هاروی موریس
شورای امنیت سازمان ملل روز دوشنبه از قرار دادن برنامه هسته ای ایران در فهرست مسائل مورد بحث خود در ماه آوریل بازماند. به نظر می رسد این رویداد نشانه ای از کند شدن حرکت در مسیر تحریم ها باشد، آن هم درحالی که باراک اوباما به عملی کردن تحریم ها “ظرف چند هفته” آینده دل بسته بود.
یوکیو تاکاسو رئیس ژاپنی شورای امنیت 15 نفره سازمان ملل اعلام کرد هیچ تاریخی درنظر گرفته نشده است، زیرا مشخص نبود “این نشست قرار است در چه زمانی برگزار شود. ممکن است این نشست برگزارنشود.”
آقای اوباما تحت تأثیر استنباط مقامات واشنگتن از تغییر موضع چین به نفع تحریم های جدید علیه ایران، یک هفته پیش از تمایل خود برای عملی شدن چهارمین دور تحریم های سازمان ملل ظرف هفته های آینده سخن گفته بود.
چین اصرار داشت باید زمان بیشتری به راه حل دیپلماتیک در حل بن بست هسته ای ایران اختصاص داده شود. با این حال، دیپلمات های غربی گفتند پکن با حضور در گفتگوهای نمایندگان گروه 1+5 در نیویورک، اکنون آماده پذیرش تحریم هاست. این گروه شامل پنج عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان است.
مقامات چینی به طور ضمنی موافقند اما گفتگوهائی که پیش زمینه پذیرش افزایش فشار بر ایران از سوی چینی هاست، هنوز برنامه ریزی نشده است.
آقای تاکاسو روز دوشنبه گفت حتی اگر گروه1+5 بر سر بسته پیشنهادی از تحریم ها توافق کنند، 10 عضو غیر دائم شورا از جمله ژاپن نیز علاقه بسیاری دارند که طرف مشورت قرار بگیرند. آقای تاکاسو که کشورش از تحریم های قبلی حمایت کرده، گفت: “کشورهای نگران مایلند قطعنامه ای در شورای امنیت تصویب شود، اما اینکه ما چه وقت و چگونه در جریان قرار می گیریم، باید منتظر ماند و دید.”
دیپلمات ها اتفاق نظر دارند که با فرض موافقت اصولی چین با تحریم های جدید، گفتگو بر سر مفاد قطعنامه ای که از سوی روسیه و چندین عضو غیردائم شورای امنیت قابل پذیرش باشد، به چندین هفته زمان نیاز دارد.
نمایندگان ارشد شورا در سومین هفته ماه به بازدید از سه کشور آفریقائی دست خواهند زد و به گفته آقای تاکاسو، هیچ صحبتی از تغییر برنامه این دیدارها به میان نیامده است.
در پشت تمایل ایالت متحده و متحدان غربی آن کشور برای تصویب یک قطعنامه لازم الاجرا تا پیش از پایان ماه جاری، دلایل چندی وجود دارد. ریاست شورا در ماه آینده به لبنان، عضو غیر دائم شورا، سپرده خواهد شد که با توجه به اوضاع داخلی آن کشور و وجود حزب الله تحت پشتیبانی ایران، قطعاً به قطعنامه رأی مثبت نخواهد داد.
در ضمن، بیشتر روزهای ماه آینده به کنفرانس بازنگری پیمان منع اشاعه جنگ افزار کشتار جمعی در نیویورک اختصاص داده خواهد شد. ایران از امضا کنندگان این پیمان است و ممکن است از این فرصت، برای کسب پشتیبانی کشورهای در حال توسعه استفاده کند و خود را قربانی کشورهای غربی به دلیل استفاده از برنامه صلح آمیز هسته ای معرفی کند.
در عین حال، اوباما خود برای پذیرش تحریم های یکجانبه علیه ایران از سوی کنگره تحت فشار قرار گرفته است. تمهیدات کنگره به مراتب سنگین تر از هرگونه قطعنامه ای است که ممکن است شورای امنیت تصویب کند.
هر دو مجلس آمریکا قانونی را به تصویب رسانده اند که امکان مجازات شرکت های خارجی را که به تجارت با ایران در حوزه نفت ادامه می دهند، از طریق محروم ساختن آنها از قراردادهای فدرال، فراهم می کند. کاخ سفید مایل است قبل از تحرک سنا و مجلس نمایندگان برای توافق بر سر لوایح خود، شاهد تصویب قطعنامه شورای امنیت باشد.
برخی از اعضا که از حمایت لابی های بانفوذی نظیر کمیته روابط عمومی آمریکا- اسرائیل برخوردارند، برای به سرانجام رسیدن بدون دیرکرد این لوایح، فشار وارد می کنند. هوارد برمن رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرد امیدوار به تصویب این لوایح در ماه مه است.
اعضای ارشد سنا از هر دو جناح نیز از موضع کاخ سفید در مورد لزوم قائل شدن استثنا برای اعضای شورای امنیت، از جمله چین، از تمهیدات یکجانبه ایالات متحده، ناخشنود هستند.
منبع: فایننشیال تایمز- 6 آوریل
