جمهوری اسلامی دو ماه پیش به گفته ناظران وارد جنگی ناخواسته با پژاک شد؛ مقامات سپاه ابتدا بر نابودی کامل حزب حیات آزاد کردستان که از آن به عنوان “گروهک تروریستی” یاد می‌کردند در عرض دو ماه خبر دادند. با این حال این روز‌ها به ویژه پس از سرد شدن آتش جنگ دوطرف، مساله نابودی این حزب مخالف جمهوری اسلامی، به موضوع “ارتفاعات جاسوسان” در نقطه صفر مرزی محدود شده و سپاه تخلیه آن را نشانه تسلیم پژاک اعلام کرده است.
جمهوری اسلامی و پژاک هرچند تا کنون به صورت رسمی از شروط پایان این جنگ سخنی به میان نیاورده‌اند، اما از اظهارات آن‌ها پیداست عقب نشینی پژاک از مرز‌ها و توقف اعدام‌های سیاسی کردستان توسط جمهوری اسلامی از جمله شروط توقف درگیری‌های دو طرف این جنگ بوده است.
حزب حیات آزاد کردستان روز یکشنبه ۱۳ شهریور، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد درصورتی که جمهوری اسلامی آتش بس آن‌ها را بپذیرد، تصمیم خود را از ساعت ۱۲ روز دوشنبه، ۱۴ شهریور، به اجرا در خواهند آورد؛ مقامات سپاه واکنش‌های مختلفی به این اعلام آتش بس نشان دادند؛ بعضی از آن‌ها از پژاک خواسته بودند محتوای این پیشنهاد را روشن کند و برخی دیگر آن را “بی‌مفهوم” خواندند و بر نابودی این حزب تاکید کردند. هر چه هست اما دو طرف این درگیری از آن تاریخ به بعد به صورت رسمی وقوع درگیری تازه ای را گزارش نکرده‌اند.
بعد از این تاریخ اما جنگ این دو به رسانه‌ها کشیده شد.
از کلاشینکف تا جنگ خمپاره‌ای
پژاک و بویژه جمهوری اسلامی در هفته‌های گذشته سعی کرده‌اند با تبلیغات رسانه‌ای طرف مقابل خود را مغلوب این بازی دو ماهه معرفی کنند. این درگیری رسانه‌ای با اظهارات جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه که گفته بود “پژاک تمام شرایط جمهوری اسلامی را پذیرفت و با سرافکندگی دست‌های خود را به نشان تسلیم بالا برد” وارد فاز دیگری شد.
”پژاک تسلیم شد”، این عنوان که تعبیری از سخنان عبدالله عراقی است، تیتر یک بسیاری از روزنامه‌های تهران در طول یک هفته گذشته بود. جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه به نوشته خبرگزاری‌های امنیتی از جمله فارس با اشاره به اتفاقات اخیر گفته است حزب کارگران کردستان – پ ک ک شاخه مختلفی تاسیس کرده که هدف از آن ضربه زدن به قلب نظام است.
احتمالا منظور سردار عراقی از پژاک، حزب حیات آزاد کردستان است که گفته می‌شود شاخه ایرانی پ‌ک‌ک است، اما دو حزب این موضوع را رد می‌کنند.
عراقی در مورد توانایی‌های نظامی پ ک ک گفته است: “مهم‌ترین سلاح آن‌ها سلاح‌های انفرادی و کلاشینکف بود؛ اما امروز تا آخرین مراحل جنگ از خمپاره‌های پیشرفته و پدافند هوایی به ویژه پیشرفته‌ترین انفجارات مهندسی روز دنیا که اسرائیلی‌ها به این‌ها آموزش داده بودند، استفاده می‌کردند.”
آموزش خوبی دیده بودند
تمجدید از توانایی نظامی پ ک ک و پژاک اولین بار است از سوی یک مقام عالی رتبه نظامی ایران مطرح می‌شود. عراقی می‌افزاید: “اعضای این گروهک آموزش خوبی دیده بودند و از نظر توان جسمی روی این‌ها بسیار خوب کار شده بود.”
این مقام سپاه پاسداران معتقد است سازمان متبوع او توانسته ضربات سنگینی به پژاک وارد سازد. او با بیان اینکه در طول این مدت توانسته‌اند ۱۸۰ عضو پژاک را بکشند، زخمی شدن ۳۰۰ نفر از اعضای این گروه را تائید کرده؛ در برابر پژاک هم می‌گوید که در جنگ دو ماهه دست کم سیصد نفر از نیروهای سپاه را کشته و شمار دیگری را زخمی کرده است.
آمار تلفات نظامی این جنگ هنوز از سوی منابع مستقل تائید نشده و با توجه به اینکه تا کنون هزینه‌های آن به لحاظ نظامی برآورد نشده، هنوز مشخص نیست که وسعت تلفات این جنگ در چه اندازه‌ای بوده است.
دنباله اظهارات سردار عراقی در مورد آنچه “تسلیم پژاک” خوانده شده را اما می‌توان در سخنان سایر مقامات نظامی- امنیتی جمهوری اسلامی در روزهای گذشته دید. گفته‌های حسن فیروزآبادی رئیس ستادکل نیروهای مسلح از جمله این واکنش‌ها بود. او با اشاره به ضرباتی که سپاه توانسته در طول این مدت به پژاک وارد کند، گفته است: “عملیات شمال غرب، نشانه روشنی برای دشمنان بود.”
رد بعدی این سخنان را هم می‌توان در یادداشت یدالله جوانی در هفته نامه صبح صادق، ارگان رسمی دفتر سیاسی سپاه گرفت. هفته نامه‌ای که تحت نظر نماینده ولی فقیه در سپاه اداره می‌شود. جوانی در یادداشت خود با اشاره به “فلسفه وجودی” سپاه، عملیات یگان‌های نیروی زمینی سپاه علیه پژاک را “برگ زرین دیگری بر کارنامه پرافتخار و درخشان” این سازمان نظامی سیاسی خوانده است.
جنجال بر سر “جاسوسان”
با این حال هنوز سنگینی اظهارات حواشی این جنگ از آن جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه است. عراقی در بخش دیگری از سخنان چند روز پیش خود با اشاره مذاکره با حزب حیات آزاد کردستان، از ترک “ارتفاعات جاسوسان” از سوی پژاک به عنوان یکی از شروط اصلی پایان این جنگ نام برده است.
ارتفاعات جاسوسان که در نقطه صفر مرزی ایران با کردستان عراق در منطقه سردشت واقع است در طول سالهای گذشته در کنترل نیروهای پ ک ک و پژاک بوده است. عراقی با بیان اینکه نیروهای سپاه در نهایت توانسته‌اند جاسوسان را به کنترل خود در آورند، گفته است: “گروهک تروریستی نهایتاً دستان خود را بالا برده و اعلام کردند شما چه شرایطی دارید که ما گفتیم باید یک کیلومتر از مرز ایران عقب نشینی کنید چون جمهوری اسلامی تحمل نمی‌کند کسی در خاکش بماند.”
پیش از اظهارات این مقام بلند نظامی، روابط عمومی نیروی زمینی سپاه پاسداران طی بیانیه‌ای اعلام کرد که نیروهای قرارگاه حمزه سیدالشهداء در راستای “پاکسازی نقاط آلوده از لوث وجود عناصر گروهک‌های ضد انقلاب” موفق شده‌اند مقرر اصلی پژاک “ارتفاعات مهم جاسوسان” را در نقطه مرزی سردشت تخلیه و پاکسازی کنند.
مقامات پژاک ابتدا موضوع به کنترل در آمدن جاسوسان از سوی سپاه را تکذیب کردند اما احمد دنیز سخنگوی پ ک ک در مصاحبه با رسانه‌های کردی زبان مستقل کردستان عراق تائید کرد که حضور سپاه در این ارتفاعات با هماهنگی و اطلاع پژاک صورت گرفته است.
پایان اعدام‌های سیاسی در کردستان؟
بعد از این اظهارات سخنگوی پژاک نیز در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه موضوع حضور نیروهای سپاه را در منطقه جاسوسان تائید کرد.
در تازه‌ترین واکنش، مراد کاریلان، مرد شماره دو پ ک ک که پس از زندانی شدن عبدالله اوجالان عملا رهبری این حزب را به عهده گرفته گفته است پ ک ک “برای پرهیز از آغاز دوباره درگیری‌ها ارتفاعات جاسوسان را به نیروهای ایرانی واگذار کردند.”
به گزارش وب سایت «ان ان سی روژ» کارایلان روز چهارشنبه در مصاحبه با خبرگزاری فرات اعلام کرد که اعلام آتش بس از سوی پژاک خواست دو طرف بود و ایران نیزعملا به آن پایبندی نشان داده است.
تا کنون از مقامات رسمی پژاک کسی در مورد شروط این حزب برای آتش بس و توقف حملات نظامی سخنی نگفته‌اند، اما شنیده‌ها حاکیست که حزب حیات آزاد کردستان، توقف بمباران و اعدام‌های سیاسی فعالان کرد را از سوی جمهوری اسلامی به عنوان شروط اصلی خود معرفی کرده است.
کارایلان هم توقف حملات نظامی و اعمال فشار بر کرد‌ها در کردستان ایران، همچنین پایان دادن به روند اعدام فعالان کرد را از جمله گامهای مثبتی برشمرد که به نظر او “ایران باید بردارد.”
در همین حال جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه هم در سخنان خود دومین شرط جمهوری اسلامی را مطرح کرده. سردار عراقی با اشاره به اینکه به عنوان دومین شرط اعلام کردیم حق ندارید کار نظامی در داخل کشور ما انجام دهید، گفته است: “به آن‌ها هشدار دادیم حق ندارید از نیرو‌ها و مردم ما برای استخدام اعضای خود پذیرش کرده و به عنوان پژاک از آن‌ها سوءاستفاده کنید.”
این مقام نظامی سپاه اظهارات خود را اینگونه خاتمه داده است: “دست‌های خود را به نشان تسلیم بالا بردند و از ارتفاعات جاسوسانی که از آن به عنوان شرافت خود یاد می‌کردند، عقب نشینی کردند و اکنون رزمندگان اسلام در بالای ارتفاعات جاسوسان مستقر شده‌اند.”
اهمیت “جاسوسان”
پژاک و پ ک ک علاوه بر ارتفاعات قندیل که مقر اصلی آنهاست، مناطق دیگری را در نقاط صفر مرزی کشورهای ایران، ترکیه و عراق در اختیار دارند. اما اهمیت ارتفاعات جاسوسان برای سپاه پاسداران و تاکید پررنگ مقامات نظامی ایران بر روی آن شاید آنطور که سردار عراقی هم تاکید کرده، ضربات شدیدی باشد که پژاک در طول جنگ دو ماهه توانست به آن‌ها وارد سازد.
پس از شکست مذاکرات کرد‌ها در سالهای اولیه پس از انقلاب سال ۵۷ مقامات جمهوری اسلامی احزاب کرد را به رسمیت نشناخته است. به نظر می رسد پس از مذاکره‌ای که در سال ۶۸ منجر به ترور عبدالرحمن قاسملو، رهبر حزب دمکرات کردستان ایران در پایتخت اتریش شد، این اولین بار است که جمهوری اسلامی با یک حزب کرد وارد مذاکره می‌شود و نتیجه آن هم دست کم توقف موقت حملات نظامی و بحرانی است که سالهاست بر مرزهای مشترک ایران و عراق حاکم است.
