محمد درویش، مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ایران در مصاحبه با روز به دلایل اعتراض پایتخت‌نشینان به تراکم فروشی و تخریب محیط زیست پرداخته و گفته است برای برون رفت از بحران محیط‌زیستی تهران، باید قبل از هرچیز دست سودجویان و بساز بفروش‌ها از پایتخت کوتاه شود.
روز سه‌شنبه، ۷ بهمن ماه، شماری از شهروندان، دانشجویان و فعالان محیط زیست ساکن پایتخت در اعتراض به تخریب باغ‌های شهر تهران و پیشنهاد ۱۰ هزار میلیارد تومانی شهرداری برای فروش تراکم، با شعار “خفه شدیم” و “تراکم‌فروشی تا کی؟” دست به تجمع اعتراضی زدند؛ تجمعی که به گزارش برخی خبرگزاری‌ها “به تنش کشیده شد”.
این افراد که پلاکاردهای دیگری هم با مضمون “بودجه غیر نقد شهرداری چه می‌شود؟” در دست داشتند، با دخالت حراست شهرداری به پیاده‌روی مقابل ساختمان اصلی شورای شهر هدایت شدند.
تجمع‌کنندگان خواهان حضور شهردار تهران و نمایندگان شورای شهر در این تجمع بودند اما به گزارش خبرگزاری ایسنا، به غیر از شهرام گیل آبادی، مدیر کل روابط عمومی شهرداری تهران هیچ مقام دیگری حاضر به صحبت با این طرفداران محیط زیست نشده است.
اعضای شورای شهر درحالی به تجمع زیست محیطی پایتخت‌نشینان بی‌توجهی نشان داده‌اند که همزمان با این تجمع درون ساختمان این شورا در حال برگزاری جلسه بودند.
یکی از دانشجویان حاضر در این تجمع به خبرگزاری آنا گفته است: “انگیزه معترضین از این حضور، بی‌توجهی به فضای سبز و باغات شهر تهران و افزایش روز افزون ساختمان‌ها و افزایش اتوبان‌ها در پایتخت است. به همین خاطر اعتراض ما به سیاست‌های اجرایی شهردار تهران بخصوص افزایش تراکم فروشی است نه موضوعات سیاسی.”
شهروند دیگری هم گفته: “اینکه برخی مدیران وقعی به اعتراض‌‌ها نمی‌گذارند هم در نوع خودش جالب است. انگار نه انگار این اعتراض در واکنش به اقدام غلطی است که در مدیریت شهر صورت می‌گیرد چرا که نه شورای شهر و نه شهرداری در این زمینه واکنشی نشان نداده اند.”
تصاویری از این تجمع را اینجا ببینید.
ساخت و سازهای بی‌رویه در پایتخت
اما تراکم فروشی که فعالان محیط زیست به آن معترض هستند به چه معناست و تهران در حال حاضر عمدتا با کدام مشکلات زیست محیطی دست و پنجه نرم می‌کند؟
محمد درویش، مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به روز می‌گوید: “در حال حاضر یکی از مشکلاتی که تهران دارد، وجود ذرات کوچکتر از دو و نیم نیترون در فضای شهر است که باعث شده شاخص آلودگی در تهران بالاتر از استانداردها باشد.”
او می افزاید: “تهران و اطراف آن علاوه بر اینکه در برخی روزهای سال متاثر از جریان ریزگردها می‌شود، با مشکل وضعیت پوشش‌های گیاهی و همچنین افت سطح آب زیرزمینی هم رو به روست و وضعیت مناسبی ندارد. از سوی دیگر متاسفانه شاهد پیشروی فرایند بیابان‌زدایی به سمت تهران از سمت جنوب غربی شهر، یعنی از سمت استان قزوین و از سمت دشت جنوب شرقی، یعنی معین‌آباد ورامین هم هستیم.عواملی که سبب افزایش معنی‌دار ذرات کوچکتر از دو نیم نیترون می‌شود و این وضعیت را تشدید می‌کند، ساخت‌وسازهای بی‌رویه در خود تهران است.”
تهران سالهاست به مرز اشباع رسیده
به گفته این فعال محیط زیست: “مطالعات انجام شده نشان می‌دهد فرایند ساختمان‌سازی و همچنین تخریب ابنیه‌های قدیمی به بهانه ساخت برج‌ها و ساختمان‌های چندطبقه، یکی از مهمترین دلایل افزایش ذرات کوچکتر از دو و نیم نیترون در فضا است.”
در همین راستا یکی دیگر از معترضان به شرایط زیست محیطی تهران گفته است: “تخریب بوستان مادر و تبدیل آن به برج‌های چند طبقه در منطقه ۵ شهرداری تهران و عدم تمکین شهردار از حکم صادر شده در این مورد باعث شده تا امروز جلوی شورای شهر جمع شویم و اعتراض خود را نسبت به این موضوع اعلام کنیم.”
آقای درویش در این ارتباط می‌گوید: “متاسفانه شهرداری‌ها در اغلب کلان شهرها و به ویژه تهران که قیمت زمین بالاتر است، برای تامین مخارج و هزینه‌های شان اقدام به تراکم‌فروشی می‌کنند. آنهم در شهری که با بدهکاری اکولوژیکی روبرو است، یعنی اکنون از منظر ملاحظات اکولوژیکال، رد پای ژرفی از توسعه ناهمگون در مخلوط افکنی جنوبی البرز وجود دارد و به هیچ عنوان این محدوده هفتصد کیلومتر مربعی که تهران بزرگ بر آن مستقر شده، استعداد پذیرش ده میلیون نفر انسان را ندارد. ما نباید دیگر بیش از این بر این طبل بکوبیم و با روش‌هایی مانند تراکم‌فروشی است اجازه دهیم جمعیت شهر باز هم بیشتر بشود.”
سالانه ۲۰۰ میلیارد دقیقه از عمر تهرانی‌ها تلف می‌شود
مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین توضح می‌دهد: “با افزایش جمعیت شهر به این ترتیب علاوه بر این که این کارگاه‌های ساختمانی منجر به افزایش ریزگردها و کاهش آشکار شاخص سلامتی می‌شود، ترافیک افزایش پیدا می‌کند و با افزایش ترافیک هم براساس آمارها سالانه حدود دویست میلیارد دقیقه از عمر تهرانی‌ها در ترافیک تلف می‌شود که خودش یک ضربه اقتصادی بزرگ در کلان شهری مانند تهران است.”
به گفته این کارشناس محیط زیست: “مساله ترافیک، خود باعث افزایش آلودگی می‌شود. درجا کارکردن موتورها و اتومبیل‌ها آلودگی را تشدید می‌کند. علاوه بر این از نظر روانشناسی گیرکردن شهروندان و رانندگان در خیابانها می‌تواند اثرات سویی داشته باشد. کمتر روزی است که ما شاهد نزاع‌های خیابانی ناشی از همین عصبی بودن رانندگان نباشیم.”
درویش به عنوان راهکار برون‌رفت از این وضعیت می‌گوید: “باید جلو هر نوع ساخت و ساز بی‌رویه را در تهران گرفت. تهران سالهاست به مرز اشباع رسیده. ما باید تلاش کنیم به جای اینکه امکانات بیشتری را به پایتخت تزریق کنیم این امکانات را به صورت عادلانه در سطح ۱۵۶ میلیون هکتاری کشور بگسترانیم و به این ترتیب انگیزه‌های مهاجرت به تهران را نیز به حداقل برسانیم یا هزینه زندگی در این کلان شهر را بالاببریم تا جذابیت‌هایش از بین برود.”
“سودجویان و بساز بفروش ها پایتخت را ترک کنند”
تهران در سال های گذشته با مشکلات عدیده‌ای روبرو بوده و آژیر خطر آب شرب پایتخت از مدت‌ها پیش به صدا در آمده است.
در پی بحران کم‌آبی و بی‌آبی در ایران که پیشتر گزارش شده بود ۱۲ کلانشهر را فرا گرفته، دو سد لار و لتیان نیز در منطقه شرق تهران که تامین کننده بخش عمده‌ای از آب پایخت هستند، خشک شدند تا بدین ترتیب این کلانشهر همزمان با مشکل آلودگی، و انباشت جمعیت با مشکل تامین آب هم دست و پنجه نرم کند.
محمد درویش می‌گوید: “تهران اکنون از سمت غرب بین هفت تا ۱۷ متر افت سطح آب زیرزمینی دارد، زمین در جنوب تهران تا ۳۶ سانتی‌متر در سال نشست می‌کند. این ها همه نشان‌دهنده این است که وضعیت تهران بحرانی است.”
او پیشنهاد می‌دهد که مدیریت کلانشهر تهران باید قبل از هرچیز “اجازه تخریب هیچ ابنیه‌ای که سن اش کمتر از شصت سال است را ندهد تا سودجویی و صرفه اقتصادی از ساختمان‌سازی حذف شود و سودجویان و بساز بفروش‌ها چاره‌ای جز ترک تهران نداشته باشند و بدین‌ترتیب اولین گام مستحکم برای ثابت کردن محدوده تهران برداشته شود.”
با این حال مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست چندان هم خوش بین به نظر نمی‌رسد. به گفته محمد درویش: “متاسفانه وقتی می‌بینیم از نظر سرانه تخت بیمارستان، از نظر سرانه مراکز فرهنگی، تفریحی، ازنظر تعداد ورزشگاه‌ها و امکانات تفریحی و دانشگاه‌های ارزشمند هیچ کدام از کلان‌شهرهای ایران با تهران قابل رقابت نیست. مشخص است که به هر حال ایرانیان رغبت پیدا می‌کنند که به سمت تهران حرکت کنند.”
