کلوم لینچ- گلن کسلر
توافق دقیقه آخر برای همراه کردن روسیه با تحریم های جدید علیه ایران، وقتی شفاف تر شد که دولت آمریکا از موافقت اوباما با پایان داده شدن به تحریم چهار شرکت روسی درگیر در معامله فروش تسلیحات به ایران و سوریه از سال 1999خبر داد.
ضمناً مقامات آمریکایی از درنظر گرفتن تبصره ای در پیش نویس قطعنامه شورای امنیت خبر دادند که معامله موشکی ایران- روسیه را از ممنوعیت های درنظر گرفته شده برای فروش تسلیحاتی به جمهوری اسلامی مستثنی می کند.
اقدام به لغو تحریم شرکت های روسی که روز جمعه در اداره فدرال آمریکا به ثبت رسید، تنها سه روز پس از توافق ایالات متحده، روسیه و سایر قدرت های کلیدی بر روی پیش نویس قطعنامه شورای امنیت به دست آمده است. این قطعنامه ایران را به دلیل زیرپا گذاشتن خواست سازمان ملل در تعلیق غنی سازی، هدف تحریم هایی قرار خواهد داد.
مقامات روسیه نسبت به تحریم های وضع شده علیه شرکت های روسی، بسیار ناخرسند بودند. یکی از این شرکت ها، روزوبورن اکسپورت نام دارد که یک شرکت دولتی صادرکننده تسلیحات است و به دلیل معاملات سال 2006 و 2008 خود با ایران، مشمول تحریم شده بود. هفته ها بود که مقامات آمریکایی با اعتماد به نفس فراوان، از کسب پشتیبانی روسیه در قبال رویکرد خود به ایران سخن می گفتند و در همین حال، روسیه خواست خود برای پایان داده شدن به این تحریم ها را تنها از چند روز پیش مطرح کرد.
ضمناً تحریم علیه مؤسسه هوانوردی مسکو، یکی از شرکتهای مشاور در توسعه موشک های بالستیک و تسلیحات هسته ای ایران که از سال 1999 مشمول این تحریم ها شده بود، لغو شده است. دانشگاه علوم فنی شیمیایی مندلیف در روسیه نیز که به دلیل همکاری با ایران در برنامه موشکی از سال 199 مشمول تحریم شده بود، و نیز مؤسسه طراحی تولا که در همان سال به دلیل تحویل تجهیزات ضدتانک به سوریه تحریم شده بود، نیز از زیر بار این تحریم ها رها شده اند.
مقامات آمریکایی با دفاع از لغو این تحریم ها اعلام کردند تصمیم یاد شده به این دلیل گرفته شده که ارزیابی ها از بهبود نظارت مسکو بر معاملاتش با ایران حکایت می کنند. پی جی کروالی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: “رویکرد روسیه به ایران با گذشت زمان متحول شده است. توانمندی روسیه برای همکاری با ما در زمینه منع اشاعه جنگ افزار کشتار جمعی، این اطمینان را می دهد که می توانیم این گام را بدون وارد شدن لطمه به منافع مان برداریم.”
دولت اوباما از آغاز سال جدید تا کنون، تحریم ها علیه دو شرکت دیگر روسی، گلاوکوزمس و دانشگاه فنی دولتی بالتیک، را رفع کرده است.
ایالات متحده روز چهارشنبه گفتگوهای تمام عیار با 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل بر سر پیش نویس قطعنامه را آغاز کرده است. این قطعنامه، محاصره تسلیحاتی علیه ایران و تنبیهات مالی علیه سازمان ها و شرکت ایرانی را گسترش می دهد.
در عین حال در روز جمعه مشخص شد این پیش نویس شامل تبصره ای است که معامله فروش چند صد میلیون دلاری موشک های زمین به هوای اس- 300 روسیه به ایران را از تحریم مستثنی می کند. این موشک ها قادر به هدف قرار دادن موشک های بالستیک و یا هواپیماهای جنگنده هستند و در صورت وقوع یک حمله هوایی از سوی اسرائیل، ارزش فراوانی برای ایران خواهند داشت.
در این قطعنامه، فروش هشت نوع از تسلیحات متعارف نظیر “موشک و سیستم های موشکی مطابق با معاهده تسلیحات متعارف سازمان ملل” ممنوع می شود. محدودیت تسلیحات موشکی شامل موشک های زمین به زمین و زمین به هوا می شود اما موشک های دفاعی زمین به هوا را دربر نمی گیرد.
به گفته یک مقام آمریکایی، هرچند این قطعنامه فروش چنین موشک هایی به ایران را به طور رسمی منع نمی کند، اما از کشورها می خواهد در معامله با ایران، “هوشیار” باشند. این مقام مسؤول گفت: “باید گفت روسیه موشک های اس- 300 را تحویل نداده است. اما معنی اش این نیست که آنها نمی توانند این کار را همین فردا انجام بدهند. اما تا حالا که انجام نداده اند.”
منتقدان دولت اوباما می گویند خط مشی تحریم ایالات متحده در حال فروپاشی است. جان بولتون سفیر سابق ایالات متحده در سازمان ملل در زمان دولت جورج بوش که در گفتگوهای موجود درباره قطعنامه های قبلی علیه ایران حاضر بوده، می گوید: “این مسأله باعث ایجاد یک روزنه می شود که حتی یک کامیون هم می تواند از آن رد شود. این مسأله در تضاد با منافع دراز مدت ایالات متحده است. من فکر نمی کنم شما با امتیاز دادن در اینجا به امید امتیاز گرفتن در جای دیگر، بتوانید رویکرد عدم اشاعه تسلیحات خود را پیش ببرید.”
منبع: واشنگتن پست- 22 مه
