فرانچسکا کافرری
زهرا رهنورد با روسری گلدار که زیر چادر سیاه به سر کرده است، با آن لبخند دلنشین، همیشه در کنار شوهرش است: یک سال پیش او در کنار میر حسین موسوی، کاندیدای اصلاح طلبان، در راس اخبار انتخابات بود. هرگز تا آن زمان در ایران همسر یک کاندیدا، نقش اول را نداشت. هرگز تا آن زمان زنی بعنوان مهم ترین مشاور یک کاندیدا ظاهر نشده بود. هرگز تا آن زمان یک مقام دولتی مثل رئیس جمهور در برابر انظار عمومی به همسر رقیبش میرحسین موسوی، حمله نکرده بود.
زهرا رهنورد از میان همه این ها با یک روش مبارزه، عبور کرد: این زن 65 ساله، نقاش و مجسمه ساز و اولین زن رئیس دانشگاه در ایران است. از آغاز انقلاب، از حامیان آن بوده است و از یک سال پیش همراه با شوهرش تحت مراقبت دائمی قرار دارد که حکومت برایشان تایین کرده است. در این ماه ها از طریق تویتر و فیس بوک صدای اصلاح طلبان ایرانی را به گوش می رساند. مجله مستقل فارین پالیسی او را به عنوان سومین متفکر جهان معرفی کرد و از او به عنوان “مغز متفکر پشت جنبش سبز” یاد کرد. نام او بعد از باراک اوباما آمده است و بعد از او نوریل روبینی اقتصاد دان قرار گرفته است. زهرا رهنورد هم مثل همسرش ماه ها با روزنامه های غربی مصاحبه نکرد تا متهم به این نشود که ابزار دست قدرت های خارجی شده است.
از طریق یکی از پناهندگان که از نزدیکانش بود، در آستانه 12 ژوئن که سالگرد انتخابات مخدوش در ایران است، قفل سکوت را شکست.
خانم رهنورد این 12 ماه را شما و همسرتان چطور گذراندید؟
از یک سال پیش ایرانیان به شکل های مختلف تحت فشار بوده اند، فقط به این دلیل که پرسیده بودند رای من کجاست؟ مسئولان می توانستند به طور قانونی پاسخ بدهند: آنها بجای این کار راه دستگیر کردن و کشتن مردم را برگزیدند. در این وضعیت من و همسرم و کروبی و خاتمی و خانواده هایمان با موجی از اتهام مواجه شدیم، شوکه شدیم(برادر زهرا رهنورد دستگیر شد و شش ماه در انفرادی زندانی بود) و حتی مورد ضرب و شتم فیزیکی قرار گرفتیم. با این حال این اتفاقات ما را نترسانده است: من در زندگی ام از هیچ کس و از هیچ حکومتی نترسیده ام. موسوی هم نسبت به گذشته بیشتر صحبت می کند و از خودش شجاعت نشان می دهد: او هرگز از آرمان هایش عقب نشینی نکرده است. مردم ایران هم چنین هستند. آنها امروز نه تنها به دنبال رایشان هستند بلکه خواهان آزادی و دموکراسی و حقوق شان هم هستند. این خواسته ها فراتر از اعتراضات اولیه مردم است.
یک سال پیش در چنین روزهایی تقریبا از پیروزی مطمئن بودید: امروز از فکر کردن به گذشته چه احساسی دارید؟
افسوس. هدف جنبش سبز آسایش مردم است در حالی که حکومت فعلی قصد دارد جمهوری اسلامی و پایه هایش را از بین ببرد.نه من و نه موسوی و نه کروبی چنین چیزی را می خواهیم: بنا بر این راه گفتگو بسته است. شاهد دادگاه هایی هستیم که رای به اعدام می دهند. شاهد اعدام سیاسی هستیم که هیچ توجیه قانونی وحقوقی ندارد. ما در سالگرد انتخابات به خیابان ها باز خواهیم گشت و حضور میلیونی معترضین نویدبخش پیروزی ماست.
جنبش سبز متهم شده است که آلت دست غرب…
جنبش سبز مطلقا یک جنبش ملی، ایرانی، محبوب و داخلی است. این جنبش به هیچ جا وابسته نیست و به هیچ کس در خارج از ایران جواب پس نمی دهد. تنها کاری که جوامع بین المللی برای ما می توانند انجام بدهند این است که از میل به آزادیخواهی ما در همه جای دنیا حمایت کنند. اما این خود مردم ایران هستند که باید مشکلاتشان را حل کنند.
مسئله اتمی تا چه اندازه در روابط ایران و کشورهای جهان تاثیر گذار است؟
حکومت از این مسئله سوءاستفاده می کند. از طریق تهدید اتمی تلاش می کنند تا مشروعیتی را که در داخل از دست داده اند، از خارج بدست بیاورند: ابتداشعار های سرسختانه می دهند، اما بعد کوتاه می آیند و به دولت های دیگر امتیاز می دهند. اما دیگرنمی توانند این کار را بکنند چون مشروعیت ندارند. تا زمانی که یک حکومت با مردم خودش هماهنگ نباشد، در هیچ کجای دنیا اعتبار نخواهد داشت.
شما و همسرتان زیر فشار دائمی تهدید زندگی می کنید: هرگز به این فکر کرده اید که کشور را ترک کنید؟
نه. سرنوشت ما امروز بیش از همیشه به مردم ایران بسته است.
در این ماه ها، همسرتان تغییرات زیادی کرده است. او بعنوان یک تکنوکرات علاقه مند به اصلاحات، پا به عرصه انتخابات گذاشت. امروز او رهبر کاریزماتیک آن بخش از ایران است که می خواهد همه چیز تغییر…
در دوران تبلیغات انتخابات، من و موسوی و مردم ایران انتظاراتی داشتیم: ما خواستار بهتر شدن وضع کشور بودیم. ما خواستار رعایت شدن حقوق فردی انسان ها بودیم و اینکه دولت در زندگی شخصی مردم دخالت نکند، ما خواستار آزادی، دموکراسی و احقاق حقوق مردم بودیم. با اتفاقاتی که بعد از آن افتاد اعتراضات و عملکرد مردم و ما بر هم تاثیر گذاشت. امروز مردم از ما جلو افتاده اند و ما را به سمت اهداف خود می کشند.
شما بعنوان یک سمبل باعث شدید هزاران زن به همسرتان رای بدهند: همین اتفاق در جریان اعتراض های خیابانی هم افتاد. نقش زنان در این جنبش سبز چیست؟
حکومت فعلی ایران در این سالی که گذشت زنان را به شکل های مختلف سرکوب کرده است: این جریان از خود من شروع شد و آنها ابتدا می خواستند اعتبار من در حوزه علم و فرهنگ را از بین ببرند. بعد این کار را با همه زنانی که معترض بودند انجام دادند؛ اما این فشار ها آنها را مرعوب نکرد.زنان ایرانی خواستار چند چیز هستند: آزادی و دموکراسی و حقوق فردی و آزادی همه زندانیان سیاسی و به تصویب رسیدن قانون برابری جنسیتی. بدون دادن پاسخ مثبت به همه این خواسته ها، هرگز به دموکراسی نخواهیم رسید.
اگر می توانستید آینده کشور را پیش بینی کنید، این پیش بینی چه بود؟
مردم ایران پیروز می شوند و به خواست هایشان می رسند. این اتفاق به لطف تداوم مقاومت مردم خواهد افتاد. همیشه عدالت پیروز است، حتی اگر رسیدن به آن طولانی باشد.در دنیای مدرن، جایی برای دیکتاتوری و حکومت مطلقه وجود ندارد. دنیای رسانه ،اینترنت، مجازی و افکار و اندیشه ها دموکراسی، آزادی ملی و فردی را طلب می کند. ایران هم جزئی از همین دنیا است.
منبع: لارپوبلیکا 7 ژوئن [ با همکاری مصطفی خسروی]
