سرخیو آندرو
سرکوب خشونت بار علیه مردم ایران که در ژوئن ۲۰۰۹ به خیابان ها آمدند تا نسبت به انتخاب مناقشه آمیز محمود احمدی نژاد اعتراض کنند، محور اصلی رمان “بهشت زهرا”ست. نگارش این رمان مصور توسط دو نویسنده که به دلیل مسایل امنیتی از نام مستعار استفاده کرده اند انجام شده است.
نویسندگان این رمان با نام های مستعار امیر و خلیل، ترکیبی از رویدادهای نقل شده توسط دوستان و خانواده های کسانی است که “ناپدید” شده اند یا درخلال تجمعات اعتراض آمیز توسط عوامل حکومت سر از زندان اوین درآورده اند. طی این اعتراضات، میلیون ها ایرانی به خیابان ها آمدند و در چالش شدید با حکومت، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری را زیر سؤال بردند.
این دو فعال و نویسنده توانسته اند با گردآوری رویدادهای نقل شده در گوشه و کنار و فیلم ها و عکس های تظاهرات و درگیری های موجود در شبکه های اجتماعی، رمان مصور “بهشت زهرا” را خلق کنند. این داستان یک زن بیوه و پسر بزرگش است که در شرایط سختی به دنبال مهدی، پسر کوچک خانواده، می گردند. او که ۱۹ سال سن دارد درحال آماده شدن برای ورود به دانشگاه بوده است.
این داستان که به صورت آنلاین منتشر می شود به ۱۳ زبان ازجمله فارسی، عربی، فرانسوی و اسپانیایی، ترجمه شده و به گونه ای نقل شده که گویی برگرفته از وبلاگ برادر بزرگ تر است. انتشارات فرست سکند در ایالات متحده که دو نویسنده در آن ساکن اند، چند هفته پیش این رمان را به صورت یک کتاب در بازار عرضه کرده است.
امیر و خلیل از سانفرانسیسکو چهره خود را در زمان کنفرانس ویدئویی با روزنامه نگاران اسپانیایی که در محل انتشارات نورما برگزار شد مخفی نکردند، ولی اظهار داشتند که از بیم انجام اقدامات تلافی جویانه علیه خود یا بستگانشان که در کشورهای اسلامی زندگی می کنند از نام مستعار استفاده کرده اند.
امیر، فعال و مدافع حقوق بشر ایرانی تبار که پس از سرنگونی شاه در سال ۱۹۷۹ ایران را به همراه خانواده اش ترک کرده، خلق کننده ساختار اصلی رمان است. او که در رمان خود به زوایای مختلف سیستم سرکوبگر جمهوری اسلامی پرداخته، معتقد است این حکومت “دیگر نه جمهوری است، نه اسلامی”.
خلیل نیز طراح و نویسنده قصه است و به زبان اسپانیایی با لهجه ای مکزیکی می گوید که تظاهرکنندگان ژوئن ۲۰۰۹ خود به مثابه روزنامه نگار عمل کردند و به خوبی توانستند رویدادها را در وبلاگ ها و ویدئوهای برداشت شده منعکس سازند. او در ادامه می افزاید: “درحقیقت، مردم ایران که شجاعانه علیه دیکتاتوری خودکامه قد علم کردند نویسندگان واقعی این داستان اند.”
رمان “بهشت زهرا” همچنین وقایع نامه ای است در مورد جامعه ایران که یک حکومت دین سالار با شورای نگهبان تحت کنترل خامنه ای بر آن حکم می راند؛ حکومتی که با حمایت از محمود احمدی نژاد و تقلب در انتخابات، میلیون ها نفر را به خیابان ها کشاند تا بپرسند: “رأی من کو؟”
این رمان همانند کتاب مصور “پرسپولیس”، نوشته مرجان ساتراپی، یکی از جنبه های تعجب آور جامعه ایران و جوانان آن را نشان می دهد: فعالیت ها و دلمشغولی های آنها به مانند همتایان غربی شان است. درحقیقت، اینترنت، فن آوری های جدید و شبکه های اجتماعی – به مانند انقلاب های اخیر در جهان اسلام – در این جریانات نقش اساسی ایفا می کنند.
خلیل می گوید: “اینترنت وسیله ای است که به شورش ها کمک می کند و کاربرد آن درواقع به مانند ریه در تنفس است.”
نویسندگان همچنین می گویند علی رغم تلخی ای که در تصاویر رمان “بهشت زهرا” وجود دارد، از روحیه مقاوم و شکست ناپذیر جوانان و زنان قدردانی شده است.
با این حال، این رمان به صورت تکان دهنده ای تمام می شود: لیستی شامل ۱۶۹۰۱ نام از اسامی اشخاصی که به گفته بنیاد عبدالرحمان برومند از سال ۱۹۷۹ به دلیل ارتقای حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی اعدام شده اند. چهارده صفحه اسم پرینت شده با کاراکترهای کوچک.
منبع: آ ب ث، ۱۸ اکتبر
