صدا ♦چهار فصل

نویسنده
پرستو سپهری

گوهر صدای ایران است و صدای گریگوری پک”، “چارلتن هستن”، “لارنس الیویه”، “سیدنی پوآتیه”، ‏‏”لارنس هاروی”، “رد استایگر”، “جیمز کاگنی”، “مارچلو ماسترویانی”، “ آنتونی کوئین” و… با او در ‏تهران گپی زده ایم. ‏

manuchehresmallili.jpg

 حرف های منوچهر اسماعیلی

‎ ‎باید تحمل کنیم… ‏‎ ‎

 منوچهر اسماعیلی در سال 1318 متولد شد. او دوبله فیلم را از سال 1336 آغاز کرده و از سال 1342 که ‏دهه طلایی دوبله فیلم در ایران بود، مدیر دوبلاژ بوده و گویندگی بسیاری از نقش های اول را به عهده داشته ‏است. “گریگوری پک”، “چارلتن هستن”، “لارنس الیویه”، “سیدنی پوآتیه”، “لارنس هاروی”، “رد ‏استایگر”، “جیمز کاگنی” و “مارچلو ماسترویانی” شماری از این نقش های اول است. اسماعیلی نخستین بار ‏در سال 1340 به جای آنتونی کوئین در فیلم “سندباد بحری” (ریچارد والاس 1947) صحبت کرد. با این ‏گوهر صدای ایران به گفتگو نشسته ایم که می خوانید. ‏

 اینکه می گویند شما به بازیگری هم علاقه داشتید، درست است؟‎

بله. یکی از علایق من درهنر مربوط به بازیگری می شود. سالیان قبل هم نقش هایی را در تصویر بازی کرده ‏ام. در‎ ‎سریال سردار جنگل و فیلم زاینده رود آقای مخملباف هم بازی کرده ام اما پس ازآن هرگز نشد که به ‏سینما کشیده شوم. البته همان طور که می دانید قرار شد چند سال پیش در یکی از فیلم های آقای کیمیایی هم ‏بازی کنم اما آن هم میسر نشد. ‏

 مهم ترین قسمت یک دوبله موفق در فیلم ویا سریال تلویزیونی چیست؟‏

نکته ای که بسیار مهم و حیاتی است و عدم رعایت صحیح آن باعث شکست یک دوبله می شود “حس”دوبله ‏است. فقط حس و نه چیز دیگر. باید آن قدر در ارائه آن ظرافت و قدرت و زیرکی را چاشنی کار کرد که ‏مخاطب به راحتی ان را بپذیرد. حس دوبلور باید با کلام کاراکتر همسانی داشته باشد و غیر از این است که ‏در اول کار تماشاگر ارتباط خود را با اثر قطع می کند. البته این اصلا دست مخاطب نیست و به صورت ‏ناخودآگاه با کار لجبازی می کند و البته حق هم دارند. ‏

 درانجام این کار چه عناصری تاثیر گذار است؟‏

همه چیز دست به دست یکدیگر می دهند. حس به علاوه زیرکی و درنهایت حجم صدا. ‏

 جایگاه مدیر دوبلاژ در فیلم های ما تاچه اندازه مهم است؟ آیا مدیر دوبلاژ فقط به کیفیت های کار ‏می اندیشد؟‏

متاسفانه مدتی است که این مساله تحت تاثیر سیاست های ریز و درشت سیما قرار گرفته است. دربسیاری مواقع ‏با بریدن و برچیدن قسمت هایی از فیلم ظرافت هایی را که همچون مینیاتور دراثر جلوه می کند از بین می رود ‏و اصلا به مدیران و دوبلاژهای محترم اجازه کار نمی دهند که شاید مثلا فلان قسمت فیلم توسط دوبله ارتقاء ‏پیدا کرده و قابل پخش شود. ‏

 به نظرتان معضل امروز دوبله ایران چیست؟‏

جهان تکنولوژی. و سرعت تولیدان در عصر ما با اینکه فواید بی شماری را دارد اما به همان اندازه بر کیفیت ‏ها تاثیر گذار است. شما نگاهی به وضعیت عکس و عکاسی و دوربین های تولید شده بیندازید. عکاس با تهیه ‏یک دوریبن دیجیتال بلافاصله عکسی را تهیه می کند که خود کمترین نقش را در نورپردازی آن به عهده دارد. ‏یا همان عکس به سرعت توسط دستگاههای ظهور چاپ می شود و البته با کیفیت پائین و سرعت بالا. قدیم ها ‏همان عکاسی که عکس را تهیه می کرد به تاریکخانه میرفت و آن را هرطور که می خواست چاپ کرده ‏و اصلا داروی عکاسی را با آزمایشات متنوع تولید می کرد. اما امروزه زمان برای همه مهم شده و این امر ‏در دوبله هم ضربه های زیادی زده است. سرعت کار کیفیت ها را پایین آورده است. بنابراین این می شود و‏ضعیت دوبله. ‏

 شما اغلب از وضعیت ویراستاری فیلم نوشته ها ناراضی بودید و تهیه انها را غیرکارشناسانه ‏عنوان می کردید. اکنون وضعیت چگونه است؟‏

الان هم مثل همیشه است. ویراستارهای ما هرآن گونه که می خواهند با ترجمه ها برخورد می کنند و اصلا ‏گاهی اتفاق افتاده که نتیجه ای جدید را برای فیلم خاصی رقم زده اند و البته این ها از سر عمد نیست و اعتقادم ‏این است که آنها با حس خود فیلمنامه یا ترجمه را پیاده می کنند که این از سر کم سوادی و یا کم تجربگی ‏است. ویراستاری دوبله باید با دقت انجام شود. یکی از مهم ترین قسمت های ویراستاری دوبله در بخش زبان ‏و زبان شناسی ادبیاتی است که به نظرم همه آنهایی که این نوع کارها را به عهده دارند باید آموزش های لازم ‏را طی کنند. ‏

کاردردوبله برایتان رضایت بخش بوده است؟

دوبله عشق کاری من است و اگر غیر این بود یک ساعت درآن دوام نمی آوردم. ولی به هرحال ضعف در آن ‏زیاد است. کار با آدم های نابلد بیش از همه چیز دوبلور را می آزارد و ما هم باید تحمل کنیم. ‏

 به نظرتان جایگاه هنر دوبله درمیان هنرهای دیگر کجاست؟‏

یک دوره ای درایران دوبله برای خود ارج و قربی داشت و همه کسانی که وارد می شدند با سختی کار می ‏کردند. این سختی باعث می شد که آبدیده شویم و با دقت کارها را ادامه دهیم. رقابت وجود داشت و از نوع ‏سالم. به همین دلیل است که درآن زمان دوبله ایران جزو بهترین های دوبله بود. ولی الان تمامی ارزش ها به ‏باد رفته است و افرادی به این کار تزریق شده اند که متاسفانه نه خوب دیده اند، نه خوب خوانده اند و نه خوب ‏مدیریت می کنند. ‏

 نظرتان درمورد جوانانی که به دوبله می آیند وفعالیت خود را آغاز می کنند چیست؟‏

درمورد این دوستان حرف خاصی ندارم. به نظر من آنها روزی می توانند موفق شوند که حرمت ها را حفظ ‏کنند و احترام را انتقال دهند وخوب ببینند و بشنوند و ازبزرگترهای خود یاد بگیرند. ‏