هیچ نشانه ای روشنی از تغییر مواضع ایران در قبال تحولات سوریه وجود ندارد ، موضع گیری ایران در قبال سوریه بر اساس دیدگاه آیت الله خامنه ای استوار است، کسی که معتقد به پیشتیبانی از دولت سوریه است. با این حال این مانع از بررسی فرصت های دیگر در صورت وقوع تحولات ناگهانی در وضعیت سوریه نمی شود.
باورها بر این است که تهران تنها از یک کانال ، یعنی دولت سوریه ، وارد نزاع سوریه نشده است، گرچه پرزیدنت اسد بر اساس سیاست های رژیم ایران در سه دهه اخیر مورد حمایت تهران قرار داشته ، اما ایران همچنین در تلاش است تا در مرحله پسا اسد نیز منافع منطقه ای خود را تامین کند.
با اینکه سردار محمد علی جعفری فرمانده سپاه اعلام کرده که نیروهای تحت امر وی حمایت فنی از حکومت سوریه می کنند، محافل سیاسی در حال ارزیابی تحولات کنونی و بررسی نقش ایران در ایفای نقش میانجی برای پایان دادن به بحران سوریه با کمترین هزینه ممکن هستند.
رهبران ایران اعتقاد دارند که وضعیت آتی سوریه ، آینده منطقه را مشخص خواهد کرد و به مسیر سیاسی آن شکل خواهد داد.
برخی منابع بر این باورند که ایران در شرایط کنونی به دنبال یافتن نوعی توازن بر اساس افزایش همکاری ها میان کشورهای منطقه ای ، به منظور ایجاد یک اتحاد منطقه ای و خنثی کردن تهدیدات علیه “جبهه مقاومت” از طریق همکاری با اخوان المسلمین است. اما این تحرکات در حال تصادم با موج های گسترده فرقه ای در منطقه است که خود مانع از دست یابی به چشم انداز منطقه ای در خصوص امنیت ملی می شود.
گرچه پس از تحولات اخیر برخی از طرف های ایرانی از امکان نقش آفرینی ایران به عنوان میانجی در بحران سوریه سخن گفته اند، اما حکومت ایران هنوز بر موضع خود پایفشاری می کند. این موضع گیری از آنجا واقعی به نظر می آید که در راستای سیاست های روسیه است، کشوری که هنوز بر روی امکان غلبه دولت سوریه بر حوادث و تحولات، تا پیش از روشن تر شدن سیاست آمریکا در قبال سوریه پس از سوگند مجدد باراک اوباما در 20 ژانویه ، حساب باز کرده است.
محمد صدر، معاون سابق وزارت خارجه، شجاعانه از دولت ایران خواسته است تا بهترین تصمیم برای حفظ منافع ایران را بگیرد و برای مرحله پس از اسد آماده شود.
موضع گیری صدر همزمان شده است با اظهارات هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام که سقوط رژیم اسد را پیش بینی کرده است. گرچه مواضع وی ممکن است منطبق با سیاست نظام یا دست کم موضع گیری مقامات رسمی ایران نباشد.
27 دسامبر، سردار حسن فیروزآبادی ، رئیس ستاد نیروهای مسلح کشور گفت که به اطلاعات دقیقی از وضعیت سوریه دست یافته است. او افزود “با وجود مشکلات ناشی از همکاری تروریست ها ، کشورهای منطقه، ایالات متحده و اسرائیل، ارتش سوریه و نیروهای مردم کنترل همه مناطق را در دست گرفته اند.”
تهران اعتقاد دارد که سقوط اسد ضربه بزرگی به “خط مقاومت” که ستون فقرات استراتژی خارجی ایران است وارد می کند.
رامین مهمانپرست ، سخنگوی وزارت خارجه ایان بر این مواضع تاکید دارد و می گوید: “اگر ما بتوانیم اوضاع کنونی را به خوبی مدیریت کنیم، آینده ای روشن در انتظار جهان اسلام است، اگر خدای نکرده ، این گروه های متکبر در اجرای توطئه خود موفق شوند، ضربه ای قوی به جریان کنونی اسلام وارد خواهد شد.”
این اظهارات به وضوح حکایت از این دارد که تهران به دنبال خنثی کردن هر گونه ای اقدامی در راستای سرنگونی دولت سوریه از طریق عملیات نظامی است و تلاش دارد بر روی “دوره انتقالی” که وحدت ارتش سوریه – را حفظ می کند تمرکز کند.
به نظر می رسد تهران در متقاعد کردن دولت عراق برای اتخاذ موضعی سرسختانه علیه گروه های نظامی سوریه که دنبال “سومالیزه” کردن سوریه هستند موفق بوده است. اتفاقی که به نفع امنیت عراق که پیشتر از وجود گروه های مسلح رنج برده است نیست. اتفاقی که همچنین با تاثیر گذاری بر لبنان و فلسطین در خدمت امنیت منطقه نخواهد بود.
