تهدید نظامی علیه ایران توخالی نیست

آزاده کیان
آزاده کیان

po_memarian_01.jpg

‎ ‎

امید معماریان‎ ‎

‎ ‎

دکتر آزاده‎ ‎کیان،‎ ‎استاد‎ ‎جامعه‎ ‎شناسی‎ ‎سیاسی‎ ‎دردانشگاه‎ ‎پاریس7 و صاحب تالیفات متعدد در مورد ایران به زبان ‏های فرانسه و انگلیسی،‎ ‎در‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎با”‏‎ ‎روز”‏‎ ‎به‎ ‎ویژگی‎ ‎های‎ ‎گزارش‎ ‎اخیر‎ ‎آژانس‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎انرژی‎ ‎اتمی‎ ‎پرداخته‎ ‎است. به‎ ‎گفته‎ ‎این‎ ‎محقق،‎ ‎که آخرین کتابش‎ ‎به‎ ‎نام”‏‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎ایران،‎ ‎از‎ ‎بیت‎ ‎رهبری‎ ‎تا‎ ‎مصلحت‎ ‎نظام”، در سال 2006 منتشر شده است، با توجه به نگاه بدبینانه گزارش، تنها راه جلوگیری از تصویب دور ‏دیگری از تحریم های بین المللی علیه ایران آن است که تهران پیشنهاد‎ ‎جدی‎ ‎برای‎ ‎ادامه‎ ‎مذاکرات‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎ارائه‎ ‎کند.‏‎ ‎‏ این‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎خوانید.‏‎ ‎

azadehkian786.jpg

‎ ‎در‎ ‎حالی‎ ‎که‎ ‎مقامات‎ ‎ایران‎ ‎گزارش‎ ‎اخیر‎ ‎آژانس‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎انرژی‎ ‎اتمی در مورد فعالیت های هسته ای ‏ایران ‏‎ ‎را‎ ‎مثبت‎ ‎می‎ ‎خوانند،‎ ‎کشورهای‎ ‎غربی‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎نشانه‎ ‎عدم‎ ‎همکاری‎ ‎ایران‎ ‎دانسته اند. این‎ ‎گزارش‎ ‎به‎ ‎نظر شما‎ ‎چه‎ ‎ویژگی هایی‏‎ ‎دارد؟‎ ‎‎ ‎

در خصوص گزارش اخیر‎ ‎آژانس،‎ ‎بعضی‎ ‎ها‎ ‎به‎ ‎نیمه‎ ‎پر‎ ‎و‎ ‎بعضی‎ ‎ها‎ ‎به‎ ‎نیمه‎ ‎خالی‎ ‎لیوان‎ ‎اشاره‎ ‎کرده‎ ‎اند. مشخصا، ‏دولت‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎اظهار داشته که گزارش نشان می دهد تهران‏‎ ‎به‎ ‎اندازه‎ ‎کافی‎ ‎با‎ ‎آژانس‎ ‎همکاری‎ ‎کرده، ‏‎ ‎و ‏در مقابل، آمریکا و‎ ‎برخی‎ ‎کشورهای‎ ‎اروپایی، با اشاره به ‏‎ ‎نکاتی‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎گزارش‎ ‎مورد سوال قرار گرفته، این ‏گزارش را‏‎ ‎مثبت ارزیابی نمی کنند. البته،‏‎ ‎موضع‎ ‎خوشبینانه‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی در قبال گزارش، در شرایطی بیان ‏شده‎ ‎که نقاط‎ ‎مبهم‎ ‎درخصوص‎ ‎پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎پابرجا مانده‎ ‎است‎ ‎و بازرس‎ ‎های‎ ‎آژانس نتوانسته اند‏‎ ‎آنچنان‎ ‎که‎ ‎خواسته‎ ‎اند‎ ‎به‎ ‎سایت‎ ‎های‎ ‎مورد‎ ‎نظر‎ ‎دسترسی‎ ‎داشته‎ ‎باشند. فکرمی‎ ‎کنم‎ ‎الان‎ ‎غربی‎ ‎ها‎ ‎سه‎ ‎چهارم‎ ‎لیوان‎ ‎را‎ ‎خالی‎ ‎می‎ ‎بینند‎ ‎و‎ ‎می‎ ‎توان‎ ‎گفت‎ ‎با‎ ‎این‎ ‎گزارش‎ ‎آخر،‎ ‎موقعیت‎ ‎ایران‎ ‎تضعیف‎ ‎شده‎ ‎است‎. ‎

‎ ‎‎ ‎آیا‎ ‎این‎ ‎گزارش‎ ‎بهانه‎ ‎کافی‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎کشورهای‎ ‎غربی‎ ‎خواهد‎ ‎داد‎ ‎تا‎ ‎برای‎ ‎تصویب‎ ‎قطعنامه‎ ‎دیگری علیه ‏تهران‎ ‎اقدام‎ ‎کنند؟‎ ‎‎ ‎

بله. ‏‎ ‎آنچه‎ ‎آمریکا‎ ‎وبرخی‎ ‎کشورهای‎ ‎اروپایی‎ ‎مانند‎ ‎فرانسه‎ ‎وآلمان‎ ‎می خواهند، ‏‎ ‎تشدید‎ ‎فشار‎ ‎بر‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎است.‏‎ ‎به‎ ‎همین‎ ‎جهت‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎تشدید‎ ‎تحریم‎ ‎ها را‎ ‎درسطح‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎مطرح‎ ‎خواهند‎ ‎کرد‎ ‎و متاسفانه‎ ‎این‎ ‎تحریم‎ ‎ها‎ ‎بر ‏اقتصاد‎ ‎و جامعه‎ ‎ایران‎ ‎تاثیر‎ ‎بسیار‎ ‎بدی‎ ‎گذاشته‎ ‎است. ‏‎ ‎برای‎ ‎مثال‎ ‎فرانسه‎ ‎که‎ ‎ریاست دوره ای‎ ‎اتحادیه‎ ‎اروپا را بر ‏عهده دارد،‎ ‎خواهان‎ ‎آن‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎تحریم‎ ‎ها‎ ‎افزایش یابند‎ ‎تا جمهوری اسلامی ناچار به امتیاز دادن به جامعه بین ‏المللی بشود، و تشدید تحریم ها، طبیعتا تضعیف‎ ‎موقعیت‎ ‎اقتصادی‎ ‎ایران را به دنبال خواهد داشت. ‏‎ ‎در حقیقت، از‎ ‎دسامبر‎ ۲۰۰۶‎، روندی‎ ‎آِغاز‎ ‎شد‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎ضرر‎ ‎ایران‎ ‎بود،‎ ‎و‎ ‎آن‎ ‎زمانی‎ ‎بود‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎جای‎ ‎آژانس‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎انرژی‎ ‎اتمی،‎ ‎سازمان‎ ‎ملل‎ ‎تصمیم‎ ‎گیری‎ ‎برای‎ ‎پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎عهده‎ ‎گرفت. از‎ ‎آن نقطه بود که‏‎ ‎به‎ ‎نظرم‎ ‎ایران‎ ‎در ‏سطح بین‎ ‎المللی به‏‎ ‎موضع‎ ‎ضعف رفت.‏‎ ‎الان‎ ‎دیگر‎ ‎در‎ ‎مقابل‎ ‎ایران‎ ‎فقط‎ ‎آمریکا‎ ‎وکشورهای‎ ‎اروپایی‎ ‎نیستند، ‏‎ ‎بلکه‎ ‎مجموعه‎ ‎ای‎ ‎از‎ ‎کشورهای‎ ‎جهان‎ ‎خواستار‎ ‎فشار‎ ‎بر ایران‎ ‎هستند‎. ‎‎ ‎

براساس‎ ‎آنچه‎ ‎مشاهده‎ ‎می‎ ‎شود،‎ ‎این‎ ‎تحریم‎ ‎ها‎ ‎نتوانسته اند‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎یک نظام‎ ‎خیلی تضعیف‎ ‎کنند،‎ ‎اما‎ ‎به‎ ‎نظرم‎ ‎اقتصاد‎ ‎و‎ ‎جامعه‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎خصوص‎ ‎کارآفرینان‎ ‎و‎ ‎طبقات‎ ‎متوسط‎ ‎تحصیل‎ ‎کرده‎ ‎و‎ ‎صاحبان‎ ‎صنایع‎ ‎خصوصی‎ ‎و‎ ‎مجموعه‎ ‎اقشاری‎ ‎که‎ ‎آینده‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎می‎ ‎سازند،‎ ‎به‎ ‎شدت‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎تحریم‎ ‎ها‎ ‎ضربه‎ ‎دیده‎ ‎اند‎. ‎‎ ‎

‎ ‎عدم‎ ‎همکاری‎ ‎مقامات‎ ‎دولت ایران‎ ‎و‎ ‎عدم‎ ‎تمایل‎ ‎به‎ ‎پاسخگویی‎ ‎به‎ ‎همه‎ ‎سوالات‎ ‎آژانس‎ -‎حداقل‎ ‎به‎ ‎ادعای‎ ‎آنها- ‏‎ ‎تا‎ ‎کجا‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎ادامه‎ ‎پیدا‎ ‎کند؟‎ ‎‎ ‎

مقامات‎ ‎دولت ایران‎ ‎با‎ ‎این‎ ‎تفکر‎ ‎که‎ ‎آمریکا‎ ‎الان‎ ‎درموقعیتی‎ ‎نیست‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎حمله‎ ‎کند،‎ ‎سعی‎ ‎دارند‎ ‎در‎ ‎مقابل‎ ‎خواست‎ ‎کشورهای‎ ‎جامعه‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎مبنی‎ ‎بر‎ ‎تعلیق‎ ‎غنی‎ ‎سازی‎ ‎اورانیوم‎ ‎مقاومت‎ ‎کنند. ‏‎ ‎البته،‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎کشوری‎ ‎که‎ ‎پادمان‎ ‎های‎ ‎منع‎ ‎تکثیر‎ ‎سلاح‎ ‎های‎ ‎اتمی‎ ‎را‎ ‎امضا‎ ‎کرده،‎ ‎ایران‎ ‎حق‎ ‎دارد‎ ‎مثل‎ ‎خیلی‎ ‎از‎ ‎کشورهای‎ ‎دیگر‎ ‎تا‎ ‎حد‎ ‎مشخصی ‏‎ -‎تا‎ ‎حدود‎ ۴ ‎درصد‎- ‎‏ غنی‎ ‎سازی‎ ‎اورانیوم‎ ‎داشته‎ ‎باشد. اگر‎ ‎درشرایطی‎ ‎عادی‎ ‎به‎ ‎سر‎ ‎می‎ ‎بردیم،‎ ‎این‎ ‎سطح‎ ‎از‎ ‎غنی‎ ‎سازی‎ ‎که‎ ‎مورد‎ ‎نظر‎ ‎مقامات‎ ‎تهران‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎کاربردهای‎ ‎غیرنظامی‎ ‎دارد‎ ‎و‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎برای‎ ‎تهیه‎ ‎انرژی‎ ‎به‎ ‎کار‎ ‎رود،‎ ‎مساله ای‏‎ ‎ایجاد‎ ‎نمی‎ ‎کرد.‏‎ ‎اگر‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎به‎ ‎لحاظ‎ ‎منطقه‎ ‎ای‎ ‎برای‎ ‎کشورهای‎ ‎غربی‎ ‎مشکل‎ ‎ساز‎ ‎نبود،‎ ‎این‎ ‎کار‎ ‎امکان‎ ‎پذیر‎ ‎بود. ولی ‏‎ ‎یکی از موضوعاتی‎ ‎که‎ ‎موقعیت‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎درسالهای‎ ‎اخیر‎ ‎و به‎ ‎خصوص‎ ‎از‎ ‎زمان‎ ‎روی‎ ‎کار‎ ‎آمدن‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎و سیاست‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎جدیدی‎ ‎که‎ ‎در پیش‎ ‎گرفته،‎ ‎تضعیف‎ ‎کرده،‎ ‎این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎کشورهای‎ ‎منطقه،‎ ‎از جمله‎ ‎کشورهای‎ ‎عربی‎ ‎که‎ ‎دوست‎ ‎غرب‎ ‎هستند،‎ ‎از‎ ‎ایران‎ ‎می‎ ‎ترسند. ‏‎ ‎کشورهایی‎ ‎مانند‎ ‎عربستان‎ ‎و‎ ‎امارات‎ ‎متحده‎ ‎عربی‎ ‎اعلام‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎اعتماد‎ ‎کافی به‎ ‎ایران‎ ‎ندارند. آنها‎ ‎با‎ ‎اینکه‎ ‎خواهان‎ ‎حمله‎ ‎غرب‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎نیستند، ‏‎ ‎اما‎ ‎هیچ‎ ‎نگرانی‎ ‎ندارند‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎فشار،‎ ‎کشور‎ ‎ایران‎ ‎تضعیف‎ ‎شود. ‏‎ ‎برای‎ ‎اینکه‎ ‎تضعیف‎ ‎مهمترین‎ ‎کشورمنطقه،‎ ‎نه‎ ‎تنها‎ ‎در‎ ‎دوسال‎ ‎آینده،‎ ‎بلکه‎ ‎در‎ ‎دهه‎ ‎های‎ ‎آینده،‎ ‎به‎ ‎نفع‎ ‎کشورهای‎ ‎دیگر‎ ‎مهم‎ ‎منطقه‎ ‎به‎ ‎خصوص‎ ‎عربستان‎ ‎سعودی‎ ‎و‎ ‎متحدانش‎ ‎است. ‏‎ ‎به‎ ‎همین‎ ‎جهت‎ ‎سیاست‎ ‎های‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎از‎ ‎نظر‎ ‎من‎ ‎منافع‎ ‎ملی‎ ‎درازمدت‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎نظر‎ ‎نگرفته‎ ‎است‎.‎‏..‏


‎ ‎‎ ‎در این میان، جهت‎ ‎گیری‎ ‎سیاست‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد را‏‎ ‎مشخصا به کدام سمت می بینید؟‎ ‎

‎ ‎

هدفی‎ ‎که‎ ‎این‎ ‎سیاست‎ ‎دنبال‎ ‎کرده نوعی‏‎ ‎رهبری‎ ‎کشورهای‎ ‎مسلمان‎ ‎منطقه‎ ‎ودنیای‎ ‎اسلام‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎البته‎ ‎به‎ ‎هیچ‎ ‎وجه‎ ‎امکان‎ ‎پذیر‎ ‎نخواهد‎ ‎بود. در عوض، آنچه‎ ‎ما‎ ‎می‎ ‎بینیم‎ ‎این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎کمر‎ ‎اقتصاد‎ ‎وگروه‎ ‎های‎ ‎اجتماعی‎ ‎اصلی‎ ‎جامعه‎ ‎ایران‎ ‎دارد‎ ‎شکسته‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎واین،‎ ‎کل‎ ‎مملکت‎ ‎ما‎ ‎را‎ ‎برای‎ ‎دهه‎ ‎های‎ ‎آینده‎ ‎در‎ ‎منطقه‎ ‎وجهان‎ ‎آسیب‎ ‎پذیر‎ ‎می‎ ‎کند‎. ‎

‎ ‎

‎ ‎این تحلیل وجود دارد که‎ ‎برخی‎ ‎از‎ ‎ایده‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎الان‎ ‎مطرح‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎به‎ ‎پشت‎ ‎گرمی‎ ‎بهای‎ ‎بالای‎ ‎نفت‎ ‎است. تصور‎ ‎اینکه ایشان‎ ‎بتواند‎ ‎با‎ ‎قیمت‎ ‎پایین‎ ‎نفت‎ ‎هم‎ ‎به‎ ‎دنبال‎ ‎چنین‎ ‎سیاست‎ ‎هایی‎ ‎باشد‎ ‎آیا‎ ‎امکان‎ ‎پذیر‎ ‎است؟‎ ‎‎ ‎

‏ دور‏‎ ‎از‎ ‎انتظار‎ ‎نیست‎ ‎که‎ ‎کاهش‎ ‎قیمت‎ ‎نفت،‎ ‎باتوجه‎ ‎به‎ ‎اینکه‎ ‎ایران‎ ‎سرمایه‎ ‎گذاری‎ ‎متناسب‎ ‎با‎ ‎وضعیت‎ ‎جامعه‎ ‎را‎ ‎نداشته‎ ‎است، به‏‎ ‎هرج‎ ‎ومرج‎ ‎منتهی شود. چون‎ ‎در‎ ‎این‎ ‎سالها،‎ ‎انرژی‎ ‎صرف‎ ‎اولویت هایی از قبیل‎ ‎پیش‎ ‎بردن‎ ‎پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎به‎ ‎هرقیمت ممکن شده‏‎ ‎و‎ ‎روی‎ ‎موضوعات‎ ‎ساختاری‎ ‎سرمایه‎ ‎گذاری‎ ‎نشده‎ ‎است‎. ‎‎ ‎

من‎ ‎همیشه از این که‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎امضا‎ ‎کننده‎ ‎پیمان منع‎ ‎گسترش‎ ‎سلاح‎ ‎های‎ ‎اتمی‎ ‎‏- مثل‎ ‎خیلی‎ ‎از‎ ‎کشورهای‎ ‎دیگر - حق‎ ‎غنی‎ ‎سازی‎ ‎اورانیوم‎ ‎را‎ ‎داشته‎ ‎باشد دفاع‎ ‎کرده‎ ‎ام. اما‎ ‎موضع‎ ‎گیری‎ ‎های‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎دررابطه‎ ‎با‎ ‎اسراییل‎ ‎وسیاست‎ ‎های‎ ‎ایشان‎ ‎در‎ ‎ارتباط‎ ‎با‎ ‎گروه‎ ‎های‎ ‎تندروی‎ ‎فلسطینی‎ ‎‏(تا این حد‎ ‎که‎ ‎گویی ایران‎ ‎از‎ ‎خود‎ ‎فلسطینی‎ ‎ها،‎ ‎فلسطینی‎ ‎تر‎ ‎است)‏‎ ‎باعث‎ ‎تضیف‎ ‎موقعیت‎ ‎منطقه‎ ‎ای‎ ‎وجهانی‎ ‎ایران‎ ‎شده‎ ‎است‎. ‎‎ ‎

‎ ‎انتخاب احتمالی‎ ‎خانم‎ ‎لیونی‎ ‎از‎ ‎حزب‎ ‎کادیما به نخست وزیری اسراییل-‏‎ ‎باتوجه‎ ‎به‎ ‎اینکه وی‎ ‎خواهان‎ ‎مذاکره‎ ‎با‎ ‎سوریه‎ ‎وفلسطینی هاست‎ ‎‏- چه‎ ‎تاثیری‎ ‎روی‎ ‎سیاست‎ ‎های‎ ‎جهانی در مورد ایران‎ ‎خواهد‎ ‎گذاشت؟‎ ‎‎ ‎

درآن‎ ‎زمان، احتمالا‎ ‎همه‎ ‎کشورهای‎ ‎مهم‎ ‎جهان‎ ‎از‎ ‎لیونی‎ ‎حمایت‎ ‎خواهند‎ ‎کرد. از سیاستی‎ ‎که‎ ‎می‎ ‎گوید‎ ‎اسراییل‎ ‎باید‎ ‎با‎ ‎کشورهای‎ ‎سوریه‎ ‎و‎ ‎فلسطین‎ ‎مذاکره‎ ‎کند. این سیاست،‎ ‎موضع‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎شدت‎ ‎تحت‎ ‎تاثیر‎ ‎قرار‎ ‎خواهد‎ ‎داد. ‏‎ ‎سیاست‎ ‎دولت‎ ‎ایران در قبال فلسطین‏‎ ‎در‎ ‎سالهای‎ ‎اخیر - برخلاف‎ ‎دوران‎ ‎خاتمی‎ ‎که‎ ‎بر این پایه بود که‎ ‎ما‎ ‎از‎ ‎فلسطینی‎ ‎ها‎ ‎فلسطینی‎ ‎تر‎ ‎نیستیم- به گونه ای است که ما‎ ‎از‎ ‎حماس‎ ‎هم‎ ‎موضع‎ ‎تندتری‎ ‎داریم. ‏‎ ‎همه‎ ‎اینها‎ ‎باعث‎ ‎شده‎ ‎که‎ ‎پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎ایران‎ ‎هم‎ ‎تحت‎ ‎تاثیر‎ ‎قراربگیرد‎ ‎و جامعه‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎خویشتن‎ ‎داری‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎از‎ ‎دست‎ ‎بدهد‎ ‎و در‎ ‎سطح‎ ‎بالایی نسبت‏‎ ‎به‎ ‎برنامه‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎موجود‎ ‎بی‎ ‎اعتماد‎ ‎باشد‎. ‎‎ ‎

فعلا‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎فکر‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎حداقل‎ ‎تا‎ ‎زمانی‎ ‎که‎ ‎انتخابات‎ ‎آمریکا‎ ‎به‎ ‎سرانجام‎ ‎برسد‎ ‎و‎ ‎تکلیف‎ ‎انتخابات‎ ‎اسراییل‎ ‎هم‎ ‎مشخص‎ ‎شود، سه‎ ‎‏- چهار‎ ‎ماهی‎ ‎فرصت‎ ‎باقی‎ ‎است. ‏‎ ‎ولی‎ ‎واقعیت‎ ‎این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎زمان‎ ‎خیلی‎ ‎زود‎ ‎می‎ ‎گذرد‎ ‎و‎ ‎این‎ ‎سه‎ ‎چهار‎ ‎ماه‎ ‎هم‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎به‎ ‎ضرر‎ ‎منافع‎ ‎ملی‎ ‎ایران‎ ‎کار‎ ‎کند‎. ‎‎ ‎

‎ ‎مقامات‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎چه‎ ‎کار‎ ‎می‎ ‎توانند‎ ‎بکنند‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎تاثیرگذاری‎ ‎گزارش‎ ‎اخیر آژانس‎ ‎بکاهند؟‎ ‎‎ ‎

الان‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎باید‎ ‎یک‎ ‎پیشنهاد‎ ‎جدی‎ ‎به‎ ‎جامعه‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎ارائه‎ ‎کند‎ ‎که‎ ‎آیا‎ ‎می‎ ‎خواهد‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎جدی‎ ‎بر‎ ‎سر‎ ‎برنامه‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎خود‎ ‎به‎ ‎توافق‎ ‎برسد‎ ‎و آیا‎ ‎حاضر‎ ‎است‎ ‎در‎ ‎یک‎ ‎مدت‎ ‎کوتاه‎ ‎غنی‎ ‎سازی‎ ‎را‎ ‎متوقف‎ ‎کند‎ ‎تا‎ ‎مذاکرات‎ ‎آغاز‎ ‎شود یا خیر.‏‎ ‎فکر‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎آمریکا‎ ‎با‎ ‎ارسال‎ ‎چند‎ ‎وقت‎ ‎قبل‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎دیپلمات‎ ‎های‎ ‎عالی‎ ‎رتبه‎ ‎خود‎ ‎به‎ ‎ژنو‎ ‎حرکتی‎ ‎کرد‎ ‎در‎ ‎جهت‎ ‎اینکه‎ ‎به‎ ‎متحدین‎ ‎اروپایی‎ ‎خودش‎ ‎اعلام‎ ‎کند‎ ‎برای‎ ‎مذاکره‎ ‎با‎ ‎ایران‎ ‎آمادگی‎ ‎دارد. ولی‎ ‎اگر این ‏مذاکره‎ ‎از‎ ‎طرف‎ ‎دیگر‎ ‎جدی‎ ‎گرفته‎ ‎نشود،‎ ‎تبعات‎ ‎بسیار‎ ‎سنگینی برای ایران‏‎ ‎خواهد‎ ‎داشت؛ صرف‎ ‎نظر‎ ‎از‎ ‎آنکه چه‎ ‎کسی‎ ‎در‎ ‎آمریکا‎ ‎به‎ ‎ریاست‎ ‎جمهوری‎ ‎انتخابات‎ ‎شود. برای‎ ‎اینکه غرب‏‎ ‎به‎ ‎هیچ‎ ‎وجه‎ ‎نمی‎ ‎پذیرد‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎توازن‎ ‎قدرت‎ ‎در‎ ‎منطقه‎ ‎را،‎ ‎که‎ ‎الان‎ ‎به‎ ‎نفع‎ ‎اسراییل‎ ‎است،‎ ‎تغییر‎ ‎بدهد‎. ‎

‎ ‎

‎ ‎آیا‎ ‎با‎ ‎سومین‎ ‎حضور‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎در‎ ‎نیویورک‎ ‎ممکن‎ ‎است‎ ‎مطالبی‎ ‎بیان‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎نوید‎ ‎دور‎ ‎جدیدی‎ ‎از‎ ‎مذاکرات‎ ‎یا‎ ‎نشان دهنده اراده‎ ‎قوی‎ ‎ایران‎ ‎برای‎ ‎حل‎ ‎مسائل‎ ‎مبهم‎ ‎پرونده باشد؟‎ ‎‎ ‎

من‎ ‎شخصا انتظار ندارم‏‎ ‎که‎ ‎ایشان به‎ ‎صورت‎ ‎جدی‎ ‎بتواند‎ ‎در‎ ‎نیویورک چیز خیلی جدیدی را‎ ‎مطرح‎ ‎کند. ‏‎ ‎فکر‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎الان‎ ‎به‎ ‎دلیل‎ ‎نزدیک‎ ‎بودن‎ ‎انتخابات‎ ‎در‎ ‎ایران،‎ ‎مساله‎ ‎پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎ابزاری‎ ‎درعرصه‎ ‎سیاست‎ ‎داخلی‎ ‎تبدیل‎ ‎شده‎ ‎و این‎ ‎کشاکش‎ ‎ادامه‎ ‎پیدا‎ ‎خواهد‎ ‎کرد. با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎اینکه‎ ‎سیاست‎ ‎های‎ ‎دولت‎ ‎فعلی‎ ‎بسیار‎ ‎به‎ ‎ضرر‎ ‎اقتصاد‎ ‎ایران‎ ‎بوده‎ ‎و همه‎ ‎آمارها‎ ‎هم‎ ‎این‎ ‎موضوع‎ ‎را‎ ‎نشان‎ ‎می‎ ‎دهند،‎ ‎تنها‎ ‎حربه‎ ‎ای‎ ‎که‎ ‎دست‎ ‎ایشان‎ ‎مانده‎ ‎همین ‏پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎است‎ ‎و من‎ ‎فکر‎ ‎می‎ ‎کنم‎ ‎جناح‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد،‎ ‎جناحی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎همواره کوشیده با تکیه بر‎ ‎تنش‎ ‎های‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎ومنطقه‎ ‎ای‎ ‎خودش‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎قدرت‎ ‎حفظ‎ ‎کند. ‏‎ ‎بنابراین‎ ‎من خیلی بعید می دانم این ظرفیت وجود داشته ‏باشد‎ ‎که‎ ‎ایران‎ ‎یک‎ ‎پیغام جدی مذاکره‎ ‎ببرد‎ ‎و بگوید‎ ‎که‎ ‎ما‎ ‎می‎ ‎خواهیم‎ ‎از تنش‎ ‎در‎ ‎سطح‎ ‎منطقه‎ ‎ای‎ ‎جلوگیری‎ ‎کنیم.‏

‎ ‎

توجه داشته باشید که‎ ‎این‎ ‎فقط‎ ‎پرونده‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎نیست‎ ‎که غرب انتظار دارد‎ ‎ایران در مورد آن‎ ‎پیغام‎ ‎مثبت‎ ‎بدهند. ‏‎ ‎اگر‎ ‎قرار باشد‎ ‎ایران‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎جدی‎ ‎پای‎ ‎میز‎ ‎مذاکره‎ ‎بنشیند،‎ ‎این مذاکره از‎ ‎مساله‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎شروع‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎ولی به ‏موضوعات دیگر نیز ادامه می یابد. ‏‎ ‎ایران‎ ‎بایستی‎ ‎بپذیرد‎ ‎که‎ ‎درفلسطین‎ ‎نقشی‎ ‎نداشته‎ ‎باشد،‎ ‎در‎ ‎لبنان‎ ‎نقشی‎ ‎نداشته‎ ‎باشد، ‏‎ ‎و در‎ ‎واقع‎ ‎همه‎ ‎حربه‎ ‎هایی‎ ‎را‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎سالهای‎ ‎اخیر‎ ‎از‎ ‎طریق‎ ‎کمک‎ ‎رسانی‎ ‎به‎ ‎گروه‎ ‎هایی‎ ‎مانند‎ ‎حماس‎ ‎و‎ ‎جهاد‎ ‎اسلامی‎ ‎و حزب‎ ‎الله‎ ‎به دست آورده‎ ‎از‎ ‎دست‎ ‎بدهد. از‎ ‎این‎ ‎زاویه‎ ‎است‎ ‎که، همان طور که پیشتر اشاره شد، انتخاب‎ ‎لیونی‎ ‎به‎ ‎نخست‎ ‎وزیری‎ ‎اسراییل‎ ‎وادامه‎ ‎مذاکرات‎ ‎صلح‎ ‎با‎ ‎سوریه‎ ‎بسیار‎ ‎به‎ ‎ضرر‎ ‎سیاست”‏‎ ‎تا‎ ‎آخر‎ ‎خط‎ ‎رفتن”‏‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎و‎ ‎جناح‎ ‎ایشان‎ ‎تمام‎ ‎می‎ ‎شود. در مجموع، ‏‎ ‎من‎ ‎در‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎نمی‎ ‎بینم‎ ‎که‎ ‎بخواهد در سفر اخیر ‏خود‎ ‎به‎ ‎طرح‎ ‎موضوعی‎ ‎جدی‎ ‎اقدام‎ ‎کند‎. ‎‎ ‎

‎ ‎با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎مجموعه‎ ‎تهدیدها‎ ‎وفرصت‎ ‎های‎ ‎موجود برای‎ ‎ایران،‎ ‎چه‎ ‎گزینه‎ ‎هایی‎ ‎پیش‎ ‎روی‎ ‎مقامات‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎قرار دارد؟‎ ‎با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎اینکه‎ ‎تهدید‎ ‎حمله‎ ‎نظامی‎ ‎به‎ ‎ایرانهر از‎ ‎گاه‎ ‎با‎ ‎شدت‎ ‎وضعف‎ ‎متفاوتی‎ ‎مطرح‎ ‎می‎ ‎شود..‏‎ . ‎‎ ‎

من‎ ‎برخلاف‎ ‎برخی‎ ‎سران‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎که‎ ‎این‎ ‎تهدیدها‎ ‎را‎ ‎توخالی‎ ‎می‎ ‎دانند،‎ ‎خیلی‎ ‎با‎ ‎این‎ ‎نظر‎ ‎موافق‎ ‎نیستم‎. ‎همان‎ ‎طور‎ ‎که‎ ‎گفتم‎ ‎آمریکا‎ ‎با‎ ‎ارسال‎ ‎فرستاده‎ ‎اش‎ ‎در‎ ‎نشست‎ ‎ژنو خواست نشان بدهد‏‎ ‎که‎ ‎برای‎ ‎مذاکره‎ ‎جدی‎ ‎است‎ .‎‏ ‏اما‎ ‎الان‎ ‎وضعی‎ ‎ایجاد شده‎ ‎که‎ ‎اگر‎ ‎میانه‎ ‎رو‎ ‎های‎ ‎اسراییلی‎ ‎به‎ ‎قدرت‎ ‎رسند‎ ‎و ایران‎ ‎تا آن‎ ‎زمان‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎برنامه‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎اش‎ ‎اعتمادسازی‎ ‎نکرده باشد، احتمال‎ ‎تشدید بحران وجود دارد.‏‎ ‎اگر‎ ‎چه‎ ‎اسراییل‎ ‎هیچ‎ ‎گاه‎ ‎بدون‎ ‎چراغ‎ ‎سبز‎ ‎آمریکا‎ ‎و‎ ‎همکاری‎ ‎این‎ ‎کشور‎ ‎به‎ ‎تاسیسات‎ ‎هسته‎ ‎ای‎ ‎ایران‎ ‎حمله‎ ‎نخواهد‎ ‎کرد -‏‎ ‎این‎ ‎را‎ ‎من‎ ‎بعید‎ ‎وغیر‎ ‎ممکن‎ ‎می‎ ‎دانم-‏‎ ‎اما‎ ‎آدر شرایطی که ذکر کردم،‎ ‎افکار‎ ‎عمومی‎ ‎جهان‎ ‎بیش‎ ‎از‎ ‎پیش‎ ‎علیه‎ ‎ایران‎ ‎و له‎ ‎کشورهای‎ ‎غربی‎ ‎موضع‎ ‎گیری‎ ‎خواهند‎ ‎کرد‎ ‎و ایران‎ ‎نخواهد‎ ‎توانست‎ ‎با تکیه بر کشورهایی چون‏‎ ‎ونزوئلا‎ ‎از‎ ‎وخیم‎ ‎تر‎ ‎شدن‎ ‎اوضاع‎ ‎جلوگیری‎ ‎کند‎. ‎‎ ‎

‏ ‏‎ ‎با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎فضایی‎ ‎که‎ ‎ترسیم‎ ‎کردید، به‎ ‎نظرشما‎ ‎چگونه‎ ‎می‎ ‎توان‎ ‎از‎ ‎وخیم‎ ‎تر‎ ‎شدن‎ ‎اوضاع‎ ‎جلوگیری‎ ‎کرد؟‎ ‎‎ ‎

اگر‎ ‎بخواهیم‎ ‎از‎ ‎وخیم‎ ‎تر‎ ‎شدن‎ ‎وضع‎ ‎ایران‎ ‎جلوگیری‎ ‎کنیم، راه آن اعتماد سازی و ‏‎ ‎فرستادن‎ ‎یک‎ ‎پیام محکم‎ ‎در ‏زمینه‎ ‎مذاکرات‎ ‎جدی‎ ‎با‎ ‎جامعه‎ ‎بین‎ ‎المللی‎ ‎است. برای‎ ‎این‎ ‎کار، طرف‎ ‎ایرانی باید در ابتدا‎ ‎قبول‎ ‎کند‎ ‎که‎ ‎برای‎ ‎چند‎ ‎ماه‎ ‎غنی‎ ‎سازی‎ ‎اورانیوم‎ ‎را‎ ‎تعلیق‎ ‎کند. همزمان، تهران باید‎ ‎انتظارات مشخص‎ ‎خودش‎ ‎را از‎ ‎جامعه‎ ‎بین‎ ‎المللی به‎ ‎روشنی‎ ‎مطرح‎ ‎کند. ‏‎ ‎سوال‎ ‎این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎آیا‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎خواهان‎ ‎مذاکرات‎ ‎جدی‎ ‎با آمریکا و‎ ‎عادی سازی ‏روابط‎ ‎هست‎ ‎یانه؟‎ ‎این‎ ‎سوال‎ ‎را‎ ‎باید‎ ‎از‎ ‎آمریکا‎ ‎هم‎ ‎پرسید. تاکنون‎ ‎به نظر می رسد که‎ ‎جواب‎ ‎دو‎ ‎طرف‎ ‎منفی‎ ‎بوده ‏است و‏‎ ‎به‎ ‎همین‎ ‎جهت،‎ ‎ما‎ ‎در‎ ‎یک حالت‎ ‎بن‎ ‎بست‎ ‎قرارداریم. اتفاقی‎ ‎که‎ ‎الان‎ ‎افتاده- به‎ ‎خصوص‎ ‎در‎ ‎یکی،‎ ‎دو‎ ‎سال‎ ‎اخیر- ‏‎ ‎این‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎سیاست‎ ‎های‎ ‎اتحادیه‎ ‎اروپا‎ ‎در راستای‏‎ ‎سیاست‎ ‎های‎ ‎آمریکا‎ ‎قرار گرفته است و ایران،‏‎ ‎نمی‎ ‎تواند‎ ‎در فضای‎ ‎اختلاف‎ ‎بین‎ ‎اتحادیه‎ ‎اروپا‎ ‎وآمریکا‎ ‎مانور بدهد. جمهوری اسلامی، هم اکنون‎ ‎به‎ ‎لحاظ‎ ‎دیپلماتیک‎ ‎درموقعیت‎ ‎ضعیفی‎ ‎قرار‎ ‎دارد،‎ ‎چرا‎ ‎که‎ ‎حتی‎ ‎کشورهای‎ ‎منطقه‎ ‎به‎ ‎تهران‎ ‎اعتماد‎ ‎ندارند‎. ‎