ژنرال جبار یاور، فرمانده کل نیروی های نظامی حکومت اقلیم کردستان عراق در مصاحبه اختصاصی با روز می گوید: “تا این لحظه هیچ یک از منابع نظامی حکومت اقلیم کردستان از جمله نیروهای ساکن در مناطق مرزی، درگیری های رخ داده بین پژاک و جمهوری اسلامی در داخل خاک کردستان عراق را تائید نکرده اند، اما حملات توپخانه ای نیروهای جمهوری اسلامی به مرزهای مشترک که از مدتی پیش آغاز شده همچنان ادامه دارد و باعث آواره شدن شماری از ساکنان منطقه شده است.”
پژاک، حزب حیات آزاد کردستان، روز یکشنبه اعلام کرد که در پی درگیری با سربازان ایرانی در منطقه مرزی ایران و کردستان عراق، نزدیک به 100 نفر از نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و این حزب کشته و زخمی شده اند.
رسانه های رسمی جمهوری اسلامی هم با ارائه آمار متفاوت وقوع این درگیری را تائید کرده اند.
از سوی دیگر کاوه قاسمی کرمانشاهی، فعال حقوق بشر در مورد وضعیت ساکنان غیر نظامی مناطق مرزی به روز می گوید: “هر چه زودتر باید شرایط انتقال مردم عادی منطقه به نقطه‌ای امن خارج از محل درگیری‌ها را به وجود آورد. درگیر کردن ناخواسته‌ی آنها در این جنگ، نقض آشکار حقوق غیرنظامیان است.”
نزدیک به 10 کشته و زخمی
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرده در پی وقوع یک درگیری در مرزهای شمال غرب کشور “ده‌ها” نفر از اعضای حزب حیات آزاد کردستان-ـ پژاک ـ کشته، مجروح و اسیر شده اند. سخنگوی پژاک هم مدعی شده در جریان این درگیری دست کم پنجاه نفر از نیروهای سپاه پاسداران کشته اند.
شیرزاد کمانگر، سخنگوی پژاک به خبرگزاری فرانسه گفته است این درگیری که نیمه شب شنبه، 25 تیر ماه رخ داده بیش از ۱۰ ساعت به طور مداوم ادامه داشته و توپخانههای جمهوری اسلامی بامداد روز یکشنبه نیز همچنان در حال گلوله‌باران مرزهای مشترک با کردستان عراق بودند.
سخنگوی حزب حیات آزاد کردستان در مصاحبه با روزنامه کردی زبان “آوینه” که در سلیمانیه کردستان عراق منتشر می شود، مدعی شده که در جریان این درگیری 53 پاسدار جمهوری اسلامی کشته و 43 نفر دیگر هم زخمی شدند. او همچنین گفته است که دو تن از اعضای پژاک نیز در جریان این حمله کشته دو تن دیگر زخمی شده اند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، روابط عمومی سپاه پاسداران نیز اعلام کرده است که روز یکشنبه، 26 تیر، نیروهای قرارگاه حمزه سیدالشهدا با هدف “پاکسازی مناطق مرزی شمال غرب” در جریان یک “درگیری شدید در منطقه مرزی آلواتان سردشت” ده‌ها نفر از اعضای گروه پژاک را کشته، زخمی و اسیر کرده اند.اماسخنگوی پژاک گفته این درگیری در منطقه “پینجوین” که با مریوان در کردستان ایران هم مرز است رخ داده.
شیرزاد کمانگر، به خبرگزاری فرانسه گفته‌است که نیروهای جمهوری اسلامی به روستاییان عراقی ساکن در نوار مرزی و در داخل این کشور هشدار داده‌اند که ظرف سه روز خانه‌های خود را تخلیه کنند؛ ادعایی که به تائید خبرگزاری پیامنیر، ارگان رسمی حزب دمکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی نیز رسیده است.
اینک جبار یاور، فرمانده کل نیروهای نظامی کردستان عراق در این مورد به روز می گوید: “منبع این خبر شهروندان عادی هستند. در این ارتباط نیز هیچ گونه هشدار مکتوبی از طرف نهادهای رسمی جمهوری اسلامی به نهادهای رسمی حکومت اقلیم کردستان ارسال نشده است. بر اساس شنیده ها ظاهرا نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به صورت موردی به ساکنان روستاهای منطقه اطلاع داده اند که دامهای خود را از مناطق مورد هدف توپخانه های جمهوری اسلامی دور کنند.”
درگیری نظامی راه حل نیست
درگیری بین نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و حزب حیات آزاد کردستان چند روز پس از تاکید یک “ مقام عالی رتبه نیروهای مسلح” جمهوری اسلامی مبنی بر نابودی حزب حیات آزاد کردستان و اینکه این حزب “با حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه کردستان عراق لانه گزیده و به ملت ایران تعرض می کنند”روی داد.
خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی-ـ ایرنا ـ به نقل از”یک مقام عالی رتبه نیروهای مسلح” اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی بر نابودی حزب حیات آزاد کردستان- پژاک که “با حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه کردستان عراق لانه گزیده و به ملت ایران تعرض می کنند” تاکید دارد.
این مقام “نیروهای مسلح جمهوری اسلامی” که خبرگزاری های رسمی به نام او اشاره نکرده اند همچنین گفته بود: “رییس اقلیم کردستان به ملت های عراق و ایران خیانت کرده و بدون اطلاع دولت مرکزی عراق در تبانی با استکبار، 300 هزار هکتار از سرزمین عراق را در اختیار گروهک تروریستی پژاک قرارداده است.”
کاوه محمود، سخنگوی رسمی حکومت اقلیم کردستان اما در مصاحبه با روز در واکنش به اظهار نظر این مقام “عالی رتبه” جمهوری اسلامی گفت: “هر گونه واگذاری زمین به پژاک را قویا تکذیب می کنیم. اگر لازم باشد هیات رئیسه انجمن وزرا یا ریاست دیوان اقلیم کردستان عراق به صورت رسمی توضیحات خود را در این ارتباط منتشر می کند.”
آقای محمود تاکید کرده بود: “این اظهارات بهانه ای برای ادامه حملات به مناطق مرزی کردسان عراق است.”
اینک فرمانده کل نیروهای نظامی کردستان عراق هم در مصاحبه با روز ضمن تشریح مواضع حکومت اقلیم کردستان عراق در مورد حملات اخیر جمهوری اسلامی، ادعای این “مقام نیروهای مسلح” را یک بار دیگر تکذیب می کند.
این مقام بلند مرتبه نظامی می گوید: “در این ارتباط ما قبلا مواضعمان را به صورت شفاف بیان کرده ایم. آخرین بارهم احمد صالح، نخست وزیر حکومت اقلیم در یک کنفرانس مطبوعاتی با محکوم کردن این حملات از مقامات جمهوری اسلامی خواست که مشکلات مناطق مرزی از طریق گفتگوی دو طرفه حل شود نه درگیری های نظامی. او همچنین شایعات مطرح شده مبنی بر حمایت ما از گروه های اپوزیسیون جمهوری اسلامی را قویا رد کرد.”
مسعود بارزانی، رئیس حکومت اقلیم کردستان هفته گذشته با صدور بیانیه‌ای در خصوص گلوله‌باران مناطق مرزی توسط جمهوری اسلامی هشدار داده و گفته بود ادامه این حملات “ناپسند” و “غیرقابل قبول” است و به روابط دو طرف لطمه خواهد زد.
مرزهای دردسر ساز
طی هفته های گذشته رسانه های کردستان عراق به طور مکرر از حملات توپخانههای جمهوری اسلامی در مناطق مرزی حاجی عمران و مناطق کوهستانی قندیل خبر داده اند. آنها می گویند در این حملات روستاهای بردونه، کانیه ره‌ش، نیرگان، بناری کودو، سه‌روی کانی سپی و به‌رد قلشتان هدف قرار گرفته اند.
بر اساس این گزارش‌ها تعدادی از شهروندان این مناطق هم ناچار به ترک محل سکونت خود شده و شمار چشمگیری از دامهای آنان در این حملات کشته شده اند.
بر اساس گزارشهای منتشر شده، سال گذشته نیز بر اثر حملات توپخانههای جمهوری اسلامی چند تن از کودکان و افراد غیر نظامی کشته شدند و بیش از ۳۰۰ خانوار محل زندگی خود را ترک کردند.
طی سال‌های اخیر جمهوری اسلامی بارها به بهانه وجود نیروهای پ ک ک- حزب کارگران کردستان ترکیه و پژاک- حزب حیات آزاد کردستان به مناطق مرزی ایران و کردستان عراق حمله کرده است. اما مقامات حزب کارگران ترکیه هر گونه حضور نیروهای خود در این مناطق راتکذیب می کنند. احمد دنیز، سخنگوی ـ پ. ک. ک- سال گذشته در این مورد به روز گفته بود: “مساله حضور نیروهای پ. ک. ک و پژاک تنها بهانه ای برای ادامه حملات از سوی جمهوری اسلامی است.”
ژنرال جبار یاور در مورد آغاز حمله نیروهای جمهوری اسلامی و ترکیه به مرزهای مشترک با کردستان عراق می گوید: “این مشکل به سال 2007 برمی گردد. از آن زمان هر دو کشور ایران و ترکیه به بهانه حضور مخالفان خود مناطق مشترک مرزی را مورد حملات نظامی قرار داده اند. به ویژه این حملات بعد از ورود مخالفان این دو کشور به داخل مرزها و انجام عملیات نظامی تشدید شده است. آنها بعد از انجام عملیات به مناطقی عقب نشینی می کنند که نه نیروهای نظامی کردستان عراق و نه نیروهای نظامی این کشورها حضور محسوس ندارند. همین باعث تشدید حملات به آن مناطق شده است. متاسفانه تبعات این حملات دامان ساکنان مناطق مرزی را گرفته و مشکلاتی برای آنها به وجود آورده است.”
بر اساس آمارهای منتشر شده در رسانه های کردستان عراق بین ایران، عراق و ترکیه حدود 1200 کیلومتر مرز جغرافیایی وجود دارد که عموما شامل مناطق کوهستانی می شود و همواره مشکلاتی را برای سه کشور به وجود آورده است.
ژنرال جبار یاور می گوید: “به صورت تاریخی هیچ یک از سه حکومت نتوانسته اند به صورت کامل کنترل این مناطق را به دست بگیرند. این مشکلات هر بار به هنگام وقوع درگیری این کشورها با نیروهای مخالف خود بروز پیدا کرده است. این مسائل به نظر ما مشکلات داخلی کشورهای ترکیه و ایران است و در واقع هیچ ارتباطی با حکومت اقلیم کردستان ندارد”.
واکنش حکومت مرکزی عراق
طی روزهای گذشته نمایندگان کردستان عراق در اظهاراتی جداگانه، حملات جمهوری اسلامی به مناطق مرزی را محکوم و آن را نقض حاکمیت ارضی عراق و تعرض به مرزهای منطقه کردستان خوانده اند. برخی از نمایندگان مجلس عراق نیز در گفتگو با خبرگزاری های عراقی اعلام کرده بودند: “کمیته‌ی روابط خارجی پارلمان خواستار موضع‌گیری شفاف حکومت در مورد توپباران مناطق مرزی شده است.”
از فرمانده کل نیروهای نظامی کردستان عراق می پرسیم چرا حکومت مرکزی عراق تا این لحظه به حملات اخیر جمهوری اسلامی به مرزهای این کشور واکنش نشان نداده است؟
ژنرال جبار یاور می گوید: “حکومت مرکزی عراق قبلا هیات هایی را جهت بررسی مساله به این مناطق اعزام کرده است. همچنین آقای نوری مالکی سال گذشته دستور داد که چهار هیات از جمله نماینده وزارتخانه های کشور، دفاع، مهاجرت با همکاری حکومت اقلیم برای بررسی این موضوع تشکیل شود. امسال نیز دو هیات،شامل هیاتی از وزارت دفاع و هیاتی از نمایندهای کمیسیون روابط خارجی، برای رسیدگی به این موضوع تشکیل شده است که در حال حاضر در حال تنظیم گزارشی در این خصوص هستند.”
حسن کاظمی قمی، سفیر سابق جمهوری اسلامی در عراق پیش از این درباره این حملات نظامی گفته بود: “طبیعی است که جمهوری اسلامی ایران نسبت به امنیت مرزهای خود حساسیت جدی دارد، اما آنچه مهم است و آنچه باید به عنوان ریشه اصلی بحران و تنش حل کنیم، وجود این عناصر تروریستی است که باید از منطقه پاکسازی شود”.
مساله کرد قابل گفتگو است
درگیری بین نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و پژاک با واکنش فعالان سیاسی و مدنی کرد روبرو شده است.
کاوه قاسمی کرمانشاهی، روزنامه نگار و فعال حقوق بشر در این ارتباط به روز می گوید: “آغازگر این حمله‌ی نظامی جمهوری اسلامی بوده است. چریک‌های کُرد هم در مقابل پیشروی نیروهای ایرانی مقاومت و از خود دفاع کرده‌اند. هرچند تا کنون از آمار قربانیان این درگیری آمار دقیقی در دست نیست، اما مطمئنا با توجه به اخباری که از کثرت نفرات و تجهیزات نیروهای ایران طی روزهای اخیر انتشار یافته است، به نظر می‌رسد آمار کشته‌ها و زخمی‌ها نسبت به درگیری‌های قبلی بالاتر باشد.”
به گفته این فعال حقوق بشر کرد که اکنون ساکن کردستان عراق است به علت این حملات “ساکنان محلی منطقه جان و مال‌شان در خطر جدی قرار دارد”. او می گوید: “ایران به آنها سه روز فرصت داده بود تا منطقه را ترک کنند. اما تنها 24 پس از این هشدار حمله‌ی خود را آغاز کرده است. آنها الان در منطقه‌ای جنگی گرفتار آمده و ناخواسته درگیر این جنگ شده‌اند.”
کاوه قاسمی کرمانشاهی همچنین در خصوص رسیدگی به وضعیت قربانیان این درگیری ها می گوید: “در وهله‌ی نخست باید امکان مداوای مجروحان از هر دو طرف فراهم شود. مطمئنا ایران امکان انتقال مجروحین خود به داخل کشور را دارد، اما باید امکاناتی فراهم شود که پژاک هم بتواند مجروحان خود را یا در محل مداوا کند و یا به خارج از آن منطقه انتقال دهد. حکومت اقلیم کردستان با همکاری سازمان صلیب سرخ و حلال احمر باید این امکان را فراهم کنند.”
او از جمهوری اسلامی می خواهد که”هر چه زودتر عقب نشینی کند و به حمله‌ی نظامی خود پایان دهد. در این صورت، پژاک هم باید سعی کند تا از توسل به اسلحه برای انتقام جویی خودداری نماید. روش‌های نظامی به جز دامن زدن به خشونت و به بار آوردن ویرانی و مهمتر از همه کشتار انسان‌ها دستاوردی ندارد.”
به اعتقاد این روزنامه نگار و فعال حقوق بشر کُرد که از نزدیک شاهد رویدادهای کردستان است: “حل مسئله‌ی کرد در ایران نخست از طریق فراهم آوردن امکان فعالیت مدنی در داخل کشور از سوی حکومت و در مقابل، طرح مطالبات کُردها توسط فعالان و احزاب منتقد و مخالف از طریق گفت‌وگوست.”
