رولا خلف – نجمه بزرگمهر – استیو نگوس
دیروز محمود احمدی نژاد، اولین رهبر کشوری در منطقه لقب گرفت که پس از اشغال عراق تحت رهبری آمریکا در سال 2003، اقدام به دیدار از این کشور می کند. این دیدار برای تحکیم روابط تهران با دشمن سابق خود و نیز به مبارزه طلبیدن ایالات متحده صورت گرفته است.
رییس جمهور ایران در حالی از فرودگاه بغداد عازم دیدار با جلال طالبانی- رییس جمهور عراق- شد که از ”عراق واحد، یک عراق یکپارچه و پیشرفته” دفاع می کرد.
دیدار با رییس جمهور و نخست وزیر عراق که به گفته مقامات هر دو کشور در جهت توسعه روابط اقتصادی است، زیر سایه هراس ایالات متحده، اعراب و سنی های عراق صورت می گیرد که نگران تلاش ایران در افزایش نفوذ خود بر دولت تحت رهبری شیعیان عراق هستند.
اولین دیدار یک رییس جمهور ایرانی از بغداد از زمان انقلاب سال 1979، نشان دهنده تغییرات شگرفی است که بعد از سرنگونی رژیم بعث در منطقه رخ داده است.
ایالات متحده و هم پیمانانش با از میان برداشتن بدترین دشمن ایران در منطقه، شرایطی را فراهم کردند که نظیر جنگ میان عراق و ایران هرگز تکرارنشود. این چیزی است که مقامات ایرانی هم دیروز به آن اشاره کردند.
با اینحال، نفوذ ایران بر دولت تحت رهبری شیعیان در عراق با عث به صدا در آمدن زنگ خطر برای ایالات متحده و حکام عرب شده است.
درحالیکه ایران به تحکیم روابط خود با گروه های عراقی مشغول بوده، هیچ یک از کشورهای عربی دست به فرستادن نماینده عالیرتبه خود به بغداد نزده اند. علت آن هم دلایل امنیتی و نیز اعتراض به در حاشیه قرار دادن اقلیت سنی مذهب بوده است.
فقط همین چند وقت پیش بود که عربستان سعودی تصمیم به بازگشایی سفارت خود در بغداد گرفت، اقدامی که به اصرار ایالات متحده صورت گرفته است.
درحالیکه ایالات متحده و اعراب هم پیمان این کشور، نفوذ ایران در عراق را عامل بی ثباتی می دانند، ایران خود را تنها کشور منطقه ای می خواند که از دولت انتخابی عراق حمایت و پشتیبانی کرده است.
ضمناً ایران روابط نزدیکتر اقتصادی با عراق دارد و سرگرم صدور جریان برق و پیشبرد قرار داد های ساخت و ساز است. به گفته مقامات ایران، تجارت میان این دو کشور در سال 2006 به سطح 2 میلیارد دلار رسیده است و آنها ابراز امیدواری می کنند این رقم ظرف پنج سال آینده به 10 میلیارد دلار برسد.
کارشناسان در ایران اعتقاد دارند که این کشور یک بازی پیچیده در عراق را در دستور کار دارد که از یک سو به پشتیبانی از دولت عراق می پردازد، و از سوی دیگر با تلاش های پنهانی در جهت وارد آوردن فشار بر حضور نیروهای نظامی آمریکا در عراق حرکت می کند.
این تاکتیک از سوی برخی منتقدان و کسانی که طرفدار دوستی دیرینه ایران و عراق هستند – شامل احزاب شیعه- مورد سرزنش قرار گرفته است. آنها هشدار می دهند که قلمرو عراق نباید جولانگاه رد و بدل شدن امتیازات میان ایران و ایالات متحده قرار بگیرد.
هرچند آقای احمدی نژاد مطالب چندانی راجع به ایالات متحده در کنفرانس مطبوعاتی خود در بغداد به زبان نیاورد، اما پیش از ترک ایران، مشکلات امنیتی موجود در عراق را به گردن “نیروهای اشغالگر” انداخت و گفت آنها به دنبال توجیه حضور درازمدت خود در عراق هستند.
او گفت: “ما اعتقاد داریم ملت عراق از عهده برقراری امنیت و اداره امور بدست خودشان بر می آید.“
تلویزیون دولتی ایران پیش از انجام این سفر، به موضوع سفر قریب الوقوع رییس جمهور ایران پرداخته بود، و این برخلاف سفر رهبران خارجی نظیر رییس جمهور آمریکااست که معمولاً در خفا نگهداشته می شود.
منبع: فایننشیال تایمز – 3 مارس