌دهند.آنها میگویند شما نباید روزنامه داشته باشید. ما زور می‌زنیم که روزنامه داشته باشیم. آنها هم میگویند اشکالی ندارد شما روزنامه داشته باشید ما هم توقیف می‌کنیم.”[ مهدی رحمانیان مدیرمسوول روزنامه شرق]
بحثی که محمد علی ابطحی، آن را باز تر کرده است:” در یک تجلیل و هدیه بی سابقه هیئت نظارت بر مطبوعات مستقر دروزارت فرهنگ وارشاد اسلامی و نه دستگاه قضائی، روزنامه شرق را بعد از انتشار 61 شماره مجددا توقیف کرد. علت توقیف، مصاحبه داخلی روزنامه با یک نفری است که میگویند از همجنس گرایان است. خود هیئت نظارت بهتر از دیگران میدانند که از این اشتباهات در روزنامه پیش می آید. و تنها راه حل آن هم در شرایط طبیعی عذر خواهی و توضیح فوری مسئولان روزنامه است. همچنانکه درروزنامه همشهری وقتی درهمین اواخردر سالروز جنگ مسلحانه مجاهدین خلق، عکس مریم رجوی چاپ و آرزوی بازگشت وی به وطن را خواستار شد، هیچکس از عمدی بودن آن حرف نزد و روزنامه تعطیل نشد و تنها عذرخواهی مقبول افتاد. روزنامه شرق اما پس از این ماجرا دو روز تمام در صفحه اول عذر خواهی کرد. معلوم بود که بهانه بستن شرق که دیر به دست آمده و دوماه فرصت انتشار یافته بود، به دست آمده است. اینکه کسی باور کند این نوشته عامل تعطیلی شرق است خیلی ساده انگاری است. انتخابات نزدیک است. با به دست آوردن قدرت یک دست، دیگر طبیعی است که نگذارند «دیگران» امکان تبلیغی و رسانه ای داشته باشد. شرق و هم میهن جزء رسانه هایی بودند که این دیگران را مطرح می کرد. کم رنگ شدن فضای حمایت از آن جمع یک دست و میزان روز افزون محبوبیت اصلاح طلبان هم دلیل سرعت دادن به توقیف شرق می تواند باشد. وزیر ارشاد که خود سر دبیرکیهان بوده است نیز حساسیت ویژه ای به روزنامه های غیر کیهانی دارد. شرقی ها هم بیش از هر دستگاه نظارتی خود سانسوری میکردند. دستورالعمل های مرتب شورایعالی امنیت را هم رعایت میکردند. اما چون همین که دیگرانی که نباید باشند، بودند می توانست دلیل تعطیلی باشد. امروز ظهر که یک مرتبه ده ها sms به من و دیگران رسید که شرق توقیف شد قبل از هر چیز به یاد ده ها نفری افتادم که با شور و عشق و علاقه به کار رسانه صادقانه در روزنامه شرق فعالیت می کردند ومخارج زندگی خود را از این راه در می آوردند و ناگهان باز آماده شدند که وسایل شخصی خودشان را جمع کنند و راه خانه را در پیش بگیرند. نماینده روزنامه ها و مجلات در هیئت نظارت نیز اتفاقا رئیس روزنامه همشهری است که اشتباه بدتری از اشتباه شرق در روزنامه اش به وقوع پیوست.”[وب نوشته ها]
کریم ارغنده پور، عضو هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران نیزدر همین راستا می نویسد:” این توقیف ها و عدم اعطای مجوز به هر کسی که با نگاه تنگ نظرانه جریان حاکم غیر خودی محسوب می شود؛ این تلقی را تقویت می کند که گویی جریان حاکم با وجود دراختیار داشتن همه جایگاه های قدرت به چیزی کمتر از جامعه تک صدایی قانع نیست…. متاسفانه کار از حد انتقاد بخاطر در خطر قرار گرفتن روزنامه نگاری حرفه ای و امثال آن گذشته، همین وضعیت فراقانونی و کاملا سلیقه ای و به شدت محدود هم علیه مطبوعات مستقل دیگر تحمل نمی شود.”
چنین است که” تاریخ در آینده از این روزها به عنوان دشوارترین گذرگاههای حرفه مطبوعاتی یاد خواهد کرد و نام کسانی را که برخلاف قانون اساسی با مطبوعات و جامعه مطبوعاتی و مخاطبان گسترده آنها چنین کردند با حروف درشت در خود ثبت خواهد کرد. هیهات که متاسفانه درس آموزی از تاریخ در میان قدرتمداران چندان مرسوم نیست.”[ارغنده پور]
و کسی در آن روزها به یاد خواهد آورد که کسی نوشت:“راستی روز خبرنگار بر همه خبری ها وبخصوص شرقی ها مبارک باشد. چه هدیه تلخی گرفتند.”