گاه شمار یک بحران ‏

اکسپرس
اکسپرس

» اکسپرس و ماجرای هسته ای ایران ‏

‎‎‏۲۰۰۳‏‎‎

اوت: دولت های آلمان، فرانسه و بریتانیا [تروئیکای اروپا] پیشنهاد مذاکره در مورد پرونده هسته ای را به ایران ارائه ‏کردند.‏
اکتبر: توافق میان تروئیکا و ایران. دولت تهران پذیرفت که پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش هسته ای را اجرا کند. این ‏پروتکل امکان بازرسی های سرزده از سوی آژانس اتمی را به وجود می آورد.‏

‎ ‎‏۲۰۰۴‏‎ ‎

فوریه و مه: پیروزی محافظه کاران در انتخابات مجلس ایران.‏
نوامبر: امضای توافق نامه ای میان تروئیکا و ایران. دولت تهران غنی سازی اورانیوم را متوقف کرد.‏

‎ ‎‏۲۰۰۵‏‎ ‎

ژوئن: محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری ایران انتخاب شد.‏
اوت: تهران اعلام کرد که قصد دارد فرآوری اورانیوم را در کارخانه اصفهان از سر بگیرد.‏
سپتامبر: قطعنامه شورای حکام آژانس اتمی علی رغم مخالفت روسیه و چین به تصویب رسید. امکان متوسل شدن به ‏شورای امنیت سازمان ملل به طور غیرمستقیم مطرح گردید. ‏

‎ ‎‏۲۰۰۶‏‎ ‎

‏۱۰ ژانویه: ایران استفاده از چندین مرکز تحقیقات هسته ای را که توسط آژانس اتمی پلمب شده بود ازسر گرفت. ‏
‏۴ فوریه: آژانس اتمی تصمیم گرفت که پرونده هسته ای ایران را به شورای امنیت ارسال کند. ایران نیز در پاسخ به این ‏عمل، اجرای پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش را که در دسامبر ۲۰۰۳ به امضاء رسیده بود لغو کرد.‏
‏۲۶ فوریه: شکست مذاکراتی بین روسیه و ایران در خصوص تشکیل یک کنسرسیوم مشترک برای غنی سازی اورانیوم در ‏روسیه.‏
‏۸ مارس: آژانس اتمی پرونده هسته ای ایران را به شورای امنیت ارسال کرد.‏
‏۲۹ مارس: شورای امنیت از ایران خواست که فعالیت های غنی سازی خود را تا تاریخ ۲۸ آوریل متوقف کند.‏
‏۱۱ آوریل: رییس جمهور احمدی نژاد با اشاره به غنی سازی اورانیوم به میزان ۳ ممیز ۵ درصد اعلام کرد که “ایران به ‏جمع کشورهای هسته ای وارد شده است”.‏
‏۲۵ آوریل: ایران هشدار داد که در صورت اعمال تحریم، روابط خود را با آژانس اتمی قطع خواهد کرد.‏
‏۲۸ آوریل: شورای امنیت مجدداً ضرب الاجلی را برای توقف فعالیت های غنی سازی ایران تعیین کرد.‏
‏۳ مه: پاریس و لندن پیشنهاد قطعنامه ای را به شورای امنیت تسلیم کردند که طی آن به طور رسمی از ایران خواسته شود تا ‏برنامه غنی سازی خود را متوقف کند. در این پیشنهاد همچنین به بند ۷ اساسنامه سازمان ملل اشاره شد که طی آن می توان ‏به اعمال تحریم های احتمالی و حتی مداخله نظامی دست یازید.‏
‏۸ مه: محمود احمدی نژاد با ارسال نامه ای به کاخ سفید به جرج بوش پیشنهاد کرد که “با اتخاذ رویکردهای جدید تنش های ‏موجود در جهان را حل و فصل کند”. این یک اقدام بی سابقه از زمان تأسیس جمهوری اسلامی در ایران بود.‏
‏۱۲ مه: کوفی عنان، دبیرکل سازمان ملل، از ایالات متحده خواست که به طور مستقیم با دولت تهران مذاکره و بحران را ‏حل کند.‏
‏۳۱ مه: واشنگتن با ایجاد تغییر در سیاست خود نسبت به ایران پیشنهاد داد که به طور مستقیم و در کنار دولت های اروپایی ‏با تهران وارد مذاکره شود. پیش شرط این مذاکرات تعلیق غنی سازی اورانیوم از سوی ایران بود.‏
اول ژوئن: ایران آمادگی خود را برای مذاکره با امریکا اعلام کرد، ولی تعلیق غنی سازی را نپذیرفت.‏
‏۶ ژوئن: خاویر سولانا، رییس دیپلماسی اتحادیه اروپا، پیشنهادی را به ایران تسلیم کرد که جزئیات آن برملا نشد. کشورهای ‏غربی به ایران پیشنهاد کمک در زمینه ساخت رآکتورهای آب سبک و امتیازات بازرگانی را ارائه کردند، به این شرط که ‏دولت تهران فعالیت های غنی سازی را متوقف کند. آنها در این پیشنهاد حرفی از تحریم و مجازات به میان نیاوردند.‏
‏۱۶ ژوئن: ایران آمادگی خود را برای شروع مذاکرات “بدون پیش شرط” اعلام کرد.‏
‏۳۱ ژوئیه: شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ای را به تصویب رساند و طی آن از ایران خواست که “کلیه فعالیت های ‏مربوط به غنی سازی” را قبل از تاریخ ۳۱ اوت متوقف کند و هشدار داد که در غیر این صورت تحریم های اقتصادی و ‏دیپلماتیکی را علیه جمهوری اسلامی اعمال خواهد کرد.‏
‏۲۲ اوت: جمهوری اسلامی تعلیق غنی سازی را رد کرد و با تسلیم پیشنهادی به شورای امنیت خواستار انجام “مذاکرات ‏جدی” شد.‏
‏۳۱ اوت: تهران به اولتیماتوم کشورهای غربی مبنی بر تعلیق فعالیت های غنی سازی توجهی نکرد.‏
‏۲۵ اکتبر: ایران دومین زنجیره آبشاری سانتریفوژهای خود را در مرکز نطنز به راه انداخت.‏
‏۲۳ دسامبر: شورای امنیت تحریم هایی را علیه ایران اعمال کرد؛ براساس قطعنامه ۱۷۳۷ که به دلیل فشارهای روسیه از ‏شدت آن کاسته شد، هرگونه فروش تجهیزات یا فن آوری که بتواند به مثابه کمکی برای فعالیت های هسته ای و موشکی ‏ایران باشد ممنوع اعلام شد. در این قطعنامه حرفی از اعمال زور و مداخله نظامی نیامده بود و یک مهلت ۶۰ روزه به ‏ایران داده شد تا “کلیه فعالیت های حساس اتمی خود در چارچوب گسترش هسته ای” را به حال تعلیق درآورد.‏

‎ ‎‏۲۰۰۷‏‎ ‎

‏۲۱ فوریه: مهلتی که در ماه دسامبر از سوی سازمان ملل به ایران داده شد تا طی آن فعالیت های هسته ای خود را متوقف ‏کند، بدون هیچ عکس العملی از سوی تهران به پایان رسید.‏
‏۲۴ مارس: شورای امنیت به دلیل عدم همکاری دولت تهران، تحریم های اعمال شده براساس قطعنامه قبلی [۱۷۳۷] را ‏تشدید کرد. ایران این قطعنامه را “غیرقانونی” خواند و همکاری های خود را با آژانس اتمی محدود کرد.‏
‏۲۳ مه: آژانس اتمی با چاپ گزارش جدیدی اظهار داشت که “ایران نه تنها فعالیت های مربوط به غنی سازی را متوقف ‏نکرده، بلکه فعالیت های خود در کارخانه نطنز را افزایش داده”. دولت تهران همچنین تعداد سانتریفوژها را افزایش داد. ‏
‏۱۳ ژوئیه: تهران پذیرفت که بازرسان آژانس اتمی قبل از پایان ژوئیه از سایت رآکتور آب سنگین اراک بازدید کنند. فعالیت ‏های این مرکز به دنبال تحریم های اعمال شده از سوی سازمان ملل در ماه مارس متوقف شده بود.‏
‏۲۲ اوت: توافق نامه ای میان ایران و آژانس اتمی به امضاء رسید که طی آن تهران موظف شد طی چند ماه آتی به سؤالاتی ‏در مورد تعلیق فعالیت های هسته ای خود پاسخ دهد.‏
‏۳۱ اوت: آژانس اتمی طی گزارشی اعلام کرد که ایران غنی سازی اورانیوم را در کارخانه نطنز ادامه داده و نزدیک به ‏‏۲۰۰۰ سانتریفوژ راه اندازی شده دارد.‏
‏۱۶ سپتامبر: برنارد کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه، اعلام کرد که “جهان باید خود را برای بدترین حالت آماده کند”. ‏بدترین حالت از دید او امکان وقوع جنگ با ایران بود.‏
‏۲۵ اکتبر: ایالات متحده قطعنامه های جدیدی علیه ایران تصویب کرد. این تحریم ها علیه سپاه پاسداران، واحد تخصصی ‏القدس و سه بانک اصلی ایرانی اعمال شد.‏
‏۷ نوامبر: رییس جمهور ایران تأیید کرد که کشورش به حد ۳۰۰۰ سانتریفوژ رسیده. این تعداد سانتریفوژ آستانه ای است که ‏از نظر تئوری برای ساخت یک بمب اتمی کافی است. او سخنرانی مشابهی نیز در تاریخ ۲ سپتامبر انجام داد، ولی آژانس ‏اتمی آن را مشکوک دانست.‏
‏۱۵ نوامبر: گزارش جدید آژانس اتمی بیانگر “پیشرفت های قابل توجه” در همکاری تهران با آژانس بود، ولی این پیشرفت ‏ها را “ناکافی” دانست.‏
‏۳ دسامبر: ۱۶ سازمان اطلاعاتی امریکایی گزارش “فوق محرمانه”ای تنظیم کردند مبنی بر اینکه “ایران برنامه تسلیحات ‏اتمی خود را از اواخر سال ۲۰۰۳ متوقف کرده است”.‏

‎ ‎‏۲۰۰۸‏‎ ‎

‏۴ فوریه: تلویزیون جمهوری اسلامی در زمان افتتاح اولین مرکز فضایی ایران صحنه هایی را از پرتاب موشک “تحقیقاتی” ‏پخش کرد.‏
‏۲۲ فوریه: آژانس اتمی به تفصیل عناصری را رو کرد که نشان می داد “احتمالاً برنامه هسته ای ایران ابعاد نظامی دارد”.‏
‏۳ مارس: شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ای را به تصویب رساند که تا حدودی روند تحریم های اقتصادی و بازرگانی ‏را که از دسامبر ۲۰۰۶ علیه تهران اعمال شده بود تشدید کرد.‏
‏۸ آوریل: محمود احمدی نژاد اعلام کرد که بزودی تعداد ۶۰۰۰ سانتریفوژ جدید برای غنی سازی اورانیوم در کارخانه ‏نطنز نصب خواهد شد.‏
‏۲۶ مه: آژانس اتمی با گزارش جدید خود جمهوری اسلامی را به عدم شفافیت محکوم کرد.‏
‏۱۴ ژوئن: پیشنهاد جدید برای همکاری بیشتر از سوی گروه ۱+ ۵ [پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان] به ایران ارائه ‏شد. کشورهای غربی اظهار داشتند که در صورت تعلیق غنی سازی “حق ایران را برای توسعه، تحقیقات، تولید و استفاده از ‏انرژی صلح آمیز هسته ای به رسمیت خواهند شناخت”.‏
‏۲۳ ژوئن: اعمال تحریم های جدید اروپا علیه ایران به دلیل عدم انصراف دولت تهران از غنی سازی اورانیوم. رویکردهای ‏جدید بیش از هر چیز علیه بانک ملی ایران، به عنوان اولین بانک ایرانی، اتخاذ شدند.‏
‏۹ ژوئیه: پرتاب موشک شهاب ۳ با بردی معادل ۱۵۰۰ کیلومتر.‏
‏۱۹ ژوئیه: دیدار جدید بین گروه ۱+۵ و مذاکره کننده ایرانی علی رغم حضور بی سابقه دیپلمات امریکایی بی نتیجه ماند.‏
‏۲۸ سپتامبر: قطعنامه جدید سازمان ملل علیه ایران به تصویب رسید، ولی تحریم های جدیدی اعمال نگردید.‏
‏۱۹ نوامبر: ایران همچنان نسبت به خواسته های شورای امنیت بی تفاوت ظاهر شد و با انجام تحقیق پیرامون هرگونه ماهیت ‏نظامی احتمالی در مورد برنامه هسته ای خود مخالفت کرد. ‏

‎ ‎‏۲۰۰۹‏‎ ‎

‏۱۹ فوریه: تهران در برنامه هسته ای خود از آستانه جدیدی عبور کرد. به نقل از آخرین گزارش آژانس اتمی، ایران به ‏اورانیوم غنی شده به میزان ضعیف دست پیدا کرده و این امکان را دارد که به مواد شکافت پذیر کافی برای تولید یک سلاح ‏اتمی دست پیدا کند.‏
‏۸ آوریل: ایالات متحده اعلام کرد که حاضر است جایگاه خود را در مذاکرات آغاز شده توسط پنج عضو دائمی شورای ‏امنیت به دست آورد. ‏
‏۹ آوریل: رییس جمهور ایران اولین کارخانه تولید سوخت هسته ای را در اصفهان افتتاح کرد. رییس سازمان اتمی ایران ‏اعلام کرد که به موازات این افتتاحیه، ۷۰۰۰ سانتریفوژ در نطنز نصب و راه اندازی شده است.‏

منبع: اکسپرس، ۱۰ آوریل ‏