برای بسیاری از کاربران اینترنت در ایران وبلاگ ها یکی از انواع تارنماهایی هستند که پیش و بیش از همه به آنها مراجعه می کنند. مخاطبان دائمی وبلاگ های فارسی که شمار آنها به بیش از یک و نیم میلیون می رشد بیش از همه سایت ها در ایران هستند. این امر می تواند نشانه ای باشد از آنکه مخاطبان اینترنت در ایران بیش از همه برای برقراری ارتباط، تعامل و دستیابی به نظرگاه های شخصی و گاه اخبار غیررسمی و شایعات به سایت های ایرانی سرک می کشند.
نگاهی به سایت های اینترنتی پرمخاطب در ایران
وبلاگ و دیگر هیچ!
براساس آخرین داده های آلکسا، سایتی که به جمع آوری اطلاعات مرتبط با ترافیک و میزان مخاطبان سایت های اینترنتی می پردازد، پس از سایت های یاهو و گوگل، سومین سایت پرمخاطب در ماه گذشته در ایران، بلاگفا بوده است.
بلاگفا، عرضه کننده وبلاگ به زبان فارسی است که به گفته خود بیشترین میزان وبلاگ ها و بازیدکنندگان را در خود جای داده است، علیرضا شیرازی مدیر این سایت می گوید بلاگفا روزانه بیش از یک میلیون بازدید کننده و بیش از هشتصد هزار وبلاگ دارد.
بلاگفا که نود درصد از بازدیدکنندگانش از ایران هستند در کانادا ثبت شده و از 25 مه 2004 آن لاین شده است براساس مقیاس آلکسا بسیار آهسته باز می شود و متوسط زمان باز شدن صفحه اول آن نزدیک به شش ثانیه است.
چهارمین سایت پرمخاطب در ایران راپید شر است که برای بارگذاری و ذخیره سازی فایل های کامپیوتری از جمله ویدئو در میان کاربران ایرانی اینترنت که از سرعت پایین برخوردارند محبوبیت بسیاری دارد. این سایت که از شش سال پیش کار خود را آغاز کرده است حاوی دهها هزار فایل شامل نرم افزار، ویدئو، صدا و متن است که به ویژه برای مبادله ویدئوهای پرطرفدار در ایران بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
بلاگر، پنجمین سایت پرطرفدار در ایران است که مهم ترین عرضه کننده وبلاگ تا سال های اخیر بوده است اما به دلیل فیلتر گسترده آن، بسیاری از وبلاگ نویس های ایرانی پس از آغاز به کار سایت های عرضه کننده وبلاگ های فارسی به استفاده از آنها ترغیب شدند.
ام اس ان، ششمین سایت پرمخاطب در ایران است که چهارده سال از تاسیس آن می گذرد و متعلق به مایکروسافت است.
میهن بلاگ، دومین عرضه کننده پرطرفدار وبلاگ به فارسی در رتبه هفتم قرار گرفته است، این سایت که مدت کوتاهی پس از بلاگفا کار خود را آغاز کرده بود با وقفه ای طولانی از پذیرش کاربر جدید خودداری کرد و اخیرا با افزایش پهنای دامنه، بهینه سازی قالب ها و فضا، کاربران بسیاری را جذب خود ساخته است با این حال سرعت باز شدن صفحه نخست این سایت هم که سرور آن در کانادا است بسیار کند و در حدود هشت ثانیه است.
اولین سایت خبری فارسی برای کاربران اینترنت در ایران، سایت تابناک است که نام جدید سایت بازتاب است، مدیر این سایت “سردار سرتیپ” امیرعلی امیری است و به گفته وی سایت مستقلی است که با درآمد ناشی از آگهی به فعالیت خود ادامه می دهد.
با این حال مقایسه سایت های مشهور فارسی نشان می دهد سایت تابناک به دلیل فیلترنبودن در مقایسه با سایت های خارج از کشور بیشترین مخاطب را در داخل داشته باشد.
پس از تابناک، سایت یوتیوب بیشترین میزان بازدیدکننده ایرانی را دارد که مرجعی برای تماشای همه موضوعات داغ روز از ویدئوهایی که کاربران دیگر از درگیریها و تظاهرات خیابانی گرفته اند تا رقص شیطنت آمیز چند دختر مدرسه ای در دبیرستانی در تهران، با وجود فیلتر بودن این سایت، هنوز بسیاری از کاربران ترجیح می دهند با فیلترشکن وارد این سایت شوند.
دیگر سایت پرمخاطب در ایران سایت مایکروسافت است که با توجه به آنکه اکثریت مطلق کاربران ایرانی از سیستم عامل ویندوز استفاده می کنند مرجع اصلی آنها برای به روز کردن و بارگذاری نرم افزارها و ابزارهای لازم است.
سایر سایت های پرمخاطب در آمار ماه گذشته عبارت بوده اند از:
ویکی پدیا،بلاگ اسکای، ورد پرس،کلوب، پرشین بلاگ، آفتاب، خبرگزاری فارس، فورشرد، ویندوز لایو و تینی پیک.
با نگاهی به فهرست صد سایت پرمخاطب ایرانی می توان نتیجه گرفت که:
- وبلاگ ها در صدر سایت های پرمخاطب ایرانی قرار دارند.
- سایت های اشتراک فایل و ویدئوی آن لاین بیش از همه در بین کاربران اینترنت در ایران طرفدار دارند.
- سایت های مرتبط با نرم افزار، ترفندها و ابزارهای اینترنتی در رده سوم علاقمندیهای کاربران قرار داشته اند.
- سایت های خبری فارسی در رده چهارم علاقمندی کاربران ایرانی قرار دارند که از این میان به دلیل فیلتر شدید سایت های خارج از کشور، سایت های داخل کشور بیشترین مراجعه کنندگان را دارند.
- سایت های مرتبط با کنکور و سازمان سنجش در کنار سایت های نظیر دانشگاه تهران و پیام نور در ماه مورد بررسی مراجعه کنندگان بسیاری داشته اند.
- سایت های پورنوگرافی ایرانی که اغلب دربرگیرنده فیلم ها و عکس های خارجی و به ندرت ایرانی هستند در رده ششم علاقمندیهای کاربران قرار داشته اند.
- سایت های تعاملی و اجتماعی مانند بالاترین و کلوب در رده هفتم علاقمندیهای مخاطبان ایرانی بوده اند.
نمودار زیر میزان فراوانی علاقمندی کاربران ایرانی در ماه مورد بررسی (نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه اول خرداد ماه 1387) را نشان می دهد.
نمودار میزان فراوانی علاقمندی کاربران ایرانی به موضوعات مختلف بر اساس داده های آلکسا(ا.ح، خرداد 1387)
مقایسه سایت های برتر کاربران ایرانی و کل کاربران اینترنت در جهان نیز حاوی نکات جالبی است.
در ماه گذشته به ترتیب سایت های: یاهو، گوگل، یوتیوب، ویندوز لایو، مایکروسافت نت ورک، می اسپیس، ویکی پدیا، فیس بوک، بلاگر و یاهو ژاپن در صدر سایت های پرمخاطب اینترنت بوده اند.
در حالی که پس از موتورهای جستجو و مایکروسافت، سایت های اجتماعی و اطلاعات عمومی بیشترین بازدیدکنندگان را داشته اند، در ایران به دلیل فیلتر کامل این گونه سایت ها امکان بهره برداری از اینگونه سایت های بین المللی وجود ندارد و نمونه های فارسی آنها نیز کم و بیش فیلتر شده اند، به عنوان نمونه در اغلب عرضه کنندگان اینترنت، سایت اطلاعات عمومی ویکی پدیا فیلتر است.
در ماه گذشته گوگل و یاهو در میان موتورهای جستجو، فیس بوک در میان سایت های شبکه های اجتماعی، یوتیوب در میان سایت های ویدئوی آن لاین، مایکروسافت برای ذخیره سازی و به روز کردن نرم افزارها، یوپورن(نسخه پورنوی یوتیوب) پرطرفدارترین سایت پورنو و کرایگ لیست پرمخاطب ترین سایت آگهی کاربران در اروپای غربی و آمریکای شمالی بوده اند.
مهم ترین رشد در ماه گذشته از آن سایت فدراسیون فوتبال اروپا بوده است که با آغاز بازیهای جام ملت های اروپا رشدی برابر با 255 درصد داشته و هم اکنون در رده صدوپانزدهم سایت های پرمخاطب قرار دارد.
با اینکه داده های آلکسا می تواند مرجع خوبی برای درک شیوه بهره برداری از اینترنت در بین کاربران ساکن ایران باشد، اما باید در نظر داشت که فیلترینگ و استفاده از پروکسی به عنوان راه چاره در برابر سانسور اینترنت در ایران (که در رقابتی تنگاتنگ با چین بدنام ترین کشور جهان در این زمینه است) می تواند این آمار را تحت تاثیر قرار دهد، به عبارت دیگر به نظر می رسد آلکسا تنها می تواند ترافیک سایت هایی که براساس مراجعه معمول و نه از راه فیلترشکن های متنوع قابل دسترسی هستند را ردیابی و شمارش کند.
با این همه این داده ها می تواند به عنوان مرجعی برای شناخت رفتار مخاطب ایرانی در برابر اینترنت مورد استفاده قرار گیرد و از طریق بررسی های تطبیقی و تحلیل مخاطب شناختی برخی از مولفه های اساسی کاربرد روزمره اینترنت در ایران برای عموم کاربران را مورد بررسی قرار داد.