حمید احدی
در حالی که اعلام شده است روسای دولت های فرانسه و آلمان در روزهای آینده در ارتباط مستقیم با بحران هسته ای ایران به آمریکا سفر می کنند، هشدار هاشمی رفسنجانی که در نماز جمعه اخیر تهران، از مسوولان خواست از سخنان نسنجیده که می تواند ویرانی ها به دنبال آورند خودداری کنند، در محافل سیاسی داخلی و خارج کشور با اهمیت تلقی شده است. در این حال مسوولان دولتی برخلاف دفعات قبلی که هر دو هشداری از این قبیل را با حمله ای تند و اتهامی پاسخ می گفتند این بار هنوز واکنشی نشان نداده اند.
یک هفته قبل نیز محمد خاتمی رییس جمهور سابق که گفته شده است به مناسبت انتخابات مجلس و برای تشویق مردم به شرکت در آن به سفرهای منظمی به استان های کشور دست خواهد زد گفته بود باید آمادگی و هم اطلاعات عمومی را درباره شرایط جهانی و وضعیت کشور بالا برد و این حق مردم است که بدانند.
اظهارات هاشمی‌رفسنجانی که اینک علاوه بر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، ریاست مجلس خبرگان را هم در دست دارد به مناسبت سالگرد سیزدهم ابان بیش تر درباره روابط ایران و آمریکا و به خصوص وضعیت متشنج کنونی بود که در آن طرح خاورمیانه بزرگ را از جمله توطئه‌های بزرگ در منطقه خواند و گفت: دشمن افکار خطرناکی در ذهن دارد و لا‌زم است ملت و مسوولان هشیار باشند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه امروز در فضای تهدید، تحریم و تبلیغات قرار داریم گفت: ما در زمان جنگ قربانی سلا‌ح‌های شیمیایی بودیم اما حتی دست به استفاده و تولید سلا‌ح‌های شیمیایی برای مقابله به مثل نزدیم. ملت و مسوولان ما باید هشیار باشند در چنین فضایی با شجاعت و سرافرازی سنگرها و منافع مردم را حفظ کنند و اجازه ندهند مردم با حرف‌های خام و نسنجیده به زحمت بیفتند و سرمایه‌ها به باد رود.
افکار خطرناک
صدای عدالت در عنوان اصلی خود نوشت هاشمی رفسنجانی در ادامه هشدارهای قبلی خود، باردیگر در خصوص تحرکات اخیر دشمن و ماجراجویی های آمریکا گفت در شرایط حساس فعلی نباید ناپخته و نسنجیده عمل کرد و باید ملت و مسؤولان در این زمینه هوشیار باشند زیرا دشمن افکار خطرناکی در ذهن دارد.
همبستگی بر خبر سخنان هاشمی افزود این همان کسی است که محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس وی را ”پدیده‌ای استثنایی” خوانده است. و بعد تاکید کرد به نظر می‌رسد اشاره باهنر به هشدارهای مکرر هاشمی رفسنجانی چه در مورد برگزاری انتخابات سالم که به مسایل درون کشور برمی‌گردد و چه در مسایل خارجی از جمله پرونده هسته‌ای مربوط می‌شود.
همبستگی در عین حال سئوال کرد هنگامی که غلظت و تعداد هشدارها بیشتر شود این پرسش مطرح است که چرا شخصیت‌های تاثیرگذار جمهوری اسلامی نسبت به رویدادهای داخلی و خارجی حساس و دغدغه دارند.
همین روزنامه یادآوری کرده که هشدارهای هاشمی رفسنجانی در حالی بیان می‌شود که سخنان روز پنجشنبه احمدی نژاد در اظهاراتی در مراسم افتتاح طرح پتروشیمی در منطقه پارس جنوبی نسبت به روندی که اروپاییان در خصوص سیاست‌های آمریکا در باره ایران لحاظ کرده‌اند نیز هشدار داد.
سایت امروز نوشته اگرچه این برای چندمین بار است که رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ناقوس هشدار را به صدا در می آورد اما این بار وی با لحنی متفاوت و جدی تر از گذشته به تشریح این وضعیت پرداخت، اما به گفتن «هوشیار باش» اکتفا نکرد و از مسوولان خواست تا در «شرایط حساس» کنونی سنجیده سخن بگویند. اگرچه رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پنجشنبه ناقوس خطر را در جمع مردم استان مرکزی نواخت اما وی این هشدار را کافی ندانست و بیست و چهار ساعت بعد در جمع مردم تهران نیز اظهاراتی مشابه را ایراد کرد و مجدداً خواستار هوشیاری مسوولان شد.
اما اعتماد ملی در سرمقاله خود با اشاره به اهمیت هشدار هاشمی در مورد سیاست خارجی نوشت این بار نمی‌توان تنها بر مبنای یک نگره نازل سیاسی و مبتنی بر تنش‌های درونی جامعه ایران این هشدار را رزیابی کرد.
به نوشته این روزنامه اگر نظری بر مجموع اخبار، تحلیل‌ها، گزارش‌ها و فعالیت‌های سیاسی در جراید و مراکز معتبر بین‌المللی، کاخ سفید و کنگره آمریکا بیندازیم، روشن است که آینده آبستن حوادث مهمی است. چنانچه آنگونه که از اخبار و استنباط عمومی تحولات برمی‌آید، آمریکا اقدامی نسنجیده علیه ایران انجام دهد، ثبات و پایداری منطقه خاورمیانه را به طور کلی به‌هم می‌ریزد. اینک عراق و افغانستان نمونه‌های روشنی از این وضعیت بحرانی هستند، اما اگر بحران به ایران نیز کشیده شود، آتش شعله‌های این انفجار به مناطق مختلفی زبانه خواهد کشید. این اقدام نه به نفع آمریکا، متحدانش، کشورهای منطقه و نه البته ایران خواهد بود.
سرمقاله اعتماد ملی نوشت: «یادمان نرود افرادی چون هاشمی، کروبی، خاتمی، صانعی، ناطق‌نوری، مهدوی‌کنی و بسیاری از بزرگان دو جناح از رنج‌کشیدگان تحقق نظام جمهوری اسلامی هستند، چنانچه خدای نکرده اتفاق شومی روی دهد، آنها نقش مهم‌تری از مدعیان تازه از راه رسیده پرسر و صدا، در دفاع از انقلاب اسلامی و صیانت از نظام جمهوری اسلامی ایران خواهند داشت. نقش رهبر معظم انقلاب اسلامی در این میان بسیار کلیدی است.»
واکنش محافظه کاران
در همین موقع دو چهره شناخته شده جناح راست به اظهارات هاشمی رفسنجانی واکنش نشان دادند. محمدرضا باهنر گفت هشدارهایی مثل این را همه مسوولین و بزرگان مملکت می‌دهند، اما هنگامی که غلظت و تعدادها هشدارها بیشتر شود، این سوال به وجود می‌آید که آیا خبری در این خصوص است و یا اینکه آیا مساله خاصی به ذهن ایشان رسیده است؟… ما هشدارها و اینگونه سخنان هاشمی و همه عزیزانی که علاقمند و دلسوز نظام هستند را به فال نیک می‌گیریم اما به نظر من این هشدارها باید به حدی گفته شود که باعث به‌وجود آمدن ظن و گمان بد در میان مردم نشود.
الیاس نادران معاون سابق سپاه پاسداران و از تندترین منقدان هاشمی رفسنجانی و دولت وی که اینک عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی است گفت: ایشان هر وقت رقبای دوم خردادی‌ها در قدرت بودند از این توصیه‌ها و نگرانی ابراز کردند، ولی سوال من این است که چراوقتی هشت سال دوم خردادی‌ها بر سر قدرت بودند، ایشان چنین توصیه‌هایی نمی‌کردند؟
نادران بدون اشاره به بخشی از گفته های هاشمی که مربوط به سیاست خارجی بود به آن بخش پرداخت که اشاره به انتخابات و اهمیت سلامتش داشت و گفت نمی‌دانم چرا خصوصا هنگامی که آقای مصطفی تاج‌زاده معاونت سیاسی و مسوول برگزاری انتخابات مجلس ششم بود، آقای هاشمی ابراز نگرانی نمی‌کردند؟
در این میان مرتضی بانک مدیرکل سیاسی اروپای شرقی وزارت امور خارجه در دولت هاشمی با اشاره به سخنان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر «ویژه بودن شرایط کشور و هوشیاری مسئولان، در قبال تهدیدات دشمن در منطقه» اظهار داشت: آقای هاشمی … با بررسی موضوعات و اطلاعات و اخباری که دریافت می‌کند متوجه می‌شود که شرایط بین‌المللی و سیاسی کشور شرایط ویژه‌ای است.
.
این عضو مرکزی حزب توسعه و عدالت سخنان هاشمی را وقتی شرایط کشور را شرایط ویژه‌ای می‌داند جست و جو برای تدبیر و حل و فصل این وضعیت و شرایط است نه ایجاد ابهام و یا واهمه برای مسئولان کشور و مردم چرا که واقعیت این است که شرایط کشور، شرایط آرامی نیست و ما با مشکلات جدی روبرو هستیم و علت آن هم مشخص است که در ا ین کشاکش سیاسی که تاکنون میان ایران و آمریکا وجود داشته، موقعیت ایران در مقابل سیاست‌ها و شرایطی که آمریکا اعلام کرده نشان می‌دهد این تقابل روز به روز جدی‌تر می‌شود.
تفاوت دو سیاست
همزمان با این گفتگوها محسن امین زاده معاون وزارت خارجه دولت خاتمی به پاسخگوئی به هواداران دولت فعلی پرداخت و بدون نام بردن از روزنامه کیهان گفت در تاریخ سازمان ملل متحد تنها دو قطعنامه وجود دارد که در ارتباط با نام دو رئیس جمهور ایران به ثبت رسیده و هر دو با اجماع رای اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شده است. قطعنامه اول مربوط به گفت وگوی تمدن ها است. در سال 1378 مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیشنهاد آقای خاتمی رئیس جمهور ایران را مبنی بر تعیین سال 2001 میلادی به عنوان سال گفت وگوی تمدن ها در جهان به اتفاق آرا به تصویب رساند. قطعنامه دوم مربوط به بحث هولوکاست است. در سال 1385 مجمع عمومی سازمان ملل متحد در واکنش به اظهارات رئیس جمهور ایران در مورد جعلی بودن داستان هولوکاست قطعنامه هولوکاست را علیه موضع رئیس جمهور ایران به تصویب رساند. تنها رای مخالف این قطعنامه که بعداً ابراز شد متعلق به ایران بود.
به نوشته آقای امین زاده هر دو قطعنامه خیلی مهمتر از قطعنامه های عادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد هستند و خیلی بیش از آنها بر تحولات جهان و ایران تاثیر گذاشته اند. این دو قطعنامه به همان اندازه که در تاریخ سازمان ملل متحد پدیده هایی بی نظیر هستند، در تاریخ سیاست خارجی ایران نیز بی نظیر و البته مهم و تعیین کننده هستند. این دو قطعنامه تاثیرات فوری و مستقیمی داشته اند.
محسن امین زاده نتیجه گرفته که اجرای سیاست خارجی دولت موجود ایران را در دنیا منزوی نشان داده ، به جای آن که قدرت اول منطقه گرداند به صورت تهدیدی در برابر کشورهای منطقه نشانده، اجماع جهانی علیه ایران را ممکن کرده، دست دوستان ایران را در مخالفت با قطعنامه ها و تصمیمات علیه ایران بسته با بهره برداری مخالفان ایران، تهدیدکننده بودن ایران به عنوان یک اصل در سطح جهان باورکردنی تر از قبل شده است.، اعتماد به ایران بار دیگر در سطح جهان کاهش یافته، تهدیدها علیه امنیت ملی ایران افزایش یافته و پس از ده سال بار دیگر بحث احتمال اقدامات خشن علیه ایران به طور جدی در افکار عمومی جهان مطرح شده است.
در پی چنین روزهائی دیلی تلگراف گمانی زنی کرده که گفتگوهای آینده سولانا با جانشین علی لاریجانی و حاصلی که از دیدار هفته گذشته لاورف از ایران به دست آمده به اضافه گزارشی که محمد البرادعی در دست تهیه دارد، در همین هفته های در پیش تکلیف ایران و هم آمریکا را درباره احتمال یک رویاروئی روشن خواهد کرد و این همان است که هاشمی رفسنجانی را واداشته که با اطمینان از اثربخش بودن سخنش، احتیاط را کنار گذاشته و بار دیگر هشدارهای خود را به زبان بلند بیان دارد.
آیا هاشمی درصدد آن است که برگی به دفتر زندگی سیاسی اش اضافه کند و بنویسند کسی که در پایان دادن به جنگ هشت ساله موثرترین بود، در نجات کشور از گردبادی دیگر هم اثرگذار شد؟