رئیس جمهور لبنان، حسن روحانی را امید خود برای خروج منطقه از شرایط موجود دانسته و همزمان رئیس جمهور منتخب، خواستار تصمیم گیری مردم سوریه در مورد سرنوشت خود شده است. این در حالیست که وزیر خارجه دولت احمدی نژاد مخالفان اسد را “آدم خوار” خوانده و از کمک های غرب و کشورهای حاشیه خلیج فارس به آن ها به شدت انتقاد کرده است. از سوی دیگر در حالی که حسن روحانی گفته تنش زدایی با کشورهای همسایه “اهمیتی ویژه” در سیاست خارجی وی دارد، فرمانده بسیج و معاون ستاد کل نیروهای مسلح حملاتی تند به کشورهای منطقه کرده اند.
“ما به شما امید بستیم تا با کمک شما منطقه از شرایط موجود خارج شود.” این ها کلماتی است که میشل سلیمان، ژنرال سابق و رئیس جمهور کنونی لبنان، در تماسی تلفنی به حسین روحانی – رئیس جمهور منتخب ایران- گفته است.
حسن روحانی که خود را رئیس جمهوری میانه رو در سیاست داخلی و خارجی معرفی کرده، چنین مخاطب سلیمان قرار گرفته است: “ما به تفکر و خط مشی شما و دولتی که تشکل خواهید داد، برای نجات منطقه و به ویژه سوریه دل بسته‌ایم.”
حسن روحانی، ۴۸ ساعت پس از اعلام پیروزی اش در برابر رقبای اصولگرا و تندرو، در یک کنفرانس خبری نظر خود در مورد بحران سوریه را چنین مطرح کرد: “حل مسایل سوریه به عهده مردم سوریه است، تصمیم گیر نهایی ملت سوریه هستند.سوریه، با رای و نظر مردم سوریه، حل و فصل خواهد شد، جنگ داخلی و مداخلات خارجی باید پایان بپذیرد.”
او در مکالمه تلفنی با میشل سیلمان نیز همین موضع را تکرار کرده و گفته است: “توجه می‌دهیم تا خارجی‌ها در امور سوریه دخالت نکنند و معتقدیم مردم سوریه برای سرنوشت خود باید خود تصمیم بگیرند.”
در حال حاضر دو جبهه از نیروهای خارجی در بحران سوریه حضور دارند. نخست اعضای حزب الله لبنان، برخی شبه نظامیان شیعه عراقی و اعضای سپاه قدس جمهوری اسلامی که همچون روسیه حامی ماندن بشار اسد در قدرت هستند و از آن سو ایالات متحده، اتحادیه اروپا، ترکیه، عربستان و قطر هم از شبه نظامیان مخالف بشار اسد حمایت می کنند. مجموع این حمایت ها باعث شده تا سوریه درگیر جنگ داخلی خونباری شود که تاکنون دست کم هشتاد هزار کشته، صدها هزار زخمی و میلیون ها بی خانمان بر جای گذاشته است.
بحران سوریه از آنجا برای ژنرال کهنه کار لبنانی حائز اهمیت است که ورود شبه نظامیان حزب الله لبنان به نزاع سوریه باعث کشیده شدن ناآرامی ها به لبنان نیز شده است و بیم آن می رود در این کشور هم جنگی فرقه ای برپا شود. احزاب و چهره های مخالف حزب الله در لبنان بارها از این گروه شبه نظامی خواسته اند پای خود را از جنگ داخلی سوریه بیرون بکشد. حزب الله لبنان در دهه هشتاد میلادی توسط جمهوری اسلامی تاسیس شد و گفته می شود ورود نیروهایش به جنگ داخلی سوریه نیز با دستور سپاه قدس انجام گرفته است.
گفتنی است دولت لبنان همچنین عصر یکشنبه عدنان منصور را روانه تهران کرد تا حضورا با حسن روحانی دیدار و مراتب نگرانی خود را به رئیس جمهور جدید ایران اعلام کند. وزیر خارجه لبنان پس از پایان گفتگوهای خصوصی اش با روحانی به خبرنگاران گفت: “کشور ایران و لبنان دیدگاه‌های مشترکی درباره توقف ارسال سلاح به سوریه و برقراری امنیت و حل سیاسی و مسالمت‌آمیز موضوع سوریه دارند و معتقدند حل موضوع سوریه جز از طریق گفت‌وگوی دولت و معارضان ممکن نیست.”
انتقاد صالحی از کمک به “آدم خوارها”
صحبت های منصور با روحانی بر سر توقف سلاح به سوریه در حالی انجام شد که یک روز پیش از آن علی اکبر صالحی، وزیر خارجه دولت احمدی نژاد به تصمیم برخی کشورهای غربی و عربی برای دادن سلاح های بیشتر به مخالفان بشار اسد واکنش نشان داده و گفته بود: “در حیرتم که چگونه دولت‌های مدافع حقوق بشر در سوریه از آدم‌خواران حمایت می‌کنند.”
صالحی اشاره ای به حمایت مالی و نظامی تهران از دولت دمشق نکرده اما خاطرنشان کرده بود: “اگر قرار باشد نشستی منجر به ارسال سلاح بیشتر برای مزدوران، طولانی‌تر شدن بحران در سوریه و از بین رفتن زیرساخت‌های آن شود، در آن شرکت نخواهیم کرد.”
تصمیمات جدید ایالات متحده، کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس برای کمک نظامی بیشتر به مخالفان سوریه در جریان نشست موسوم به “دوستان سوریه” در قطر اتخاذ شد. اما نشست مهمتری نیز در راه است. قرار است در هفته های آتی در ژنو کنفرانس “صلح سوریه” برگزار شود؛نشستی که واشنگتن و مسکو معماران اصلی آن هستند و هنوز مشخص نشده جمهوری اسلامی نیز به طور رسمی به آن دعوت خواهد شد یا خیر.
در چنین فضایی رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی از ادامه کمک های تسلیحاتی به شبه نظامیان سوری که در جنگی تمام عیار علیه ارتش بشار اسد حضور دارند ابراز “حیرت” کرده و گفته: “چگونه دولت‌های مدافع حقوق بشر در سوریه از آدم‌خواران حمایت می‌کنند؛ معیارهای دوگانه درغرب امری بدیهی است زیرا آنها از منطق قدرت پیروی کرده و خود را مرجع حق و باطل می دانند.”
پیشتر در برخی شبکه های اجتماعی تصاویری منتشر شده بود که بر اساس آنها یک شبه نظامی سوری، سینه یک سرباز سوری را می شکافد، و قلب وی را از آن بیرون می کشد؛ تصویری که ظاهرا باعث شده صالحی به شبه نظامیان سوری لقب “آدم خوار” بدهد. این در حالی ست که ارتش سوریه نیز تاکنون بارها به طور دسته جمعی کودکان و زنان بسیاری را قتل عام کرده و برخی از آن ها را به طرز فجیعی کشته است. گرچه این ها باعث نشده صالحی از “استعاره ای” برای توصیفشان استفاده کند.
حمله سرداران به ترکیه و “ارتجاع عرب”
همزمان سرداران تندروی سپاه نیز به بهانه بحران سوریه حملات خود علیه کشورهای منطقه و ایالات متحده را ادامه می دهند. سردار محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج، در تحلیل جدید خود “فرجام سوریه” را “فروپاشی اسرائیل” دانسته و در عین حال گفته است: “آنچه در ترکیه اتفاق میافتد درس عبرتی برای کسانی است که میگویند روی خود را به سمت غرب برگردانیم.”
تهران و آنکارا از ابتدای شروع اعتراضات علیه بشار اسد مواضعی کاملا مخالف در این ارتباط داشتند و اولین کشورهایی بودند که طور سیستماتیک از طرفین دعوا حمایت کردند. این موضوع باعث شده است تا تهران اعتراضات اخیر علیه اسلام گرایان ترکیه را که دولت و پارلمان را در دست دارند به فال نیک بگیرد.
در همین راستا سردار مسعود جزایری نیز پیکان حملات خود را متوجه دو کشور عربی کرده و با محکوم کردن آنچه “عملکرد ارتجاع عرب” در بحران سوریه نامیده متذکر شده است: “به همان اندازه که آمریکایی ها و صهیونیست‌ها در جنایات سوریه سهیم هستند، رژیم‌های قطر و عربستان و سایر هم‌پیمانان آنها در منطقه نیز شریک جرم هستند.”
استفاده معاون ستاد کل نیروهای مسلح از چنین ادبیاتی علیه عربستان در حالی است که حسن روحانی و ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی از هفته گذشته تلاش نمادین پررنگی را آغاز کرده اند که روابط دو کشور را بهبود ببخشند.
حسن روحانی هفته گذشته به خبرنگاران ایرانی و خارجی گفت: “با کشورهای جنوب خلیج فارس، نه تنها همسایه که برادریم و با کشور عربستان سعودی نه تنها همسایه و برادریم، بلکه قبله گاه مسلمانان جهان در آنجاست.”
همزمان ملک عبدالله پادشاه عربستان نیز پیام تبریک گرمی برای رئیس جمهور منتخب ایران فرستاد؛پیامی که حسن روحانی، به گزارش خبرگزاری مهر، دیروز به آن چنین پاسخ داد: “با تدابیر روسای کشورهای منطقه بخصوص جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی، صلح و ثبات به نفع مردم، به منطقه باز می گردد.”
روحانی همچنین از “اهمیت ویژه” توجه به کشورهای همسایه در سیاست خارجی دولت خود خبر داده است تا ملک عبدالله را به قدم گذاشتن در جاده دوستی بیش از پیش امیدوار کند.
