یک روز پس از آنکه دولت افغانستان سفیر جمهوری اسلامی را در اعتراض به دخالت های تهران در امور داخلی این کشور فراخواند، معاون وزیر امور خارجه بار دیگر از امضای توافقنامه امنیتی میان کابل و واشنگتن انتقاد کرد. همزمان سایت تابناک روایت دیگری از علل مخالفت جمهوری اسلامی با پیمان استراتژیک مذکور منتشر و روزنامه کیهان نیز در ستون “خوانندگان” خود به مهاجرین افغانی در ایران حمله کرده است. این در شرایطی است که در ماه های اخیر روابط دولت حامد کرزای با جمهوری اسلامی بر سر مسائلی همچون فشار بر مهاجران افغانی، زیر نظر گرفتن سفارت افغانستان در تهران و حضور غیرقانونی خبرنگار فارس در این کشور تیره و تار شده است.
“هیچ کمکی به تامین امنیت افغانستان و منطقه نمی کند.” اشاره معاون علی اکبر صالحی، معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی به امضای پیمان امنیتی مشترک میان افغانستان و ایالات متحده است؛ توافقنامه ای که صدای جمهوری اسلامی را در آورده و باعث شده جغرافیای نزاع دولت احمدی نژاد با همسایگان ایران از جنوب به شرق امتداد یابد.
عباس عراقچی دیروز در گفتگو با ایرنا – خبرگزاری دولت - نگرانی بر سر توافقنامه مذکور را از دو بابت اعلام کرد: “در مرحله اول برای تامین امنیت کشور افغانستان و در مرحله بعد متوجه امنیت کشورهای منطقه است.”
معاون وزیر خارجه در امور آسیا و اقیانوسیه صراحتا وجود پیمان استراتژیکی که “توجیه گر” حضور و ادامه حضور “نیروهای بیگانه” در افغانستان باشد را زیر سئوال برده و خاطرنشان کرده است این امر تاثیری مخرب در تامین امنیت خواهد داشت.
اظهارات تازه مقامات وزارت خارجه در تهران پس از آن مطرح می شود که از ابتدای هفته جاری سنای افغانستان و دولت این کشور واکنشی تند به آنچه “دخالت های” جمهوری اسلامی می نامند نشان داده اند.
سفیر احضار شد اما نرفت
بیست و چهار ساعت پیش از مواضع عراقچی، وزارت امور خارجه افغانستان ابوالفضل ظهره‌وند سفیر تهران در کابل را فرا خوانده بود تا وی در مورد اظهاراتش پیرامون توافقنامه اخیر پاسخگو باشد. اما بر خلاف سنت دیپلماتیک، جمهوری اسلامی از حضور سفیرش ممانعت به عمل آورد و در عوض مستشار سفارت جمهوری اسلامی را به دیدار رئیس بخش شرق میانه و آفریقا در وزارت امور خارجه افغانستان فرستاد.
رسانه های افغانستان این هفته خبر داده بودند که ظهره وند در ملاقانی با فضل الهادی مسلمیار- رئیس سنای افعانستان- در کابل از وی خواسته تا مجلس سنا موافقتنامه همکاری میان افغانستان و آمریکا را تصویب نکند. این تنها یک درخواست معمولی نبود، چرا که به گفته رسانه های داخلی افغانستان ابوالفضل ظهره وند همچنین رئیس سنای افغانستان را تهدید کرد در صورتی که پارلمان افغانستان توافق میان دولت این کشور با ایالات متحده را تصویب کند، مهاجران افغانی از ایران اخراج خواهند شد.
افغانستان کشوری مستقل است
وزارت خارجه افغانستان روز سه شنبه هدف فراخواندن دیپلمات های جمهوری اسلامی را “مطالبه توضیحات” پیرامون اظهارات اخیر ظهره وند خوانده و نجیب الله علی خیل، رئیس شرق میانه و آفریقا در وزارت خارجه افغانستان به محمد کاظم نعیمی مستشار سفارت ایران در کابل گوشزد کرده است که “افغانستان به عنوان یک کشور مستقل حق دارد با هر کشور دیگری از جمله آمریکا به عقد اسناد همکاری، مبادرت کند.”
اما گوش جمهوری اسلامی به این حرف ها بدهکار نیست چرا که عراقچی دیروز نه تنها از مواضع تهران عقب نشینی نکرد بلکه تحلیلی هم برای مخالفت حاکمیت با توافقنامه اخیر ارائه داد: “حضور نیروهای بیگانه به گرایشات افراط گرایانه فرصت خواهد داد تا در افغانستان ادامه حضور داشته باشند و درگیری و تنش در این کشور در «دایره باطلی» که وجود دارد، ادامه پیدا کند.”
دخالت خامنه ای و احمدی نژاد
گفتنی است اوایل فروردین ماه محمود احمدی نژاد در جریان سفری به تاجیکستان با انتقاد از حضور نظامی کشورهای خارجی در افغانستان از نیروهای ناتو خواسته بود “بدون هر گونه تحمیل و دخالت بیشتر اجازه دهند، دولت و ملت افغانستان حاکمیت ملی خود را به طور کامل اعمال کنند.”
مواضعی که برخی از اعضای مجلس سنای افغانستان آن را “مداخله آشکار” محمود احمدی نژاد در امور داخلی کشورشان تعبیر کردند.
آیت الله خامنه ای نیز تابستان سال گذشته در تهران به حامد کرزی گفته بود: “تا زمانی‌که نظامیان امریکایی در افغانستان حضور داشته باشند، امنیت واقعی برقرار نخواهد شد.”
با این حال حامد کرزای ـ– رئیس جمهوری افغانستان ـ– دیپلماسی ای متفاوت با آنچه دلخواه آیت الله خامنه ای و محمود احمدی نژاد بود برگزید؛ موافقتنامه استراتژیک کابل و واشنگتن امضا شد که از سال 2014 تا 2024 اجرا خواهد شد.
همراهی رسانه های اصولگرا
رسانه های نزدیک به جناح راست نیز با رهبر جمهوری اسلامی و رئیس دولت پیرامون افغانستان همراه اند. در روزهای اخیر کیهان و جمهوری اسلامی که هر دو زیر نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی هستند و از دفتر وی بودجه می گیرند به مخالفت با قراردادهای آمریکا و افغانستان پرداخته اند . کیهان از جمله نوشته با امضای قراردادی که شبانه اوباما و کرزای امضا کردند افغانستان رسما “تحت الحمایه آمریکا” شده است.
عاقبت روز دوشنبه سرمقاله ای با تیتر کرزای افغانستان را فروخت! به قلم سعدالله زارعی در روزنامه حسین شریعتمداری منتشر شد که در آن آمده است: “تردیدی نیست که آنچه به قول اوباما در تاریکی شب و ظرف دقایقی اتفاق افتاده تحمیل تحت الحمایگی (protectorate) افغانستان و به عبارتی مستعمره شدن این کشور است.”
مقاله مذکور “بدون ذکر منبع” در بالای ستون دیدگاه سایت رجا نیوز نیز جا خوش کرده است. سعدالله زارعی عضو دفتر اداره سیاسی سپاه است و تحت عنوان “کارشناس مسائل خاورمیانه” در رسانه های دست راستی می نویسد.
در این فضا تابناک ـ نزدیک به محسن رضایی- در روایتی تازه از نزاع جمهوری اسلامی با افغانستان نوشته نگرانی اصلی تهران این است که اعضای سازمان مجاهدین به این کشور انتقال پیدا کنند: “هرچند صرف تمدید حضور آمریکا در همسایگی ایران، برای کشورمان از نظر استراتژیک تهدید به شمار می‌رود، ولی شدت واکنش نشان داده شده از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران، به دلیل دوچندان شدن این تهدید به واسطه امکان حضور منافقین در خاک افغانستان و در مجاورت مرزهای ایران است.”
زیر نظر گرفتن سفارت
نزاع میان تهران و کابل در هفته های اخیر تنها بر سر توافقنامه امنیتی میان افغانستان و ایالات متحده نبوده است. هفته پیش یکی از کارمندان سفارت افغانستان در تهران، به بی بی سی گفته بود که ماموران امنیتی جمهوری اسلامی نه تنها سفارت این کشور در تهران را زیر نظر گرفته بلکه با کارمندان این سفارت بدرفتاری کرده اند و آنها فعلا “در وضعیت خوبی نیستند.”
بازداشت خبرنگار فارس
همزمان روز شنبه فارس از بازداشت یکی از خبرنگاران خود در افغانستان خبر داد. این خبرگزاری نزدیک به سپاه نوشته بود عبدالواحد حکیمی که به قصد تهیه گزارشی درباره موزه کابل از محل کار خود خارج شده بود از سوی عوامل امنیتی افغانستان دستگیر و به مکان نامعلومی انتقال یافته است.
در بهمن سال گذشته وزارت امور خارجه افغانستان طی مکاتبه‌ای خطاب به اداره امنیت ملی آن کشور، فعالیت خبرنگار فارس در این کشور تا زمان صدور مجوز قطعی را، بلامانع اعلام کرده بود.
کمک کیهان به نژاد پرستی
از دیگر سو اعمال سیاست هایی که از سال جاری علیه شهروندان افغانی از سوی جمهوری اسلامی اعمال می شود، خشم نهاد های مدنی در داخل کشور و افغانستان را موج شده است؛ اقداماتی که از سوی منتقدین “نژاد پرستانه” نامیده شده است. دو نمونه بحث برانگیز آن تصمیم یک مقام اصفهانی برای ممنوع کردن حضور افغان ها در تفرجگاه اصلی این شهر در روز سیزده و سخنان معاون استانداری مازندران درباره اخراج افغان ها از آن استان بود که در رسانه های منطقه و جهان انعکاس وسیعی یافت. بعد از آن بود که احمدی نژاد با اعزام ظهره وند در قامت “سفیر فوق العاده و تام الاختیار” به کابل تصمیم گرفت تحولی در روابط ایران و افغانستان به وجود آورد اما وی در اولین گام رئیس سنای افغانستان را تهدید کرد و جنجالی تازه به بار آورد.
روزنامه کیهان که به نظر می آید از حامیان فشار بر مهاجرین افغان در تهران است در شماره دیروز خود و در ستون “کیهان و خوانندگان” نظری را منتشر کرده که با انتقاد از حمایت اصغر فرهادی از شهروندان افغانی می نویسد: “امثال آقای اصغر فرهادی که همنوا با بی بی سی و… به دفاع از مهاجرین افغان مبادرت می ورزند مثل ما ضربه از بخشی از این مهاجران نخورده اند که حالا سینه چاک آنها شده اند.”
