جولین بورگر
به نظر می رسد معامله هسته ای که از سوی قدرت های بزرگ پیشنهاد شد، شکاف های موجود میان محافظه کاران حاکم در ایران را گسترده تر کرده باشد. با اینحال، وقوع دو دستگی دیپلماتیک ناشی از آن بعید به نظر می رسد.
بسته پیشنهادی که از سوی پنج عضو دائم شورای امنیت بعلاوه آلمان تنظیم شده و دیروز علنی شد، پیشنهاد کمک در ساخت رآکتور “آب سبک”، تضمین قانونی در تدارک سوخت هسته ای، همکاری در مدیریت پسماند های سوخت ومواد زائد رادیواکتیو را در ازای تعلیق غنی سازی و بازفرآوری اورانیوم ارائه کرد.
سخنگوی محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران این شرط را به عنوان “غیرقابل پذیرش” و موردی که “به هیچوجه قابل بحث نیست” رد کرده است. جرج بوش هم گفته است دولت ایران “یک پیشنهاد سخاوتمدانه را کنار گذاشت”.
البته تهران هنوز پاسخ رسمی به بسته پیشنهادی که توسط خاویر سولانا رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و گروهی از دیپلمات های ارشد بین المللی همراه اوارائه شده است، نداده است. علی لاریجانی رئیس مجلس ایران از آن استقبال گرمتری کرده است.
لاریجانی در مجلس گفت: “مجلس به دقت بسته را بررسی خواهد کرد.” او گفت ایران از مذاکرات استقبال می کند اما از حقوقش دست برنمی دارد.
علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران نیز به خبرگزاری ایرنا گفت: ”ما می توانیم حول نقاط مشترک به توافق برسیم.“
مارک لایل گرانت، مدیر سیاسی وزارت خارجه و نماینده انگلستان در هیأت همراه سولانا، برای گفتگوهای دوجانبه با تهران در این کشور به سر می برد.
این مقام انگلیسی قبل از انجام مأموریت سولانا گفته بود آنها انتظار پذیرش بسته را ندارند؛ پیشنهاد ارائه شده شبیه همان چیزی است که در سال 2006 ارائه و رد شد، اما امیدوارند ارائه این بسته مناظراتی را در میان سیساستمداران ایرانی بر سر هزینه اقتصادی پیگیری غنی سازی و بازفرآوری بوجود آورد؛ چیزی که سازمان ملل به خاطر خطرات تکثیرسلاح های هسته ای خواستار تعلیق آن توسط ایران است.
در همین حال، یک مقام عالیرتبه انگلیس گفت به ایران تنها حدود یک ماه مهلت داده می شود تا پیش از اعمال تحریم های جدید، که بزرگترین بانک ایرانی- بانک ملی- را هدف خواهد گرفت، تصمیم خود را بگیرد. گفتگوها بر سر دور چهارم تحریم ها علیه ایران در شورای امنیت از سر گرفته خواهد شد.
روسیه و چین در برابر تحریم های سنگین تر مقاومت می کنند و می گویند خطر این تحریم ها رانده شدن بیشتر ایران به سوی انزوا و جدایی است. به همین دلیل، ایالات متحده در پی تشکیل “ائتلافی” برای اقدام مستقیم است که احتمالاً شامل محاصره دریایی محموله های ایرانی در خلیج فارس و یا ممنوعیت صادرات تجهیزات و دانش فنی صنعت نفت به ایران خواهد بود.
ضمناً جرج بوش از کنار گذاشتن گزینه استفاده از قدرت نظامی تا پیش از زمان ترک مقام خود در ژانویه آینده نیز خودداری می کند.
مقامات اسرائیلی اعلام کرده اند که ممکن است کشورشان به جای پذیرفتن وجود یک رقیب هسته ای در منطقه، به اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته ای ایران دست بزنند.
در بسته پیشنهادی که از سوی خاویر سولانا تسلیم ایران شده، پیشنهاداتی در زمینه کنارگذاشتن تمامی محدودیت های تجاری با ایران شامل صادرات قطعات یدکی هواپیما برای صنایع شدیداً نیازمند هواپیمائی ایران، و حمایت از عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی مدنظر قرار گرفته است.
منبع: گاردین- 16 ژانویه 2008