در حالیکه با وجود بحران بی سابقه آب در ایران در ۴۳ سال گذشته، دولت بارها از جیره بندی نشدن آب و برق خبرداده، گزارش ها حاکی از آن است که فشار ناشی از این تصمیم بر دوش پالایشگاه های نفت و گاز افتاده و دولت ناچار شده برای جلوگیری از جیره بندی، افزایش مصرف را از طریق تزریق گاز پالایشگاه ها جبران کند؛ اقدامی که موجب شده است تا با گرم‌تر شدن دمای هوا و رشد روزافزون مصرف آب و برق، بحران کم آبی و خاموشی وارد فاز جدیدی شود.
به نوشته ایسنا، با وجود افزایش ۲۵ درصدی بهای برق از ابتدای سال، افزایش دمای هوا منجر به افزایش مصرف برق در کشور شده و پیک مصرف را به میانگینی نزدیک به ۴۷ هزار مگاوات رسانده است.
حمید چیت‌چیان وزیر نیرو، وضعیت را اینچنین تشریح کرده: “نیروگاه‌های برق‌آبی امسال با تولید سه برابر برنامه خود توانستند نقش مهمی در تأمین برق کشور ایفا کنند”.
این سخنان نشان دهنده آن است که بار افزایش مصرف بردوش پالایشگاه ها افتاده است.
سایت جهان نیوز در اینباره می نویسد: “هر ساله رشد تقاضای برق در کشور افزایش حداقل ۵ هزارمگاواتی ظرفیت تولید برق را نسبت به پیک مصرف سال قبل می‌طلبد تا بدون بروز خاموشی ها و به طور مطلوب، برق صنعت، کشاورزی، تجاری و خانگی تأمین شود. اما در تابستان سال جاری میزان مورد نیاز برای افزایش ظرفیت در تولید برق کشور نسبت به پیک سال گذشته به علل مختلف از جمله عقب ماندن پروژه های عمرانی و عدم تخصیص بودجه مورد نیاز و در رأس همه بدهکار بودن صنعت برق به بخش خصوصی محقق نشد.همچنین از سوی دیگر بخشی از مشکل پیش آمده پیش روی صنعت برق، ناشی از کاهش ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور به دلیل مشکلات فنی و فرسودگی نیروگاه‌ها و پایین آمدن راندمان به علت گرمای هواست.جلوگیری از خاموشی و مبارزه با بحران آب، مقولاتی نیست که فقط به وزارت نیرو مرتبط باشد بلکه همکاری وزارت نفت و وزارت جهاد کشاوری در وهله اول و و در وهله دوم همکاری سایر نهادهای اجرایی کشور را می‌طلبد. در همین رابطه و در چند روز گذشته برای جبران این کاستی ها و جلوگیری از خاموشی در شبکه، شاهد پیاده سازی راهکارهایی هستیم که برخی از این راهکارها تبعات زیانباری را برای کشور در برداشته است”.
این سایت می افزاید: “وزارت نیرو برای جبران افزایش مصرف کشور، مجبور است تا با حداکثر توان از نیروگاه‌های بخاری و گازی و همچنین نیروگاه‌های برق‌آبی استفاده کند. پرواضح است که با توجه به ظرفیت نصب شده بسیار قابل توجه نیروگاه‌های گازی کشور در مقایسه با سایر نیروگاه‌ها، در این ایام سال با توجه به افزایش بهره‌کشی از نیروگاه‌های گازی توسط وزارت نیرو، مصرف گاز افزایش پیدا کند. با این حال مقامات مرتبط با وزارت نیرو به کرات در روزهای گذشته خبر از کاهش تحویل گاز به نیروگاه‌های کشور داده‌اند”.
جهان نیوز مدعی شده که برخی نیروگاه های کشور که ذخیره گاز مناسبی نداشتند، از سوخت‌های جایگزین، مانند مازوت استفاده کرده اند که همین تغییر در سبد سوختی، موجب ایجاد آلودگی محیط زیست در نیروگاه‌هایی مثل نیروگاه بعثت شده است.
این گزارش در حالی منتشر شده که سید زمان حسینی مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای تهران نیز به ایرنا گفته است: “اگر از ذخیره سوخت زمستانی استفاده نمی‌کردیم الان باید شاهد خاموشی‌های گسترده‌ای می‌شدیم. وزارت نفت گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها را به شکل ۱۰۰ درصد نمی‌تواند تامین کند و برای اینکه نیروگاه‌های برق بتوانند برق تولید کنند و جلوی خاموشی گسترده را بگیریم مجبور شدیم از ذخیره سوخت زمستانی خود در فصل تابستان مصرف کنیم”.
او در ادامه افزوده: “مصرف برق در تهران ۲۰ درصد رشد داشته است اما ما می‌توانیم ۹ هزار و ۳۰۰ مگاوات برق برای تهران تامین کنیم. پیش‌بینی می‌شود که مصرف برق در کشور به ۵۰ هزار مگاوات برسد و در حال حاضر نیز سهم دستگاه‌های سرمایشی از برق مصرفی در پیک حتما ۱۶ هزار مگاوات است. در کل کشور ۷۱ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده نیروگاهی داریم و اوج بار مصرف نیز به ۴۷ هزار مگاوات رسیده و در حالی که انتظار می‌رفت حدود ۵.۵ درصد رشد مصرف در محدوده برق منطقه‌ای تهران (استانهای تهران، البرز و قم) داشته باشیم در این اواخر مصرف برق نزدیک ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است. سال گذشته متوسط دمای هوا ۳۲ درجه بود در حالی که امسال به ۴۰ درجه رسیده و موجب رشد چشمگیر مصرف برق شده است”.
وی با تاکید بر اینکه “تابستان دشواری پیش رو داریم” گفته: ”یکسری کارها را ما باید انجام دهیم و در برخی موارد نیز مشترکین باید کمک کنند. ما باید مراقب تاسیسات خود باشیم و مشترکین نیز با مدیریت مصرف صنعت برق را یاری کنند تا تامین برق به میزان نیاز صورت گیرد”.
اقتصاد آنلاین هم در گزارشی با اشاره به”فاز جدید بحران آب و برق” می نویسد: “از ابتدای سال جاری تاکنون، تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی ایران بیش از ۹.۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است. این افزایش تولید اگرچه موجب شده تا خاموشی در کشور کاهش یابد اما زنگ خطری برای وضعیت آب در کشور به صدا در آورده است. در حال حاضر یکی از راهکارهایی که وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه برای جبران کاستی های تولید برق به کار گرفته‌اند این است که منابع آبی که به طور طبیعی باید برای کشاورزی و حتی شرب پاییز بماند، برای تولید برق و جلوگیری از خاموشی آزادسازی می شود.به عبارت ساده‌تر، افزایش تولید نیروگاه‌های برقابی به معنای کمتر شدن آب ذخیره پشت سدها است؛ به طور مثال، بیش از ۲۲ درصد ذخایر آبی ۵ سد اصلی تامین کننده آب شرب شهر تهران کاهش داشته است”.
این گزارش می افزاید: “بر اساس گزارشات رسمی، هم‌اکنون در سدهای استان تهران ۵۹۴ میلیون مترمکعب آب ذخیره شده وجود دارد در حالی که در همین روز در سال گذشته ۷۵۹ میلیون مترمکعب آب پشت سدها ذخیره شده بود. ذخایر آب شهر تهران در حال حاضر نسبت به سال گذشته نزدیک به ۲۲ درصد کاهش دارد. رشد ۹.۴ تولید بیش از چهار میلیون و ۵۸۵ هزار مگاوات ساعتی تولید برق در نیروگاه‌های برق‌آبی در ۱۰۵ روز ابتدایی سال جاری نشان می دهد منابع آبی سدهای کشور که با کاهش قابل توجه نسبت به مدت مشابه سال گذشته و میانگین دراز مدت مواجه بود، بیش از پیش در بحرانی پیچیده فرو رفته است.رهاسازی آب مخازن سدها تنها در سلسله سدهای رودخانه کارون قابل توجیه است؛ چرا که پس از رهاسازی ذخایر سدهای کارون ۳ و ۴ و تولید برق از آنها، آب رها شده در مخزن سد گتوند علیا ذخیره شد و امکان استفاده دوباره از آن وجود دارد”. همه اینها در شرایطی است که پیش از این معاون نظارت و بهره برداری شرکت آب و فاضلاب از “تنش آبی” ۵۱۶ شهر در کشور خبر داده و گفته بود “شهرهای تهران، همدان، مشهد، اصفهان، شیراز، اراک، یزد، قم، زاهدان و ایلام” از جمله کلان شهرهایی هستند که “باید مدیریت تقاضای آب داشته باشند.”
