حق داریم به سیاست‌های قبلی برگردیم

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» تعیین خط قرمزهای جدید برای دولت در مذاکرات هسته‌ای

هم‌زمان با تلاش برای نگارش متن توافق جامع و در حالی که اصول‌گرایان خواستار تعریف خط قرمزهای جدیدی برای مذاکرات هسته‌ای هستند، محمدجواد ظریف که گفته بود تبصره ها از متن بیشتر شده اند هشدار داده است که در صورت عدم توافق میان ایران و گروه ۱+۵ جمهوری اسلامی به سیاست‌های سابق خود در زمینه برنامه هسته‌ای باز خواهد گشت.

وزیر خارجه جمهوری‌اسلامی در یک کنفرانس خبری مشترک با وزیرخارجه نیوزلند پس از ملاقات و گفت‌وگو در تهران، گفت که اگر مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ به نتیجه نرسید، آن‌گاه “دو طرف حق دارند به سیاست‌های قبلی خود بازگردند”.

ظریف با این حال اضافه کرد که “هنوز احتمال بسیار خوبی را می‌دهم که اگر طرف مقابل جدی وارد مذاکره شود به نتیجه مناسبی برای هر دو طرف می‌رسیم و آن نتیجه این است که برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران ادامه می‌یابد و طرف مقابل نیز اطمینان حاصل می‌کند که این برنامه همواره صلح آمیز باقی بماند”.

وزیر خارجه جمهوری‌اسلامی هفته گذشته و پس از پایان گفت‌وگوها در وین برای نگارش متن توافق جامع هسته‌ای، گفته بود که اختلافاتی درباره “محتوا و نحوه نگارش توافقنامه جامع هسته‌ای” وجود دارد و “در این دور روی نگارش کار کردیم، ولی هنوز نمی‌توانیم بگوییم متنی وجود دارد”.

ظریف پیش از آغاز مذاکرات وین نیز گفته بود که ممکن است متن فتوای ایت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری‌اسلامی، درباره ممنوعیت تولید سلاح هسته‌ای، تبدیل به قانون شود تا تضمینی عینی برای طرف مقابل باشد.

این سخنان ظریف در حالی بیان شده که وی روز سه‌شنبه هفته جاری باید بار دیگر در مجلس حاضر شود و گزارشی از روند مذاکرات هسته‌ای را به اعضای فراکسیون رهروان ولایت ارائه دهد.

جواد جهانگیرزاده، نایب‌رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، در این زمینه گفت: “ظریف با حضور در مجمع عمومی فراکسیون اصول‌گرایان رهروان ولایت گزارشی از روند مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ را به نمایندگان عضو فراکسیون ارائه می‌کند”.

هم‌زمان با اظهارنظرها ظریف، برخی اصول‌گرایان به تیم مذاکره‌کننده ایران پیشنهاد کرده‌اند که خط قرمزهای جدیدی را تعیین کنند.

حسین نقوی‌حسینی، سخن‌گوی کمیسیون امنیت ملی مجلس، با اشاره به بحث درباره روند مذاکرات هسته‌ای در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت: “جمع بندی مذاکرات این بوده که نگارش متن توافق آغاز شود و موارد اختلاف در داخل پرانتز قرار گیرد ولی موارد مورد توافق در چارچوب متن نگارش شود. همچنین تیم مذاکره‌کننده لغو یک‌جای کلیه تحریم‌های اقتصادی را به عنوان یک خط قرمز دنبال خواهد کرد که شامل تحریم‌های شورای امنیت، اروپا و دولت آمریکا می‌شود”.

در تحولی دیگر وب‌سایت رجانیوز، نزدیک به جبهه پایداری، سخنان حسن روحانی را مورد نقد قرار داده. این وب‌سایت با اشاره به این که روحانی دو روز پس از مذاکرات وین، از “صلح حدیبیه” سخن گفته، خطاب به وی نوشت: “سوالی که پیش می‌آید آن است آیا مطرح کردن دوباره موضوع صلح حدیبیه توسط رییس‌جمهور آن هم دو روز پس از مذاکرات وین ۵ و در آستانه دور بعدی مذاکرات گام نهایی ربطی به توافق احتمالی ایران و ۱+۵ تا پیش از ۲۹ تیرماه، دارد!؟ این در حالی است که شرایط زمانی ایران بیش از آن‌که به شرایط ضعف در ایام صلح حدیبیه شباهت داشته باشد، به شرایط فتح بدر و خیبر توسط مسلمین و به امام امیرالمومنین علیه السلام شباهت داشت”.

سخنانی مشابهی نخستین بار توسط رهبر جمهوری‌اسلامی و در زمان تصدی دولت احمدی‌نژاد بیان شده بود. آن زمان و پس از آغاز تحریم‌های غرب علیه ایران، رییس بانک مرکزی وضعیت ایران را مشابه وضعیت “شعب ابی طالب” در صدر اسلام توصیف کرده بود. مساله‌ای که با واکنش آیت‌آلله خامنه‌ای مواجه شد و وی وضعیت ایران را مشابه “بدر و خیبر” دانست.

انتقادهای بخشی از اصول‌گرایان از دولت روحانی و مذاکرات هسته‌ای در حالی صورت می‌گیرد که طی ماه گذشته، دو تن از مقام‌های بلندپایه جمهوری‌اسلامی، که هر دو نزدیک به رهبر جمهوری آسلامی هستند، نسبت به روند انتقاد رسانه‌ها از دولت واکنش نشان داده بودند.

نزدیک به یک ماه پیش حسن فیروزآبادی خواستار رعایت حدود در انتقاد از دولت شد و رسانه‌های نزدیک به نهادهای نظامی را نیز تهدید کرد که در صورت انتشار اخبار دروغ علیه دولت، با آن‌ها برخورد می‌شود. به گفته‌ی فیروزآبادی نه تنها رسانه‌های یک جریان سیاسی خاص، بلکه “رسانه‌هایی که به نوعی به نیروهای مسلح مرتبطند خطا می‌کنند. برابر مشی و منویات رهبری حرکت نمی‌کنند باید روش‌شان را اصلاح کنند والا ما با آنها برخورد می‌کنیم”.

پس از آن نیز علی سعیدی، نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران،‌ در یک کنفرانس خبری، به انتقاد از برخی رسانه‌های نزدیک و وابسته به سپاه پاسداران نظیر خبرگزاری فارس پرداخت و گفت که این رسانه‌‌ها گاهی “اخبار بدون دقت و ملاحظه” منتشر می‌کنند.

سه هفته پیش نیز محمود علوی، وزیر اطلاعات، در مراسم سال‌روز درگذشت آیت‌الله خمینی،‌ در یک سخن‌رانی، برخی انتقادات از دولت را “دروغ” توصیف کرد و گفت: “زمانی که رهبر معظم انقلاب اسلامی متوجه این دروغ‌پراکنی‌ها شدند با مسوولانی که این رسانه های دروغ‌پراکنی مرتبط با آن‌ها هستند تذکر شدیداللحن دادند و زمانی که مشاهده کردند که در عمل تأثیر آن‌چنانی نگذاشته خود برخی از این بزرگواران را احضار کرده و برخورد شدیداللحن انجام دادند که چرا دولت را تضعیف می‌کنید، مگر این دولت از کجا آمده است”؟

حامیان حسن روحانی بر این اعتقادند که با توجه به سمت فیروزآبادی و علوی، آن‌چه که آنان درباره لزوم حمایت از دولت گفته‌اند و یا نقل‌قول مستقیم از رهبر جمهوری‌اسلامی، می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که در میان سطوح عالی جمهوری‌اسلامی، تصمیم جدی مبنی بر حمایت از دولت در روند مذاکرات هسته‌ای گرفته شده.