در تاریخ ۲۵ فروردین ماه، گروهی از نمایندگان مجلس، فراکسون جدیدی با نام فراکسیون فرهنگی - اقتصادی ایرانیان خارج از کشور در مجلس تشکیل دادند. در بیانیه تاسیس این فراکسیون آمده بود: “حضور ایرانیان در هر نقطه از گیتی منشاء فرهنگ و ادب، علم و اخلاق و آداب و سنن انسانی بوده و به مثابه سفیری از این تمدن غنی و سرشار از خوبی ها و ارزش ها در پهنه گیتی می باشند.” بیانیه تاکید داشت که اعضای این گروه “با علاقمندی وافر برای استفاده از تمامی ظرفیت های ایرانیان در گستره ملی و جهانی در عرصه های فرهنگ، اقتصاد و علم و دانش در این فراکسیون ثبت نام نموده و کار خود را با جدیت آغاز نمودند.”
روزی نیست که خبری در رسانه های ایران درباره “سرمایه” ایرانیان خارج از کشور منتشر نشود. منابع رسمی حکومتی خواستار بازگشت این سرمایه ها به داخل کشور هستند و با شیوه های مختلف میکوشند این دسته از ایرانیان را تشویق به بازگشت کنند. در آخرین روز فروردین ماه دبیر شورای استانی امور ایرانیان خارج از کشور کردستان در گفتگو با خبرگزاری فارس، از تدوین ۱۳۰ فرصت سرمایه‌گذاری برای ایرانیان خارج از کشور خبر داد. او گفته بود: “در مرحله نخست برای ۱۰۰ نفر سرمایه‌گذار کرد خارج از کشور استعلام انجام شده است که مبنای آنها اطلاعات شغلی و تحصیلی و کشورهای سرمایه‌گذار بوده است.” همان روز دبیر شورای امور ایرانیان خارج از کشور استان ایلام نیز از فعال شدن کمیته‌های چهار گانه‌ی این شورا شامل کمیته اقتصادی و بازرگانی، کمیته علمی و آموزشی، کمیته حقوقی و کنسولی و کمیته‌ی فرهنگی و رسانه‌ای خبر داد. او تاکید داشت: “اکثر اعضاء شورا متفق‌القول بر این نکته تاکید دارند که اتخاذ رویکردی فرصت محور و خدمت محور و اجتناب از نگرش منفی می‌تواند شرایطی را فراهم کند تا زمینه‌ی استفاده از تجربیات، دانش و سرمایه‌های مادی و معنوی ارزشمند این عزیزان را فراهم کند.”
همچنین روزنامه کیهان در گزارشی که دیروز منتشر شد، خبر داد که ایرانیان مقیم خارج از کشور می‌توانند در استان چهارمحال و بختیاری سرمایه‌گذاری کنند. این روزنامه از قول استاندار چهارمحال و بختیاری با اشاره به فعال شدن کمیته ها مختلف در شورای عالی ایرانیان چهارمحال و بختیاری نوشته بود: “اعضای این کمیته‌ها بایستی ایرانی‌های مقیم خارج از کشور که برای سرمایه‌گذاری در استان چهارمحال و بختیاری مشتاق بوده را شناسایی و سرمایه آنان را درچارچوب قانون و شرع تضمین کنند.”
تشویق ایرانیان خارج از کشور برای سرمایه گذاری در ایران تنها در ماه های اخیر صورت نگرفته است. این تصور سالهاست در حکومت جمهوری اسلامی وجود دارد که اگر سرمایه های مالی آنان به داخل کشور جذب شود در وضعیت اقتصادی کشور تحولی صورت خواهد گرفت. چند سال پیش روزنامه راستگرای رسالت در یادداشتی، سرمایه های ایرانیان خارج از کشور را در حدود هشتصد میلیارد دلار برآورد کرده بود. نویسنده این روزنامه تاکید داشت: “ایرانیان مقیم خارج کشور بخشی از امنیت ملی و منافع کشورمان را تشکیل می‌دهند. حضور آنها در کشورهای گوناگون یک فرصت برای تبلیغ و ترویج فرهنگ اسلام و ایران است.”
با آغاز به کار دولت روحانی گفته شد که موانع سیاسی برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور برطرف خواهد شد. اما این بار محافظه کاران تندرو وعده های جدید را نادرست و خارج از اختیارات دولت اعلام کردند. روزنامه کیهان در آن زمان طی گزارشی با عنوان “سناریو فتنه‌گران فراری برای بازگشت به کشور” نوشت: “طی هفته‌های اخیر برخی فتنه‌گران و عوامل آشوب‌ها و اغتشاشات حوادث پس از انتخابات سال ۸۸ به دست و پا زدن برای بازگشت به کشور افتاده‌اند”. کیهان از قول سخنگوی قوه‌قضائیه تاکید کرده بود: “هر فتنه‌گری که قصد بازگشت به کشور را داشته باشد، ابتدا باید در محاکم قضایی محاکمه و به سزای خیانت و جرم خود برسد.”
در همان زمان هفته نامه صبح صادق، نشریه سپاه پاسداران در گزارشی دلایل احتمالی بازگشت ایرانیان را چنین توصیف کرده بود: “چرا این افراد این روزها سودای بازگشت به کشور را دارند؟ چند نکته مهم در اینجا حائز اهمیت است. ۱ـ فضا و شرایط حال حاضر کشور سبب شده تا این افراد با استفاده از این شرایط، به فکر بازگشت به کشور بیفتند. رسانه‌های اصلاح‌طلب چندی پیش خبر از ایجادکمیته‌ای در وزارت امور خارجه می‌دادند که قرار بود بازگشت برخی از کسانی که پس از فتنه از ایران خارج شده‌اند را مورد بررسی و احیاناً ورود آنان را تسهیل می‌نماید! ۲ـ این افراد، بنا به دستور اربابان غربی خود مجبور به بازگشت به ایران هستند چراکه دیگر در خارج از کشور تأثیر و کارایی گذشته را ندارند، پس حضور و فعالیت آنان در داخل برای دشمنان، کارآمدتر و مفیدتر خواهد بود. هرچند که شاید به دلیل جرایم و خیانت‌های‌شان، چندصباحی هم به زندان بروند، ولی امید دارند که حجم حمله رسانه‌ای این جریان در داخل و خارج نظام و برخی فشارها سبب عفو آنان شده و آزاد گردند! ۳ـ خود این افراد خواهان بازگشت به کشور هستند، چراکه می‌بینند امروز دیگر به مهره‌ای سوخته تبدیل شده‌اند و اربابان غربی آنان دیگر چون گذشته به ایشان توجه ندارند و از طرفی، با خروج از ایران، این افراد به حاشیه رفته‌اند. به همین دلیل حتی حاضرند خطر رفتن به زندان را نیز به جان بخرند. “
روزنامه جوان، دیگر نشریه وابسته به سپاه پاسداران هم، در مقاله‌ای با عنوان “پروژه بازگشت با هدف استحاله” نوشت: “چنین طرحی نیز در دولت گذشته در قالب شورای عالی ایرانیان خارج کشور اجرا شد و نه تنها هزینه‌های گزافی را به کشور تحمیل کرد بلکه، زمینه‌ساز بازگشت برخی عناصر معلوم‌الحال به کشور شد.”
این روزنامه تاکید داشت: “آنها در طول چهار سال حضورشان در کشورهای خارجی نیز ساکت ننشسته بودند و اقداماتی را علیه داخل کشور انجام دادند و حتی اقدام به تشکیل اتاق فکر و دولت در تبعید نیز کردند اما قطعاً حضور در ایران امکان تحقق برنامه‌هایشان را میسرتر از هر زمان دیگری خواهد کرد، بنابراین دوستان اصلاح‌طلبان خارجی، در داخل کشور زمینه‌سازی برای حضور این افراد را در داخل آغاز کرده‌اند.”
با اینهمه چند تن از فعالان سیاسی اصلاح طلب که در سالهای اخیر خارج از ایران زندگی میکردند، با توجه به وعده های دولت جدید به داخل کشور بازگشتند. سراج الدین میردامادی، از اعضای سابق دفتر تحکیم وحدت از جمله این افراد بود که پس از بازگشت به ایران در دادگاه انقلاب محاکمه شد. گفته شد که “معاونت حقوقی و قضایی سپاه پاسداران” پرونده جدیدی علیه او تشکیل داده است. همچنین ساجده عرب سرخی دیگر فعال اصلاح طلب چند هفته پس از بازگشت به ایران بازداشت شد. در جدیدترین مورد حسین نورانی نژاد از اعضای حزب مشارکت که به تازگی از استرالیا به ایران بازگشته بود، در خانه اش بازداشت شده است.
عاقبت هفته گذشته محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری خود اعلام کرد که تعدادی از ایرانیان خارج کشور بصورت غیابی محاکمه و محکوم شده اند. او گفت: “برخی افراد که در جریان فتنه ۸۸ در مظان اتهام بودند، و به خارج از کشور گریخته بودند، در اسفند به صورت غیابی محاکمه شده و محکوم شدند. طبق روال قانونی اگل به خود آنها یا وکیلشان دسترسی نباشد، احکام به نحو دیگر ابلاغ می شود و مجرای قانونی ادامه دارد.”
مسئولان جمهوری اسلامی، ایرانیان خارج از کشور را با دو نگاه متفاوت بررسی میکند. گروهی که سرمایه های مالی بزرگ دارند تشویق به بازگشت می شوند، اما کسانی که دیدگاه های سیاسی متفاوت دارند تهدید به محاکمه و برخورد می شوند. به نظر میرسد آنچه در تشویق ایرانیان به بازگشت اهمیتی ویژه دارد همان “هشتصد میلیارد دلار” سرمایه ای است که به گفته روزنامه رسالت در دست آنان وجود دارد.
