۱۲ روز مانده است به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران، انتخاباتی که دستگاه های تبلیغاتی حکومت می کوشند آن را “شاه بیت حماسه سیاسی” مورد نظر آیت الله خامنه ای معرفی کنند. حماسه ای که حذف اکبرهاشمی رفسنجانی نامزد توافق شده تکنوکرات ها و اصلاح طلبان از آن، با موجی از نا امیدی و دلسردی عمومی همراه بود، اما برپائی مناظره و گفتارهای تلویزیونی گرمای مختصر بدان بخشید. با این همه علاقه شهروندان به اخبار مربوط به انتخابات تا حد چشمگیری کاهش یافته می نماید.
علاوه بر سردی ناشی از رد صلاحیت ها، فضای شهرها نیز بنا به گفته شاهدان عینی به هیچ وجه قابل مقایسه با انتخابات سال ۸۸ نیست. تا کنون هیچ یک از نامزدها نسبت به چسباندن پوستر یا پخش تراکت اقدام نکرده اند. آنها به دلیل دستورالعمل های امنیتی حق برپایی کارناوان یا گردهمایی نیز ندارند. اجازه انتشار روزنامه های شماره ویژه نیز به آنها داده نشده است. خبر خاصی از ستاد های محلی نامزدها نیست و مجموعه این ها نشانه های محیطی حکایت از بی توجهی گسترده جامعه به نتیجه انتخابات دارد.
مشخص شدن نامزدهای هشت گانه از سوی شورای نگهبان و آغاز تبلیغات در میان سردی حاکم بر فضا باعث نشد که فرماندهان و مسئولان امنیتی در مصاحبه ها و گفتار خود نشان ندهند که حکومت تا چه اندازه از گرمای انتخابات و به خیابان آمدن مردم در هراس بوده است.
توجیهی برای ایجاد یا تهدید به ایجاد فضای امنیتی در دوران انتخابات. دستور العمل هایی ابلاغ شد تا کسی و نامزدی موجب بروز التهابات خیابانی و اجتماعی نشود.. روزنامه نگاران و فعالان سیاسی-اجتماعی در سطح وسیعی به وزارت اطلاعات احضار شدند و به آنها اخطار داده شد تا زمان برگزاری انتخابات، اقدامی در جهت تهییج شهروندان به اعتراض نکنند. به دهها روزنامه اخطار کتبی و شفاهی داده شد. دهها سایت و وبلاگ فیلتر شدند و چند تن از جمله سردبیر سایت بازتاب نیز بازداشت شدند. زندانیان سیاسی ای که در مرخصی بودند به اوین و رجایی شهر فراخوانده شدند و قرار شد که به جای تمامی این عوامل اجتماعی برای خلق “حماسه سیاسی”، صدا و سیما عهده دار بخش تبلیغات انتخاباتی شود که بسیاری معتقدند فاقد معیارهای حداقلی برای یک انتخابات حتی در استانداردهای خود جمهوری اسلامی اسلامی است.
اقدامات فوق امنیتی حکومت برای برگزاری انتخاباتی که کاندیداهای اصلی جریان دولت و اصلاحات از آن حذف شده اند در حالی است که مناظره های انتخاباتی که به اعتقاد مقامات امنیتی یکی از اصلی ترین دلایل بروز اعتراضات خیابانی شد، می بایست در شکل و شمایلی متفاوت برگزار می شد که منجر به تکرار حوادث ۸۸ نشود.
از همین رو، سایت فرارو، قبل از برگزاری اولین مناظره در گزارشی اعلام کرد که “صدا سیما هم می خواهد مناظره را برگزار کند و هم می خواهد با تعییین ساعت ۴ و روز تعطیل برای پخش مناظره از ضرب آن بکاهد”.
اما برگزاری اولین دور از مناظره ها، آنچنان دور از انتظار بود که روز گذشته تیتر اصلی تمامی روزنامه ها و سایت های خبری به نحوه برگزاری “توهین آمیز” آناختصاص یافت. با مسابقات سرگرمی ای همچون “مسابقه محله” برگزار شد و در کمتر ۲۴ ساعت بی شماری از جوک درباره آن ساخته شد. کاندیداها نیز هم در حین اجرای مناظره و هم پس از آن نسبت به نحوه برگزاری آن اعتراض کردند. برخی از آنها از جمله محمدرضا عارف تهدید کرده است که در صورت ادامه این روند، در مناظره ها شرکت نخواهد کرد. احمد توکلی آن را “فاجعه” دانسته و گفته است که تعجب کرده که چگونه کاندیداها، استادیوی پخش را ترک نکرده اند. عماد افروغ از ضرغامی خواسته که “از ملت ایران عذر خواهی” کند. محمد رضا باهنر نیز از شکسته شدن حرمت کاندیداها ابراز تاسف کرده و این موج محکومیت اقدام صدا و سیما در برگزاری توهین آمیز اولین مناظره، حتی نفس انتخابات و سخنان و مواضع کانیداها را تحت الشعاع قرار داده است.
بر اساس این گزارش، موج محکومیت نحوه برگزاری اولین مناظره که طی آن از کاندیداها تفسیر عکس و پاسخ های تستی خواسته شد، تا لحظه تنظیم این گزارش ادامه داردو دفتر برخی از کاندیداها از جمله حسن روحانی و محمدرضا عارف به شدت به آن حمله کرده اند و آنرا خارج از شئونات نظان و خودشان دانسته اند.
عصر ایران هم بخش هایی از پیامک ها و جوک های ساخته شده در فاصله کمتر از ۲۴ ساعت از پخش این مناظره را منتشر کرده است. جوک هایی که این سایت اعلام کرده به حرمت کانیداها، از بازنشر آنها معذور است.
این سایت در گزارشی از جوک های ساخته شده، می نویسد: در پی اعتراض تعدادی از نامزدهای ریاست جمهوری که روز جمعه در اولین مناظره صدا و سیما شرکت کرده بودند، پیامک های طنز بین مردم تبادل شد. در برخی از آین پیامک ها آمده است:برنامه بعدی مناظره صدا و سیما، مسابقه “ماست خوری” و “شیرین کاری” نامزدها خواهد بود و یا صدا و سیما اعلام کرد که نامزدهای محترم فرصت دارند تا ساعت ۲۳ روز شنبه، کاردستی های خود را به نشانی جام جم ارسال کنند!در پیامکی دیگر آمده است که” به گزارش روابط عمومی صدا و سیما، یکی از برنامه های مناظره بعدی میان نامزدهای محترم، مسابقه پازل و نقاشی با مداد شمعی خواهد بود که باید خود را آماده کنند! در لطیفه ای
دیگر، گفته می شود که مجری مناظره بعدی، عمو پورنگ خواهد بود! و…. مقایسه این مناظره با مسابقه محله، “مسابقه از کی بپرسم،” آکادمی موسیقی گوگوش، برنامه بفرمایید شام و … در رسانه های رسمی و بسیاری از روزنامه نیز دیده می شود.
بر اساس این گزارش، در کمتر از ۲۴ ساعت دهها نکته و طنز در سایت ها و پیامک ها درباره این مناظره منتشر شده است و عکس منوچهر نوذری، مجری در گذشته برنامه مسابقه هفته که بسیاری این مناظره را با آن مسابقه مقایسه کرده اند در صفحه اول برخی از سایت های داخلی نقش بسته است.
از تهران گزارش می رسد تمامی ۸ کاندیدچه از زبان خود و چه از طریق انتشار اطلاعیه ستاد های شان، نسبت به برگزاری این مناظره ابراز نارضایتی کرده اند و آن را توهین به شان ملت و یا توهین به جایگاه رئیس جمهور دانسته اند.
برخی نیز در سایت های خارج از کشور، از “برنامه ریزی” این شکل از مناظره برای تخریب جایگاه رئیس جمهوری با نظر آیت الله خامنه ای سخن گفته اند. در داخل نیز، سایت عصر ایران در یادداشتی در این باره نوشت: “رئیس جمهور آینده را در موقعیتی قرار دادن که بتوان بر آن خندید، جز معنی کشتن گربه دم حجله و تقدس‌زدایی چه معنایی می تواند داشته باشد؟ صدا و سیما با برگزاری شبه مناظره خود تنها یک کار کرد؛ تحقیر ملت. حال باید دید رئیس جمهور آینده در برابر تحقیر ملت چه واکنشی خواهد داشت؟ کاش در این نمایش به جای مرتضی حیدری، مرحوم نوذری حضور می‌داشت یا شاید عادل فردوسی پور هم گزینه خوبی بود.
در این میان تنها روزنامه های کیهان و رسالت و حجت الاسلام علم الهدی امام جمعه اصولگرای مشهد ، از مناظره ها ابراز راضایت کردند. با این حال علم الهدی، به یک نکته امنیتی اشاره کرده و گفته است: “نامزدهای انتخاباتی بدانند مردم با بصیرت ایران فتنه ۸۸ را فراموش نکردند و همواره فتنه و فتنه‌گران را می‌شناسند پس نباید نامزدها برای جلب رأی برخی از افراد لائیک و ضد انقلاب از این فتنه‌گران تعریف کنند و یا اینکه به گونه‌ای حرف بزنند که انگار اتفاقی نیافتاده است چراکه قطعا این عمل سبب رای آوری آنها نمی‌شود”.
امام جمعه موقت مشهد معتقد است که بازهم از قواعد امنیتی طراحی شده تخطی صورت گرفته و کاندیداها نباید نام میرحسین موسوی و مهدی کروبی را به زبان آورند.
در مقابل این انتقادها، دفتر آیت الله خامنه ای مطابق روال یک ماه گذشته خود سکوت کامل اختیار کرده است و همانطور که وی درباره رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی واکنشی از خود نشان نداد، در برابر آنچه که “شوی سرگرم کننده تلویزیونی مناظره” نام گرفته نیز سکوت کرده است.
مجری برنامه هم که در زمان اجرای آن مدعی صدها ساعت کار برای برنامه ریزی چنین مناظره ای بود، در برابر حجم انتقاداتی که از او شده، سکوت کرده است و در این میان، تنها فردی به نام “حسین فردرو” که خود را کارگردان برنامه معرفی کرده، مدعی شده است که “صدا وسیما شاهکار کرده است”.
به گزارش ایسنا، وی گفته است: “برخی که از ساختار برنامه ناراحتند دوست داشتند مسابقه مشت‌زنی ببینند. مناظره امکان مقایسه همزمان هر هشت نامزد را برای مخاطبان فراهم کرد. همانطور که مجری اعلام کرد طراحی این برنامه بسیار زمان‌بر بوده و مسئولان سازمان صدا و سیما، کارشناسان حیطه روابط عمومی، روابط جمعی، برنامه‌سازان و تهیه‌کنندگانی که بحث ساختار را می‌شناسند فکر کردند و با نظر مستقیم رییس سازمان مناظره را طراحی کردند. عده‌ای هستند که می‌خواهند از ما آتو بگیرند اما تلویزیون در این برنامه سربلند بود”.
بر اساس این گزارش، با وجود دفاع این فرد، خبرگزاری فارس روز گذشته در خبری از تشکیل جلسه ضرغامی با معاونان سازمان صدا و سیما برای تغییر در نحوه برگزاری مناظره ها خبر داد.
این خبرگزاری نوشت: “پس از برگزاری مناظره روز گذشته اظهار نظرهای بسیاری درباره برگزاری آنها عنوان شد و همین موضوع منجر شد تا صداوسیمایی‌ها به فکر چاره برای مناظره‌های دوم و سوم باشند. سیدعزت الله ضرغامی برای رسیدن به شیوه‌ای بهتر در مناظرات بعدی صبح امروز جلسه فوری شورای معاونین را تشکیل داد”.
بنا بر این گزارش، مجید دانشور دبیر ستاد انتخابات رسانه ملی نیز گفت: امروز بعدازظهر نمایندگان نامزدها در دفتر معاونت سیما حضور خواهند یافت و نظر و پیشنهاد نامزدها برای برگزاری مناظره های انتخاباتی مطرح خواهد شد. مناظره‌های بعدی به قوت خود باقی است و همان روزهای ۱۵ و ۱۷ برگزار خواهد شد اما در روش و اجرا از نظر نمایندگان نامزدها استفاده و اعمال خواهد شد. مدت زمان مناظره‌ها همان مدت زمانی است که پیش بینی شده است”.
سایت آفتاب نیز از “احتمال تغییر نحوه مناظره ها” خبر داده و به نقل از حسن رسولی، سخنگوی ستاد محمدرضا عارف نوشته است: “آقای عارف نسبت به بخش‌های دوم و سوم مناظره اعتراض داشتند و طبق گفته‌های آقای ضرغامی قرار شده است این دو بخش حذف و بیشتر روی بخش اول تمرکز شود”.
برگزاری مناظره های انتخاباتی، در طراحی فوق امنیتی انتخابات ریاست جمهوری، به اعتقاد آگاهان پیچ یکی مانده به آخر برای عبور بدون هزینه از این عرصه است.
گام بعدی، نتیجه آراء خوهد بود که از هم اکنون زمزمه ها درباره نحوه بی سابقه اعلام آنها از سوی وزارت کشور شنیده می شود. بنا به گزارش ایسنا، مصطفی محمد نجار، روز گذشته اعلام کرده است که نتیجه انتخابات را حتی سریع تر از سال ۸۸ اعلام خواهد کرد. وی گفته است: “سعی می‌کنیم نتیجه انتخابات را سریع‌تر از قبل به سمع و نظر مردم برسانیم”.
پیش از این، عیسی فرهادی فرماندار تهران نیز در حاشیه همایش مسوولان برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفته بود: “ما تلاش می‌کنیم در ۶ الی ۷ ساعت شمارش آرای انتخابات ریاست جمهوری را به پایان برسانیم.
گفتنیست اعلام غیر منتظره و زودهنگام نتیجه انتخابات سال ۸۸ در کمتر از دو ساعت پس از پایان رای گیری، از جمله دلایل اصلی در اثبات بروز تقلب در این انتخابات است.
