در جنگ داخلی سوریه (۱)
اعلام انصراف (موقت) استفاد از ظرفیت نظامی علیه رژیم اسد، به شرط تسلیم سلاحهای شیمیایی، توسط دولت آمریکا، بخت یافتن راه حل سیاسی برای توقف جنگ داخلی سوریه را افزایش داده است. برای اجرای توافقهای سیاسی در سوریه، طرف گفتگوی مناسب آمریکا نظامیان جمهوری اسلامی اند که در آن کشور میجنگند، و نه دولت روحانی و وزارت خارجه او که در “مناطق حساس” از نیروهای قدس دستور میگیرند.
در صورت دعوت از ایران برای مشارکت در کنفراس موسوم به ژنو-2، که قراراست طی آن، راه پایان دادن به جنگ داخلی سوریه و نحوه انتقال قدرت از دولت اسد به مردم مورد توافق طرفین منازعه و متحدان آنها قرار گیرد، این نظامیان جمهوری اسلامی هستند که میباید مفاد سازش را به سهم خود در محل بموقع اجرا بگذارند، و نه نمایندگان غیر نظامی دولت روحانی از راه دور.
این ترتیب پیشتر در افغانستان و عراق رعایت شده و در سوریه، و به دلیل مداخله نظامی گسترده جمهوری اسلامی در آن کشور، در مقایسه با حضور نظامی غیر مستقیم در افغانستان و حضور محدودتر در عراق، نمیتواند استثنایی بر قاعده پیشین تلقی شود.
بعد از ساقط ساختن رژیم طالبان در افغانستان، دولت آمریکا با هدف ایجاد آرامش در مناطق مشترک مرزی با ایران، با حسن آذری قمی سرکنسول وقت ایران در هرات در ابتدای دهه اول سال دو هزار به مذاکره نشست و به توافقهای مشخصی نیز دست یافت.
سرپرستی دو دور مذاکرات سیاسی و امنیتی ایران با آمریکا در عراق را نیز حسن آذری قمی، سفیر وقت ایران بغداد انجام داد. حسن آذری قمی از فرماندهان سپاه پاسداران و عضو نیروهای قدس و دوست نزدیک قاسم سلیمانی، فرمانده با نفوذ نیروهای قدس است.
حسن آذری قمی در مراسم ختم مادر قاسم سلیمانی نیز به عنوان یار نزدیک فرمانده نیرو های
قدس، شرکت کرد و حضور او در مراسم، انعکاس رسانه ای گسترده ای داشت. قاسم سلیمانی و حسن آذری قمی، و حسن دانایی فرد، سفیر کنونی جمهوری اسلامی در بغداد و یکی دیگر از اعضاء ارشد سپاه پاسداران و نیروهای قدس، واحد های نظامی مشخصی را در عراق سازمان داده اند که اینک بخشی از آنها در اجرای طرح سامان دادن به یک نیروی 30 تا 40 هزار نفری مسلح در سوریه برای حفظ رژیم اسد، تحت مدیدریت مستقیم فرماندهان سپاه در آن کشور فعالیت میکنند.
نیروهای نیابتی قدس در سوریه
در حال حاضر هزاران نظامی اجاره ای شیعه از کشورهای لبنان، و عراق تا جنوب غرب آسیا و بخصوص افغانستان، در مقر اصلی سپاه در تهران: قرار گاه امیر المومنین، آموزش استراق سمع میدانی، شیوه های جنگ نا منظم و نحوه استفاده از سلاحهای سنگین را اموزش میبینند. قرار گاه امیر المومنین، مرکز امن و دور از دسترس سپاه است که در آن موشکهای بالستیک نیز نگاه داری میشوند. در این مرکز، نظامیان اجاره ای با حضور در کلاسهای مختلف، روزها دروس مذهبی نیز فرا میگیرند. منابع اطلاعاتی آمریکا بصورت گسترده به حضور این افراد در جبهه های جنگ سوریه پرداخته اند.
فیلم مستندی که توسط فیلمبردار اعزامی ایران در سوریه برای نگاهداری در آرشیو های جنگی سپاه پاسداران تهیه میشد و بعد از به قتل رسیدن فیلمبردار، به دست نیرو های ارتش ازاد سوریه ( مخالفان اسد ) افتاد و طی 4 هفته گذشته علاوه بر یک شبکه تلویزیونی هلند در شبکه های خبری نیز انتشار یافت، دامنه حضور نظامی نیرو های قدس در سوریه تا حدودی ترسیم میکند.
دو فرمانده ارشد سپاه که عملیات سرکوب شورشهای ضد نظام و آزادی خواهانه سال 88 را برنامه ریزی و هدایت کردند، یعنی پاسدار یدالله جوانی و حسین همدانی، همراه با تعدادی از اعضاء با تجربه در عملیات ضد شورش سپاه، طی 18 ماه گذشته زیر نظر قاسم سلیمانی تدارک نیروهای حامی اسد را در داخل سوریه بر عهده داشته اند.
بنا بر قضاوت منابع اطلاعاتی غربی، شماری از پیروزی های کلیدی نیروهای اسد، بخصوص در حومه دمشق، زینبیه، مرز مشترک با لبنان و همچنین بخش شرقی حلب را این نیروهای تدارک دیده اند.
وب سایتهای نزدیک به نظامیان اسامی تعداد زیادی از پاسداران و نیروهای قدس را که در جنگهای سوریه جان خود را از دست داده اند، همراه با تصاویری از مراسم خاک سپاری آنها منتشر ساخته اند، حال آنکه مشارک نیرو های قدس در جنگ داخلی سوریه در سطح فرماندهی عملیات و تدارک آنها است و نیرو های رزمی در جبهه را نیرو های اجاره ای تشکیل میدهند. در بعضی از این مراسم فرماندهان سپاه شرکت و سخنرانی کرده اند.
نیرو های نظامی شیعه مرتبط با قدس را که در سوریه میجنگند، عمدتا از کشورهای عراق، لبنان، و افغانستان جذب و تجهیز کرده اند. این نیرو های در حال حاضر افزون بر 30 هزار نفر برآورد میشوند. مسئلیت اصلی تدارک نیازهای مالی و لجستیکی آنها مستقیما با سپاه پاسداران و نیروهای قدس است که زیر نظر قاسم سلیمانی اداره میشوند.
چالش استراتیژیکی آمریکا
حضور نیابتی نیرو های قدس و گروههای نظامی که در آن کشورتجهیز کرده اند یکی از بزرگترین چالشهای راهبردی آمریکا، اسرائیل و کشورهای همراه آنها در منطقه بشمار میرود. دولت آقای روحانی در مقابله با این چالش طرف اقعی گوفت گو و سازش با آمریکا نیست.
در صورت عملی شدن تهدید آمریکا به استفاده از ظرفیت نظامی علیه اسد، به تلافی استفاده از سلاحهای شیمیایی، این نیرو های در ردیف هدفهای مقدماتی حمله نظامی قرار میگرفتند، و در صورت دادن تلافت قابل ملاحظه، امکان سازش دادن مواضع سپاه با آمریکا میتوانست بسیار سخت تر از وضعیت کنونی شود.
اظهارات سرهنگ احمد حمدا یکی از فرماندهان ارتش آزاد سوریه، مستقر در مناطق شمال حلب مبنی بر اینکه: “قاسم سلیمانی امروز سوریه را اداره میکند، و بشار اسد در عمل شهرداری است که زیر نظر او کار میکند” نشانه ای است از عمق نفوذ نیرو های قدس در جنگ داخلی سوریه.
( در نوشته بعدی به معرفی جدا گانه سازمانهای نظامی که نیرو های قدس پاسداران با استفاده از الگوی حزب الله لبنان پیشتر در عراق تجهیز کرده و و ساختار سازمانی آنرا طی 18 ماه گذشته به سوریه برده اند میپردازیم- با این تاکید که تغییر موازنه قدرت در سوریه بدون رسیدن به سازش مستقیم با فرماندهی این نیرو ها، کوفتن آب در هاون خواهد بود)