“تدلیس سیستماتیک”؛ این تازه ترین اصطلاحی است که پس از اعلام برائت برخی از اعضای کابینه پیشنهادی از جریان “فتنه”، یکی از معروف ترین تئوریسین های اصلاح طلبان دوم خردادی برای توصیف روند انتخابات در سال ۸۸ به کار برده است.
سعید حجاریان در گفتگو با خبرگزاری تسنیم – نزدیک به سپاه- توضیح داده است: “چند بار گفته ام که بحث ما این نیست که تخلف و یا تقلب شده است. به نظر من واقعه ای اتفاق افتاده است که اسم آن «تدلیس سیستماتیک» است.”
تدلیس در لغت نامه دهخدا به معنای “پوشاندن عیب کالا بر مشتری” است، امامنظور سعید حجاریان استفاده دولت نخست محمود احمدی نژاد از امکانات دولتی برای خریداری رای اقشار طبقات فرودست جامعه در جریان انتخابات ۴ سال پیش است. وی در تبیین اصطلاح خود گفته است: “بنده میخواهم بگویم چهار سال دور اول ریاست جمهوری به علاوه دوره شهرداری، آقای احمدی نژاد چقدر از بیت المال برای رای آوردن «تدلیس» کرده است؟ بر این اساس نه می گویم تقلب شده و نه میگویم تخلف شده است. ترجیح می دهم اسم جدیدی برای آن انتخاب کنم و آن «تدلیس سیستماتیک» است.”
این در حالی ست که نیروهای سیاسی جنبش سبز، از جمله میرحسین موسوی و مهدی کروبی – رهبران در حصر جنبش مخالفان- که در آن انتخابات کاندیدا بوده اند، قائل به وقوع “تخلفات و تقلب گسترده” در انتخابات بوده اند. میرحسین موسوی در روز ۲۳ خرداد – یک روز پس از پایان انتخابات – نتایج اعلام شده از سوی وزارت کشور محمود احمدی نژاد را یک “صحنه آرایی گسترده” خواند و خاطرنشان کرد “تسلیم” آن نخواهد شد.
مهدی کروبی نیز که هم در انتخابات ۸۴ و هم ۸۸ کاندیدای ریاست جمهوری بودبارها تاکید کرده هم در انتخابات اول تخلف رخ داده است و هم دوم.از سوی دیگر فرماندهان سپاه نیز به صراحت اعلام کرده اند که انتخاب احمدی نژاد، حاصل “عملیاتی پیچیده و چند لایه” بوده است.
سعید حجاریان که در دهه ۶۰ از موسسین وزارت اطلاعات بود، پس از انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، به کار مطالعاتی پرداخت و با انتقاد از سیاست های نظام به یک چهره مخالف تبدیل شد. وی از جمله چهره های شاخصی است که به حمایت از کاندیداتوری محمد خاتمی در سال ۷۶ پرداخت و به عنوان مغز متفکر و استراتژیست اصلاح طلبان حاضر در قدرت محسوب می شد.
نیروهای تندرو در جناح محافظه کار نظام در اسفند سال ۷۸، چند ماهی پس از سرکوب جنبش دانشجویان و اندک زمانی پس از پیروزی قاطعانه اصلاح طلبان در سال ۷۸، با شلیک مستقیم گلوله به صورت وی قصد داشتند وی را از پای در بیاورند اما او به طور معجزه آسایی جان سالم به در برد.
حجاریان برای توضیح رفتار دوگانه حاکمیت در برخورد با “تدلیس” در دولت احمدی نژاد و دولت خاتمی به تسنیم گفته است: “زمانی برای دوره دوم ریاست جمهوری آقای خاتمی با پول خودمان و نه بیت المال، دفترچه مشق ۴۰ برگ برای مدرسه ها تهیه کردیم که عکس آقای خاتمی پشت آنها بود. اما شورای نگهبان آن را مصداق تدلیس تشخیص داد و همه را جمع کرد.”
گفتنی است ماده ۴۳۸ قانون مدنی می گوید تدلیس “عبارتست از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود.”
به غیر از میرحسین موسوی و مهدی کروبی، افرادی همچون مصطفی تاج زاده هم بر این باور هستند که آنچه در انتخابات سال ۸۸ رخ داد چیزی فراتر از اصطلاح مورد نظر سعید حجاریان است. تاج زاده که در نخستین ساعات نیمه شب پس از پایان رای گیری توسط اطلاعات سپاه بازداشت شد ۵۰ ماه اخیر را پشت میله های زندان سپری کرده است و در دولت نخست اصلاحات معاون سیاسی وزارت کشور – برگزار کننده انتخابات در جمهوری اسلامی – بود.او پس از انتخابات گفته است: “به باور من آرایش حزب پادگانی در انتخابات سال ۸۸ برای تخلف و تقلب گسترده بود. ما پیش از انتخابات گفتیم نسبت به آرای مردم نگرانیم. اما به جای گوش کردن به سخن ما و اندیشیدن تمهیداتی برای کاستن نگرانی‌های موجه مردم فقط بر عمق نگرانی‌ها و شبهات افزودند.”
وی ۹ دلیل برای استدلال خود در خصوص تقلب در دهمین انتخابات ریاست جمهوری ارائه کرده بود، از جمله صادر شدن حکم بازداشت وی در تاریخ ۱۹ خرداد. به گفته وی “این اقدام به منظور پیشگیری از این بود که کسی پس از اعلام نتایج صدایش در نیاید. این‌که اجرای حکم دستگیری ما به بعد از انتخابات موکول شد به نظر می‌رسد به دلیل برگزاری برنامه زنجیره انسانی سبز در روز سه‌شنبه ۱۹ خرداد در خیابان ولیعصر تهران و گردهمایی سبزها در خیابان آزادی در روز چهارشنبه ۲۰ خردادماه باشد که حزب پادگانی را ترساند و بازداشت ما بیش از انتخابات را منتفی کرد.”
وی قطع سیستم پیامک در روز انتخابات، فیلتر شدن سایت های اصلاح طلبان، حمله به ستاد قیطریه با حکم سعید مرتضوی، حمله به ستاد مرکزی میرحسین موسوی در ولیعصر را از جمله دلایل وقوع آنچه وی “کودتای مخملین” می نامد دانسته است.
سعید حجاریان که همچون مصطفی تاج زاده از اعضای شورای مرکزی جبهه مشارکت است در روزهای پس از انتخابات بازداشت شد و علی رغم معلولیت هایی که به دلیل ترور به آن مبتلا شده، توسط مقامات امنیتی تحت فشار روحی و جسمی قرار گرفت و در دادگاه های نمایشی تابستان ۸۸ علیه خود اعتراف کرد. وی در بخشی از اظهاراتش که توسط سعید شریعتی – از دیگر اعضای شورای مرکزی مشارکت- در دادگاهی به ریاست قاضی صلواتی قرائت شده گفته بود: “من هم در این انتخابات با ارائه تحلیل های ناصواب مرتکب خطاهای سهمگین شده ام که از آنها تبری می جویم چون قطعا مورد رضای محبوب عالمیان نیست و موجب ندامت است. من به خاطر این تحلیل های ناصواب که مبنای بسیاری از اعمال نادرست قرار گرفته از ملت عزیز ایران عذر خواهی می کنم.”
ناظران شکنجه اعضای ارشد نهادهای سیاسی اصلاح طلبان و اعتراف گیری از آن ها را بخشی از روندی می دانند که ظاهرا چیزی بیش از یک “تدلیس سیستماتیک” بوده است.
شهروندان معترض در ماه های پس از انتخابات در اعتراض به جابجایی گسترده آرا، به خیابان ها سرازیر شدند و دست به تظاهرات زدند؛ تظاهرات مسالمت آمیزی که با سرکوب خونبار از سوی نیروهای سپاه و شبه نظامیان بسیج و همچنین نیروی انتظامی همراه شد.
آیت الله خامنه ای و وابستگان وی انتخاب حسن روحانی در انتخابات اخیر را دلیلی می داند برای آنکه در انتخابات چهار سال پیش هم تقلبی نشده است. خامنه ای که به گفته فرمانده نیروی انتظامی شخصا دستور زندانی شدن رهبران جنبش سبز و همسرانشان در خانه هایشان را داده است، سه هفته پیش در جمع تعدادی از دانشجویان، حضور خیابانی معترضین در سال ۸۸ را «نانجیبانه»خوانده و گفته بود: “چرا و به چه دلیل مدعیان تقلب در انتخابات ۸۸ برای مواجهه با مسأله، به خیابان‌ها اردوکشی کردند؟ ”
رهبر جمهوری اسلامی افزوده بود: “بار‌ها و بار‌ها این پرسش را نه در مجامع عمومی بلکه به شکلی که قابل پاسخ دادن باشد مطرح کرده‌ایم؛ پس چرا جواب نمی‌دهند و عذرخواهی نمی‌کنند؟” این عذرخواهی به ویژه پس از انتخاب حسن روحانی، توسط وزرای پیشنهادی وی شروع شده، ولی هنوز مهندس موسوی و مهدی کروبی از سخن خود برنگشته اند. فاطمه کروبی، همسر آقای کروبی در واکنش به همین سخنان، گفته بود: “کسانی باید توبه کنند که حق مردم را ضایع کردند.” مصطفی تاجزاده نیز با انتشار نامه ای خواستار توبه کسانی شده که مسبب این اوضاع هستند.
