گوهر صدای ایران است و صدای گریگوری پک”، “چارلتن هستن”، “لارنس الیویه”، “سیدنی پوآتیه”، ”لارنس هاروی”، “رد استایگر”، “جیمز کاگنی”، “مارچلو ماسترویانی”، “ آنتونی کوئین” و… با او در تهران گپی زده ایم.
حرف های منوچهر اسماعیلی
باید تحمل کنیم…
منوچهر اسماعیلی در سال 1318 متولد شد. او دوبله فیلم را از سال 1336 آغاز کرده و از سال 1342 که دهه طلایی دوبله فیلم در ایران بود، مدیر دوبلاژ بوده و گویندگی بسیاری از نقش های اول را به عهده داشته است. “گریگوری پک”، “چارلتن هستن”، “لارنس الیویه”، “سیدنی پوآتیه”، “لارنس هاروی”، “رد استایگر”، “جیمز کاگنی” و “مارچلو ماسترویانی” شماری از این نقش های اول است. اسماعیلی نخستین بار در سال 1340 به جای آنتونی کوئین در فیلم “سندباد بحری” (ریچارد والاس 1947) صحبت کرد. با این گوهر صدای ایران به گفتگو نشسته ایم که می خوانید.
اینکه می گویند شما به بازیگری هم علاقه داشتید، درست است؟
بله. یکی از علایق من درهنر مربوط به بازیگری می شود. سالیان قبل هم نقش هایی را در تصویر بازی کرده ام. در سریال سردار جنگل و فیلم زاینده رود آقای مخملباف هم بازی کرده ام اما پس ازآن هرگز نشد که به سینما کشیده شوم. البته همان طور که می دانید قرار شد چند سال پیش در یکی از فیلم های آقای کیمیایی هم بازی کنم اما آن هم میسر نشد.
مهم ترین قسمت یک دوبله موفق در فیلم ویا سریال تلویزیونی چیست؟
نکته ای که بسیار مهم و حیاتی است و عدم رعایت صحیح آن باعث شکست یک دوبله می شود “حس”دوبله است. فقط حس و نه چیز دیگر. باید آن قدر در ارائه آن ظرافت و قدرت و زیرکی را چاشنی کار کرد که مخاطب به راحتی ان را بپذیرد. حس دوبلور باید با کلام کاراکتر همسانی داشته باشد و غیر از این است که در اول کار تماشاگر ارتباط خود را با اثر قطع می کند. البته این اصلا دست مخاطب نیست و به صورت ناخودآگاه با کار لجبازی می کند و البته حق هم دارند.
درانجام این کار چه عناصری تاثیر گذار است؟
همه چیز دست به دست یکدیگر می دهند. حس به علاوه زیرکی و درنهایت حجم صدا.
جایگاه مدیر دوبلاژ در فیلم های ما تاچه اندازه مهم است؟ آیا مدیر دوبلاژ فقط به کیفیت های کار می اندیشد؟
متاسفانه مدتی است که این مساله تحت تاثیر سیاست های ریز و درشت سیما قرار گرفته است. دربسیاری مواقع با بریدن و برچیدن قسمت هایی از فیلم ظرافت هایی را که همچون مینیاتور دراثر جلوه می کند از بین می رود و اصلا به مدیران و دوبلاژهای محترم اجازه کار نمی دهند که شاید مثلا فلان قسمت فیلم توسط دوبله ارتقاء پیدا کرده و قابل پخش شود.
به نظرتان معضل امروز دوبله ایران چیست؟
جهان تکنولوژی. و سرعت تولیدان در عصر ما با اینکه فواید بی شماری را دارد اما به همان اندازه بر کیفیت ها تاثیر گذار است. شما نگاهی به وضعیت عکس و عکاسی و دوربین های تولید شده بیندازید. عکاس با تهیه یک دوریبن دیجیتال بلافاصله عکسی را تهیه می کند که خود کمترین نقش را در نورپردازی آن به عهده دارد. یا همان عکس به سرعت توسط دستگاههای ظهور چاپ می شود و البته با کیفیت پائین و سرعت بالا. قدیم ها همان عکاسی که عکس را تهیه می کرد به تاریکخانه میرفت و آن را هرطور که می خواست چاپ کرده و اصلا داروی عکاسی را با آزمایشات متنوع تولید می کرد. اما امروزه زمان برای همه مهم شده و این امر در دوبله هم ضربه های زیادی زده است. سرعت کار کیفیت ها را پایین آورده است. بنابراین این می شود وضعیت دوبله.
شما اغلب از وضعیت ویراستاری فیلم نوشته ها ناراضی بودید و تهیه انها را غیرکارشناسانه عنوان می کردید. اکنون وضعیت چگونه است؟
الان هم مثل همیشه است. ویراستارهای ما هرآن گونه که می خواهند با ترجمه ها برخورد می کنند و اصلا گاهی اتفاق افتاده که نتیجه ای جدید را برای فیلم خاصی رقم زده اند و البته این ها از سر عمد نیست و اعتقادم این است که آنها با حس خود فیلمنامه یا ترجمه را پیاده می کنند که این از سر کم سوادی و یا کم تجربگی است. ویراستاری دوبله باید با دقت انجام شود. یکی از مهم ترین قسمت های ویراستاری دوبله در بخش زبان و زبان شناسی ادبیاتی است که به نظرم همه آنهایی که این نوع کارها را به عهده دارند باید آموزش های لازم را طی کنند.
کاردردوبله برایتان رضایت بخش بوده است؟
دوبله عشق کاری من است و اگر غیر این بود یک ساعت درآن دوام نمی آوردم. ولی به هرحال ضعف در آن زیاد است. کار با آدم های نابلد بیش از همه چیز دوبلور را می آزارد و ما هم باید تحمل کنیم.
به نظرتان جایگاه هنر دوبله درمیان هنرهای دیگر کجاست؟
یک دوره ای درایران دوبله برای خود ارج و قربی داشت و همه کسانی که وارد می شدند با سختی کار می کردند. این سختی باعث می شد که آبدیده شویم و با دقت کارها را ادامه دهیم. رقابت وجود داشت و از نوع سالم. به همین دلیل است که درآن زمان دوبله ایران جزو بهترین های دوبله بود. ولی الان تمامی ارزش ها به باد رفته است و افرادی به این کار تزریق شده اند که متاسفانه نه خوب دیده اند، نه خوب خوانده اند و نه خوب مدیریت می کنند.
نظرتان درمورد جوانانی که به دوبله می آیند وفعالیت خود را آغاز می کنند چیست؟
درمورد این دوستان حرف خاصی ندارم. به نظر من آنها روزی می توانند موفق شوند که حرمت ها را حفظ کنند و احترام را انتقال دهند وخوب ببینند و بشنوند و ازبزرگترهای خود یاد بگیرند.