رسانه ♦ چهار فصل

امید حبیبی نیا
امید حبیبی نیا

برای بسیاری از کاربران اینترنت در ایران وبلاگ ها یکی از انواع تارنماهایی هستند که پیش و بیش از همه به آنها ‏مراجعه می کنند. مخاطبان دائمی وبلاگ های فارسی که شمار آنها به بیش از یک و نیم میلیون می رشد بیش از همه ‏سایت ها در ایران هستند. این امر می تواند نشانه ای باشد از آنکه مخاطبان اینترنت در ایران بیش از همه برای ‏برقراری ارتباط، تعامل و دستیابی به نظرگاه های شخصی و گاه اخبار غیررسمی و شایعات به سایت های ایرانی سرک ‏می کشند.‏

internet1.jpg

نگاهی به سایت های اینترنتی پرمخاطب در ایران

‎ ‎وبلاگ و دیگر هیچ!‏‎ ‎

براساس آخرین داده های آلکسا، سایتی که به جمع آوری اطلاعات مرتبط با ترافیک و میزان مخاطبان سایت های ‏اینترنتی می پردازد، پس از سایت های یاهو و گوگل، سومین سایت پرمخاطب در ماه گذشته در ایران، بلاگفا بوده است.‏

بلاگفا، عرضه کننده وبلاگ به زبان فارسی است که به گفته خود بیشترین میزان وبلاگ ها و بازیدکنندگان را در خود ‏جای داده است، علیرضا شیرازی مدیر این سایت می گوید بلاگفا روزانه بیش از یک میلیون بازدید کننده و بیش از ‏هشتصد هزار وبلاگ دارد.‏

بلاگفا که نود درصد از بازدیدکنندگانش از ایران هستند در کانادا ثبت شده و از 25 مه 2004 آن لاین شده است براساس ‏مقیاس آلکسا بسیار آهسته باز می شود و متوسط زمان باز شدن صفحه اول آن نزدیک به شش ثانیه است.‏

چهارمین سایت پرمخاطب در ایران راپید شر است که برای بارگذاری و ذخیره سازی فایل های کامپیوتری از جمله ‏ویدئو در میان کاربران ایرانی اینترنت که از سرعت پایین برخوردارند محبوبیت بسیاری دارد. این سایت که از شش ‏سال پیش کار خود را آغاز کرده است حاوی دهها هزار فایل شامل نرم افزار، ویدئو، صدا و متن است که به ویژه برای ‏مبادله ویدئوهای پرطرفدار در ایران بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.‏

بلاگر، پنجمین سایت پرطرفدار در ایران است که مهم ترین عرضه کننده وبلاگ تا سال های اخیر بوده است اما به دلیل ‏فیلتر گسترده آن، بسیاری از وبلاگ نویس های ایرانی پس از آغاز به کار سایت های عرضه کننده وبلاگ های فارسی ‏به استفاده از آنها ترغیب شدند.‏

ام اس ان، ششمین سایت پرمخاطب در ایران است که چهارده سال از تاسیس آن می گذرد و متعلق به مایکروسافت ‏است.‏

میهن بلاگ، دومین عرضه کننده پرطرفدار وبلاگ به فارسی در رتبه هفتم قرار گرفته است، این سایت که مدت کوتاهی ‏پس از بلاگفا کار خود را آغاز کرده بود با وقفه ای طولانی از پذیرش کاربر جدید خودداری کرد و اخیرا با افزایش ‏پهنای دامنه، بهینه سازی قالب ها و فضا، کاربران بسیاری را جذب خود ساخته است با این حال سرعت باز شدن صفحه ‏نخست این سایت هم که سرور آن در کانادا است بسیار کند و در حدود هشت ثانیه است.‏

internet2.jpg

اولین سایت خبری فارسی برای کاربران اینترنت در ایران، سایت تابناک است که نام جدید سایت بازتاب است، مدیر این ‏سایت “سردار سرتیپ” امیرعلی امیری است و به گفته وی سایت مستقلی است که با درآمد ناشی از آگهی به فعالیت خود ‏ادامه می دهد.‏

با این حال مقایسه سایت های مشهور فارسی نشان می دهد سایت تابناک به دلیل فیلترنبودن در مقایسه با سایت های ‏خارج از کشور بیشترین مخاطب را در داخل داشته باشد‎.‎

پس از تابناک، سایت یوتیوب بیشترین میزان بازدیدکننده ایرانی را دارد که مرجعی برای تماشای همه موضوعات داغ ‏روز از ویدئوهایی که کاربران دیگر از درگیریها و تظاهرات خیابانی گرفته اند تا رقص شیطنت آمیز چند دختر مدرسه ‏ای در دبیرستانی در تهران، با وجود فیلتر بودن این سایت، هنوز بسیاری از کاربران ترجیح می دهند با فیلترشکن وارد ‏این سایت شوند.‏

دیگر سایت پرمخاطب در ایران سایت مایکروسافت است که با توجه به آنکه اکثریت مطلق کاربران ایرانی از سیستم ‏عامل ویندوز استفاده می کنند مرجع اصلی آنها برای به روز کردن و بارگذاری نرم افزارها و ابزارهای لازم است.‏

سایر سایت های پرمخاطب در آمار ماه گذشته عبارت بوده اند از:‏

ویکی پدیا،بلاگ اسکای، ورد پرس،کلوب، پرشین بلاگ، آفتاب، خبرگزاری فارس، فورشرد، ویندوز لایو و تینی پیک.‏

internet3.jpg

با نگاهی به فهرست صد سایت پرمخاطب ایرانی می توان نتیجه گرفت که:‏

‏- وبلاگ ها در صدر سایت های پرمخاطب ایرانی قرار دارند.‏

‏- سایت های اشتراک فایل و ویدئوی آن لاین بیش از همه در بین کاربران اینترنت در ایران طرفدار دارند.‏

‏- سایت های مرتبط با نرم افزار، ترفندها و ابزارهای اینترنتی در رده سوم علاقمندیهای کاربران قرار داشته اند.‏

‏- سایت های خبری فارسی در رده چهارم علاقمندی کاربران ایرانی قرار دارند که از این میان به دلیل فیلتر شدید سایت ‏های خارج از کشور، سایت های داخل کشور بیشترین مراجعه کنندگان را دارند.‏

‏- سایت های مرتبط با کنکور و سازمان سنجش در کنار سایت های نظیر دانشگاه تهران و پیام نور در ماه مورد بررسی ‏مراجعه کنندگان بسیاری داشته اند.‏

‏- سایت های پورنوگرافی ایرانی که اغلب دربرگیرنده فیلم ها و عکس های خارجی و به ندرت ایرانی هستند در رده ‏ششم علاقمندیهای کاربران قرار داشته اند.‏

‏- سایت های تعاملی و اجتماعی مانند بالاترین و کلوب در رده هفتم علاقمندیهای مخاطبان ایرانی بوده اند.‏

نمودار زیر میزان فراوانی علاقمندی کاربران ایرانی در ماه مورد بررسی (نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه اول خرداد ماه ‏‏1387) را نشان می دهد.‏

‏ ‏

internet4.jpg

‎ ‎نمودار میزان فراوانی علاقمندی کاربران ایرانی به موضوعات مختلف بر اساس داده های آلکسا(ا.ح، خرداد ‏‏1387)‏‎ ‎

مقایسه سایت های برتر کاربران ایرانی و کل کاربران اینترنت در جهان نیز حاوی نکات جالبی است.‏

در ماه گذشته به ترتیب سایت های: یاهو، گوگل، یوتیوب، ویندوز لایو، مایکروسافت نت ورک، می اسپیس، ویکی پدیا، ‏فیس بوک، بلاگر و یاهو ژاپن در صدر سایت های پرمخاطب اینترنت بوده اند.‏

در حالی که پس از موتورهای جستجو و مایکروسافت، سایت های اجتماعی و اطلاعات عمومی بیشترین بازدیدکنندگان ‏را داشته اند، در ایران به دلیل فیلتر کامل این گونه سایت ها امکان بهره برداری از اینگونه سایت های بین المللی وجود ‏ندارد و نمونه های فارسی آنها نیز کم و بیش فیلتر شده اند، به عنوان نمونه در اغلب عرضه کنندگان اینترنت، سایت ‏اطلاعات عمومی ویکی پدیا فیلتر است.‏

در ماه گذشته گوگل و یاهو در میان موتورهای جستجو، فیس بوک در میان سایت های شبکه های اجتماعی، یوتیوب در ‏میان سایت های ویدئوی آن لاین، مایکروسافت برای ذخیره سازی و به روز کردن نرم افزارها، یوپورن(نسخه پورنوی ‏یوتیوب) پرطرفدارترین سایت پورنو و کرایگ لیست پرمخاطب ترین سایت آگهی کاربران در اروپای غربی و ‏آمریکای شمالی بوده اند.‏

مهم ترین رشد در ماه گذشته از آن سایت فدراسیون فوتبال اروپا بوده است که با آغاز بازیهای جام ملت های اروپا ‏رشدی برابر با 255 درصد داشته و هم اکنون در رده صدوپانزدهم سایت های پرمخاطب قرار دارد.‏

با اینکه داده های آلکسا می تواند مرجع خوبی برای درک شیوه بهره برداری از اینترنت در بین کاربران ساکن ایران ‏باشد، اما باید در نظر داشت که فیلترینگ و استفاده از پروکسی به عنوان راه چاره در برابر سانسور اینترنت در ایران ‏‏(که در رقابتی تنگاتنگ با چین بدنام ترین کشور جهان در این زمینه است) می تواند این آمار را تحت تاثیر قرار دهد، ‏به عبارت دیگر به نظر می رسد آلکسا تنها می تواند ترافیک سایت هایی که براساس مراجعه معمول و نه از راه ‏فیلترشکن های متنوع قابل دسترسی هستند را ردیابی و شمارش کند.‏

با این همه این داده ها می تواند به عنوان مرجعی برای شناخت رفتار مخاطب ایرانی در برابر اینترنت مورد استفاده ‏قرار گیرد و از طریق بررسی های تطبیقی و تحلیل مخاطب شناختی برخی از مولفه های اساسی کاربرد روزمره ‏اینترنت در ایران برای عموم کاربران را مورد بررسی قرار داد.‏