پایان کِش دادن در مجلس

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

اعلام از دستور کار خارج شدن طرح سئوال از رئیس جمهور در مجلس شورای اسلامی ظاهرا به دو سال مناقشه و جنجال در این خصوص رسما پایان داد.

وبسایت ها و روزنامه های جریان اصولگرای حاکم،  به جز آن دسته از رسانه ها که از ابتدا طرفدار این طرح بودند،   عمدتا از وقوع چنین مسئله ای راضی به نظر می آیند و مخالفت ها و انتقادهای تعدادی معدود از نمایندگان موافق سئوال،   لااقل تاکنون حاصلی در بر نداشته است.

در این میان حتی سایت هایی مانند “الف” و “جهان” که به احمد توکلی و علیرضا زاکانی،   دو نماینده شاخص تهران که به اصولگرایان منتقد دولت مشهورند،   تعلق دارند هم نمی توانند خوشنودی خود را از این ماجرا پنهان کنند.

دو روز پیش بود که محمد دهقان از اعضای هیات رئیسه مجلس هشتم اعلام کرد 29 نماینده امضای خود را از پای طرح سوال از رئیس جمهور برداشته اند. مسئله ای که باعث کاهش حد نصاب لازم برای سئوال از احمدی نژاد شد.

این طرح که علی مطهری،   نماینده تهران در مجلس و برادر همسر علی لاریجانی،   رئیس مجلس هشتم پیگیر و بانی اصلی آن بوده،   از دو سال پیش محل گمانه زنی ها و مباحث گسترده ای در فضای خبری و سیاسی داخل کشور بوده است.

طبق اصل 88 قانون اساسی جمهوری اسلامی در صورتی که دست کم یک چهارم نمایندگان سئوالی را در مورد یکی از وظایف رئیس جمهوری مطرح کنند،   او موظف است در مجلس حاضر شود و به سئوال نمایندگان پاسخ بدهد.

با توجه به عضویت 290 نماینده در مجلس،   وجود حداقل 73 امضا برای احضار رئیس دولت و طرح سئوال کفایت می کند اما به نظر می رسد با اعلام پس گرفتن 29 امضا از سوی تعدادی از نمایندگان،   طرح سئوال از احمدی نژاد منتفی شده است.

در جلسه علنی روز گذشته مجلس،   مصطفی کواکبیان نماینده سمنان که از اعضای فراکسیون اصلاح طلب به شمار می آید،   به شدت نسبت به این مسئله اعتراض کرد و خواستار اعلام اسامی نمایندگانی شد که امضاهای خود را از پای طرح استیضاح پس گرفته اند.اما محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس که در غیاب علی لاریجانی،   ریاست جلسه علنی را بر عهده داشت به صراحت گفت که هیچ نیازی به اعلام اسامی این دسته از نمایندگان برای آگاهی مردم وجود ندارد.

باهنر علاوه بر نایب رئیسی مجلس،   یکی از اعضای حقیقی شورای مجمع تشخیص مصلحت نظام با حکم آیت الله خامنه ای است. این مسئله بدان معناست که شخص او و نه مقام سیاسی یا حکومتی اش،   با نظر مساعد رهبر جمهوری اسلامی به این سمت منصوب شده است.

برخی نمایندگان مجلس همواره از باهنر به عنوان فردی نام می برند که گاهی در موضوعات حساسی که قرار است در صحن پارلمان مطرح و به رای نمایندگان گذاشته شود،   نظری را به عنوان نظر دفتر یا شخص رهبر جمهوری اسلامی مطرح می کند و از نمایندگان می خواهد که تصمیمات خود را با این دیدگاه آیت الله خامنه ای هماهنگ کنند.

در ماجرای طرح سئوال از رئیس جمهور در صحن علنی نیز باهنر از جمله نمایندگانی بود که از همان ابتدا مخالفت خود با آن را به دلیل “به مصلحت نبودن” اعلام کرده بود. این در حالی است که نایب رئیس مجلس و دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین به عنوان یکی از نمایندگان و چهره های شاخص جریان اصولگرا شناخته می شود که همواره بیشترین نقدها را به عملکرد دولت و شخص احمدی نژاد عنوان کرده و دولت و رئیسش را به برخوردهای قانونی مجلس از جمله طرح سئوال یا حتی استیضاح تهدید کرده است.

با وجود این او در هفته گذشته هنگامی که در یک جلسه،   مورد سئوال تعدادی از دانشجویان طرفدار حکومت قرار گرفت به صراحت گفت که در ماجرای سئوال مجلس از رئیس جمهور نظر “بزرگان نظام” بر این است که این موضوع “کش داده” نشود.

“بزرگان نظام” تعبیری است که مسئولان جمهوری اسلامی اغلب برای توصیف شخص آیت الله خامنه ای،   در زمانی که امکان نام بردن از او را به دلیل محدودیت های سیاسی یا قانونی ندارند،   به کار می برند.

در این مورد مشخص،   مخالفت آیت الله خامنه ای با طرح سئوال از رئیس جمهور در صحن علنی پیش از این نیز توسط برخی مقامات رده بالای جمهوری اسلامی علنی شده بود. از جمله می توان به روح الله حسینیان از چهره های امنیتی شاخص نظام اشاره کرد که مدتها پیش گفته بود رهبر جمهوری اسلامی با طرح این مسئله مخالف است.

این در حالی است که خود آیت الله خامنه ای تلاش می کند تا مسئولیت این موضوع را از گردن خود ساقط و اینگونه وانمود کند که در مسائل روزمره و جاری میان سه قوه مقننه،   مجریه و قضائیه ورود نخواهد کرد.

به عنوان مثال رهبر جمهوری اسلامی طی سخنانی در هفته گذشته با اشاره ای کلی به سخنان کسانی که می گویند بعضی مسائل “بدون نظر رهبری تصمیم گیری نمی شود” گفت: “مسئولان قوه مجریه،   نمایندگان مجلس،   مسئولان قوه قضاییه،   با اختیارات کامل و قانونی،   وظایف خود را انجام می دهند و ممکن است تصمیماتی بگیرند که رهبری با آن مخالف باشد؛ اما رهبری نه حق دارد نه می تواند و نه قادر است که در این مسائل دخالت کند.”

رهبر جمهوری اسلامی افزود که تنها “در جایی که اتخاذ سیاستی،   به کج شدن راه انقلاب منجر می شود” او در مسئله دخالت و “به مسئولیت های خود عمل خواهد کرد.”

طرح سئوال از رئیس جمهور در صحن علنی مجلس درست در همان هفته ای از دستور کار مجلس خارج شد که پیش از این محمدرضا باهنر وعده داده بود به صحن علنی خواهد آمد.

علی مطهری پیش از این فاش کرده بود که در نامه ای به رهبر جمهوری اسلامی،   نظر او را در خصوص طرح سئوال از احمدی نژاد پرسیده بود و چون رهبری پاسخی به این نامه نداده،   این سکوت را حمل بر “رضایت یا لااقل بی نظری” او در این خصوص می داند.

اما او حالا می گوید که “نمایندگان برای پس گرفتن امضا تحت فشار بودند.”

به گفته مطهری،   هیات رئیسه مجلس از یک طرف و معاون پارلمانی آقای احمدی نژاد و معاونان پارلمانی وزرا از طرف دیگر،   ”عاملان” این فشار بودند اما توضیحی در خصوص “آمران” این مسئله نداد.

فرزند آیت اللهی که یکی از اصلی ترین ایدئولوژیست های انقلاب اسلامی به شمار می آید و خود روزگاری گفته بود که تنها با هدف مقابله با اصلاح طلبان پای به انتخابات مجلس هشتم می گذارد،   اکنون تهدید می کند که در اعتراض به ناتوانی برای ایفای وظایف نمایندگی خود از سمتش استعفا خواهد داد.

علی لاریجانی،   رئیس مجلس داماد خانواده مطهری است. او دختر “معلم شهید” و خواهر علی مطهری را به همسری برگزیده اما برادر همسرش این روزها تیغ تیز انتقاداتش را متوجه نحوه مدیریت او بر مجلس کرده است.

رئیس دوره هشتم مجلس شورای اسلامی که برای رسیدن به این کرسی،   موفق شده بود غلامعلی حدادعادل،   پدر همسر قدرتمندترین فرزند رهبر جمهوری اسلامی یعنی مجتبی خامنه ای را در رقابتی درون جناحی حذف کند،   پیش از این چندین بار گفته بود که مجلس تحت امرش بدون اجازه رهبری،   هیچ تصمیم کلانی را اتخاذ نخواهد کرد.

پیش از این بسیاری از اصولگرایان منتقد احمدی نژاد،   اصلاح طلبان وفادار به آیت الله خامنه ای و ناظران و تحلیلگران امور ایران انتظار داشتند که با اوجگیری تنش میان دو مجموعه سطوح فوقانی هرم قدرت جمهوری اسلامی یعنی دستگاه رهبری و دولت که به دنبال ماجراهای جنجالی پس از برکناری وزیر اطلاعات توسط احمدی نژاد و ابقای او به وسیله آیت الله خامنه ای به اوج رسیده بود،   طرح سئوال از احمدی نژاد زمینه ای برای برکناری نهایی او باشد. اکنون به نظر می آید این امیدواری لااقل در شرایط کنونی باید به فراموشی سپرده شود.

محمدرضا باهنر مدتی قبل به صراحت گفته بود که جمع بندیش از نظرات آیت الله خامنه ای این است که باید با دولت احمدی نژاد کژ دار و مریز تا کرد تا دوره چهار ساله دومش هم به خیر و خوشی به پایان برسد.