دامنه ایجاد فشار بر جامعه بهائی که عموما به شهرهای مرکزی تری چون اصفهان و شیراز محدود بود، این بار به مشهد و کردستان هم رسیده؛ تعداد زیادی از شهروندان بهائی این دو استان در روزهای گذشته مورد احضار، بازجویی قرار گرفته و حتی تهدید شده‌اند. این اتفاق همزمان است با بازداشت بیست بهائی دیگر در اصفهان و محاکمه ۷ نفر از مسئولین و مرتبطین دانشگاه آنلاین بهائی در تهران.
نماینده جامعه بین المللی بهائیان در سازمان ملل متحد، در مصاحبه با روز میگوید دادگاه‌های اخیر مسئولین دانشگاه آنلاین بدون حضور خانواده و پشت درهای بسته، خیلی سریع و در مدت زمان کوتاهی برگزار شده است. دایان علایی، تاکید میگوید: “حذف دگراندیشان در دولت کنونی به رویه تبدیل شده است.”
هر چند گزارش‌ها حاکی از آزادی تعدادی از متهمان پرونده دراویش گنابادی و سایت مجذوبان نور است، اما اگر پرونده همچنان باز کشیش ندرخانی و اعتراض‌های هفتگی مولوی عبدالحمید در رابطه با نقض حقوق اقلیت‌های مذهبی را کنار این ماجرا قرار دهیم، به نظر می‌رسد بهائی‌ها، سنی‌ها، دراویش، یارسانی‌ها و نوکیشان مسیحی روزهای به مراتب سخت تری را پشت سر می‌گذارند و بی‌جهت نیست که بخش قابل توجهی از نشست‌های جانبی هجدهمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در شهریور و مهر امسال به رصد موارد نقض حقوق آن‌ها اختصاص داده شد.
بازداشت‌ها؛ از کردستان تا مشهد
بنا برگزارش‌ها در روز‌ها و هفته‌های گذشته، تعدادی از شهروندان بهائی در سنندج به دادگاه احضار و پس از بازجویی تهدید شده‌اند که اگر اخبار آن منتشر شود “عواقب بدی” برایشان به دنبال خواهد داشت.
به نوشته وبسایت کمیته گزارشگران حقوق بشر نحوه بازجویی و سوالاتی که مطرح شده نشان از تصمیم مقامات برای ایجاد فشار اقتصادی بر شهروندان بهائی دارد: “افراد احضار شده در قبال شغلشان مورد تهدید قرار گرفته‌اند و اسامی تمامی همکارانشان از ایشان گرفته شده است.”
به گزارش منابع حقوق بشری اخیرا شهروندان بهائی بسیاری از شهرهای ایران از جمله سمنان تحت فشارهای اقتصادی قرار گرفته‌اند. پلمب مغازه، به آتش کشیدن مغازه‌ها و تهدید مشتریان بخشی از این فشار‌ها و اعمال‌های غیرقانونی اقتصادی بوده است. در همین ارتباط در چند هفتهٔ اخیر محل کسب ۵ بهائی ساکن سمنان نیز پلمب شده است.
ایجاد فشار بر جامعه بهائی و احضار و بازداشت‌های اخیر آن‌ها در کردستان حتی صدای برخی از احزاب کرد را هم در آورده است. حزب کومله کردستان، در بیانیه‌ای پیرامون آنچه “تهدید و اذیت و آزار شهروندان بهائی” خوانده شده از نهادهای بین المللی دفاع از حقوق بشر و کلیه فعالین مدنی و حقوق بشری خواسته که نسبت به این روند اعتراض کنند.
تنها چند روز پس تشدید فشار‌ها بر بهائیان کردستان، آنطرف‌تر در روز شنبه، ۷ مهر ماه، نزدیک به ۲۰ شهروند دیگر بهائی در اصفهان بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
دیان علایی، نماینده جامعه بین المللی بهائیان در سازمان ملل متحد پیرامون این بازداشت‌ها به روز میگوید: “امکان دارد بازداشت‌ها بیش از این تعداد باشد. بر اساس اطلاعی که ما داریم در طول این چند روز دو نفر از آن‌ها آزاد شدند. به صورت کلی مشخص نیست که به چه دلیلی بازداشت شدند و از سرنوشت آن‌ها هم اطلاعی در دست نیست.”
در همین راستا کمیته گزارشگران حقوق بشر اعلام کرده رزیتا واثقی، ناهید قدیری، سونیا طعامی و نورا نبیل‌زاده چهار شهروند بهائی ساکن مشهد به ۵ سال حبس تعزیری و افشین نیک آئین، بهمن یزدانی، وصال محمدی و شهاب طائفی چهار شهروند بهائی دیگر به سه سال حبس تعلیقی به مدت دو سال محکوم شدند.
حذف دگراندیشان رویه شده
در تازه‌ترین مورد نقض حقوق جامعه بهائیان ایران اما دادگاه ۷ نفر از مسئولین و مرتبطین دانشگاه آنلاین بهائی،در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه برگزار شد.
دیان علایی به روز میگوید: “دادگاه چند نفر از این افراد با حضور وکلا برگزار شده. اما جلسه بسته بوده و بدون حضور خانواده. این دادگاه در مدت زمان خیلی کوتاه و پشت درهای بسته برگزار شده است.”
این افراد اوایل خرداد ماه امسال در ارتباط با دانشگاه علمی آزاد بهائیان (BIHE) در شهرهای مختلف ایران بازداشت شدند. بعد از گذشت بیش از دو ماه از بازداشت این افراد، خبرگزاری امنیتی – نظامی فارس اعلام کرد آنان به “اقدام علیه امنیت ملی و جمهوری اسلامی” متهم هستند.
همزمان با این اعلام فارس، سایر خبرگزاری‌های حکومتی از “شناسایی و انهدام یک شبکه فساد بین‌المللی” که به گفته آن‌ها به‌صورت “کاملاً سازمان یافته” در داخل کشور فعالیت می‌کرد توسط دستگاه‌های اطلاعاتی ـ- امنیتی خبر داده‌اند. نمایندگان جامعه بهائی در مصابحه با روز این اتهامات را تکذیب کردند.
این اتفاقات در شرایطی روی می‌دهد چندی پیش، محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، گفته بود در ایران هیچ کس به علت بهائی بودن دستگیر و زندانی نشده است.
خبرگزاری ایسنا به نقل از محمد جواد لاریجانی نوشته بود: “بهائی‌ها در ایران مانند هر شهروند دیگر ایرانی از حقوق شهروندی برخوردارند اما درست مانند سایر شهروندان اگر مرتکب جرمی شوند به طور طبیعی دستگاه قضایی با آن‌ها برخورد می کند.”
اظهار نظر این مقام قضایی در شرایطی مطرح می‌شود که بهائیان ایران پس از انقلاب سال ۵۷ از حق تحصیل در دانشگاه‌ها و مشاغل دولتی محروم بوده، مجامع آن‌ها غیرقانونی اعلام شده و قبرستان‌های آنان در شهرهای مختلف مختلف تخریب شده است.
طبق آمار کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران در حال حاضر حدود ۳۰۰ هزار بهائی در ایران زندگی می‌کنند. بر اساس گزارش‌های این سازمان مدافع حقوق بشر دست‌کم ۳۰ بهائی در زندان‌های ایران به سر می‌برند، اما فعالان بهائی از جمله نماینده جامعه بین المللی بهائیان در سازمان ملل متحد، معتقدند در حال حاضر نزدیک به ۱۰۰ نفر از شهروندان بهائی در زندان هستند.
بهائیان در قانون اساسی جمهوری اسلامی به عنوان اقلیت مذهبی به رسمیت شناخته نشده و در طول ۳۰ سال اخیر مورد تبعیض‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و آزارهای گوناگون بوده‌اند. گفته می‌شود از آغاز انقلاب اسلامی تا کنون دست کم ۲۰۰ نفر از آنان اعدام شده‌اند.
نماینده جامعه بین المللی بهائیان در سازمان ملل متحد میگوید: “فشار بر اقلیت‌های مذهبی به ویژه بهائیان ریشه در گذشته دارد و مورد تازه‌ای نیست، اما ظاهرا در طول این چند سال قربانی فشارهای بیشتری شدند. حذف دگراندیشان در دولت کنونی به رویه تبدیل شده است.”
آزادی تعدادی از دراویش
تازه‌ترین گزاش‌ها از وضعیت اقلیت‌های مذهبی حاکیست تعدادی از افراد که در ارتباط با پرونده دروایش گنابادی و سایت مجذوبان نور بازداشت شده بودند با قید کفالت آزاد شده‌اند.
منابع نزدیک به دراویش گنابادی، اسامی این افراد را علیرضا روشن، علی کرمی، مهدی اسانلو، فرزانه نوری، فرزاد درویش، بهزاد نوری و علی آستارکی اعلام کرده‌اند.
پرونده این افراد مربوط به درگیری یک ماه گذشته بین بسیجیان و دراویش شهرستان‌های کوار، سروستان و شیراز است که در نتیجه آن بیش از ۱۰۰ تن از دراویش مورد ضرب و شتم و بازداشت قرار گرفتند. مسئولان وبسایت مجذوبان نور نیز که اخبار دراویش را پوشش می‌دهد در همین راستا در تهران دستگیر شدند.
مصطفی آزمایش، نماینده و سخنگوی دراویش نعمت اللهی گنابادی در مصاحبه با روز ضمن تشریح جزئیات به روز گفته بود: “فشار بر پیروان سلسله نعمت اللهی گنابادی قبل از هر انتخاباتی در ایران شدت می‌گیرد.”
سلسله نعمت اللهی به “شاه نعمت الله ولی” از عرفای قرن نهم هجری (پانزدهم میلادی) باز می‌گردد. پیروان شاه نعمت الله ولی در سده‌های اخیر به سه شاخه ذوالریاستینی (منورعلیشاهی)، گنابادی (سلطانعلی شاهی) و صفایی (صفی علیشاهی) تقسیم شده‌اند.
اعتقادات شاخه گنابادی که اخیرا تحت فشار بیشتری نسبت به دیگر شاخه‌ها قرار گرفته، به اهل شریعت نزدیک‌تر است و پیروان این شاخه، مکان‌های تجمع خود را به جای خانقاه، “حسینیه” می‌نامند.
نقض حقوق اقلیت‌های دینی در ایران، به ویژه در طول چند سال گذشته، از سوی نهادهای جهانی مدافع حقوق بشر محکوم شده است. سازمان عفو بین الملل، سازمان دیده‌بان حقوق بشر، کمیسیون آزادی بین المللی ادیان آمریکا، وزارت امور خارجه آمریکا، وزارت امور خارجه بریتانیا و شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، از جمله نهاد‌ها و اشخاصی هستند که خبر تداوم ایجاد محدودیت برای اقلیت‌های دینی و مذهبی در ایران را تائید و آن را محکوم کرده‌اند.
