در تازه‌ترین موارد تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در نشستی در بروکسل بر سر تحریم ۱۸۰ شخصیت و شرکت ایرانی به توافق رسیدند. همزمان نمایندگان مجلس سنای آمریکا به اتفاق آرا طرحی را با هدف تحریم بانک مرکزی ایران به تصویب رسانده است.
تحریم‌های جدید همزمان است با تشدید فشارهای بین المللی بر جمهوری اسلامی همزمان با حمله افراد نزدیک به حکومت به سفارت بریتانیا و باغ قلهک، به دلیل خودداری مقامات جمهوری اسلامی از توقف فعالیت‌های حساس هسته‌ای اعمال شده است.
مهران براتی، تحلیلگر مسائل سیاسی ایران روز پنج شنبه در مصاحبه‌ای مفصل به روز گفت تا قبل از ماجرای حمله به سفارت بریتانیا، جمهوری اسلامی فرصت‌های مناسبی برای از سرگیری مذاکرات در اختیار داشت، اما با شرایط به وجود آمده چنین تحلیل می شود که این حکومت “قصد کوچک‌ترین عقب نشینی در مواضع خود را ندارد.”
به “مذاکره معنادار” برگردید
وزیران اتحادیه اروپا در نشست بروکسل علاوه بر تحریم ۱۴۱ شرکت و ۳۹ شخص ایرانی مرتبط با فعالیت هسته‌ای، بر سر ادامه گفتگو‌ها در مورد اعمال تحریم علیه بخش‌های مالی، حمل و نقل و انرژی جمهوری اسلامی نیز به توافق رسیدند.
با وجود اینکه قبل از آن دو دولت فرانسه و بریتانیا اعلام کرده بودند که پیشنهاد تحریم خرید نفت از جمهوری اسلامی را در این نشست مطرح خواهند کرد، در نشست روز پنجشنبه ۱۰ آذر، اعضای اتحادیه اروپا بر سر این پیشنهاد به توافق نرسیدند اما اعلام کردند در آینده “اقدام‌های تنبیهی” بیشتری علیه بخش انرژی تهران صورت خواهد گرفت.
وزای امور خارجه اتحادیه اروپا در این نشست همچنین از جمهوری اسلامی خواستند که به “مذاکره معنادار” در مورد برنامه اتمی خود بازگردد.
گزارش تازه یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی که در آن تاکید شده بود “شواهدی در دست است که نشان میدهد جمهوری اسلامی ایران ممکن است تحقیقات مرتبط با ساخت جنگ افزار هسته‌ای را به طور مخفیانه ادامه داده باشد” باعث شدت گرفتن دور تازه‌ای از تحریم‌های جهانی علیه جمهوری اسلامی شد.
قبل از تحریم‌های اتحادیه اروپا بریتانیا تحریم‌های خود علیه بانک مرکزی ایران را اجرایی و ایالات متحده نیز صنایع پتروشیمی جمهوری اسلامی را هدف اصلی دور تازه تحریم‌های خود قرار داد.
دولت کانادا هم اعلام کرد درچارچوب تحریم‌های جدید علیه ایران، صادارت کلیه تجهیزات و کالاهایی را که در صنعت پتروشیمی، نفت و گاز کاربرد دارند ممنوع می‌کند.
دولت‌های هلند و ایتالیا هم تا قبل از نشست روز پنج شنبه وزرای اتحادیه اروپا، که به تحریم‌های جدید رای دادند، حمایت خود را از فشارهای بیشتر جامعه بین‌الملل به‌‌‌‌خاطر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی مطرح کرده بودند.
دولت‌های روسیه و چین، دو کشور عضو دائم شورای امنیت، اما همچنان بر مخالفت خود تحریم‌های بین المللی علیه تهران پافشاری می‌کنند.
در یکی از تازه‌ترین موارد تحریم‌ها مجلس سنای ایالات متحده آمریکا روز چهارشنبه، ۹ آذرماه، متممی را در چارچوب لایحه بودجه نظامی ایالات متحده بررسی کرد که بانک مرکزی و خریداران نفت ایران را تحریم می‌کند؛ تصمیمی که گفته می‌شود قبل از اتخاذ، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا با آن مخالفت کرده است.
اشغال سفارت انگلیس
در واکنش به این تحریم‌ها محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری اسلامی و علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی به شدت علیه اروپا و آمریکا موضع گرفتند و آن‌ها را به “واکنش” متقابل تهدید کردند؛ تهدیدی که بلافاصه از طریق تصویب دو فوریت طرح کاهش روابط با بریتانیا عملی شد.
پس از این تصمیم مجلس شورای اسلامی، تعدادی “دانشجوی بسیجی” به سفارت بریتانیا در تهران و باغ قلهک که محل اقامت دیپلمات‌های انگلیسی و برخی دیگر از کشورهای اروپایی یورش بردند و علاوه بر سردادن شعارهای تند علیه بریتانیا به ساختمان سفارت این کشور نیز وارد شده و خساراتی را به این محل دیپلماتیک وارد ساختند.
این اقدام واکنش‌های تند جهانی را به دنبال داشت. انگلیس بلافاصه دستور اخراج کاردار و سایر کارکنان دیپلماتیک سفارت ایران در بریتانیا را صادر کرد.
اتحادیه اروپا که بلافاصه در بیانیه‌ای حمله به سفارت را اقدامی “مزجر کننده” خوانده بود، یک بار دیگر در نشست روز پنج شنبه بروکسل و همزمان با اعمال تحریم‌های جدید، این حمله را محکوم و اعلام کرد که اقدام “مناسب” برای پاسخ به این وضعیت اتخاذ خواهد کرد.
تا قبل از موضوع حمله به سفارت بریتانیا و شدت گرفتن فشار بین المللی علیه جمهوری اسلامی، دو طرف درگیر پرونده هسته‌ای، یعنی جامعه جهانی و تهران، بر سر ادامه مذاکرات تاکید داشتند. اما با توجه به اتفاق غیرمنتظره حمله به سفارت و پیامدهای آن، سرنوشت پرونده هسته‌ای ایران به چه سمتی می‌رود؟
مهران براتی، تحلیلگر مسائل ایران به روز می‌گوید: “باید میان آنچه بریتانیا و فرانسه در اتحادیه اروپا می‌خواستند با آنچه آلمان و بقیه کشورهای عضو این خواهان آن هستند تفاوت قائل شد. تا قبل از حادثه حمله به سفارت بریتانیا و فرانسه کمابیش در همان خط و جهتی سیر می‌کردند که آمریکا قرار داشت. ولی سیاست بقیه کشورهای اروپایی در چهارچوب پیشنهاد روسیه است. یعنی اعتماد سازی گام به گام و یک نوع بده بستان متقابل که چکیده آن این است که غرب برخی از تحریم‌ها را لغو کند و در برابر ایران نیز بخشی از فعالیت‌های غنی سازی را قطع کند.”
این تحلیلگر می‌گوید این موضوع نگاه دراز مدت نسبت به پرونده هسته‌ای است و یک پیشنهاد بسیار آبرومندانه که مقابل ایران گذاشته شده بود، اما با توجه به اظهارات اخیر به نظر می‌رسد ایران قصد کوچک‌ترین عقب نشینی در مواضع خود را ندارد.
به گفته آقای براتی خانم کارلین اشتون مسول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید برداشت آن‌ها از نامه نگاری‌های که با اقای جلیلوند، نماینده ایران در آژانس انرژی اتمی نشان میدهد جمهوری اسلامی پیشنهاد روسیه را پذیرفته است اما نمی‌خواهد در مقابل آن گام‌های عملی بردارد.
مهران براتی، نتیجه می‌گیرد: “پیشنهاد روس‌ها می‌توانست یک راه حل مناسب برای جمهوری اسلامی باشد، اما با توجه حمله اخیر به نظر می‌رسد این امکان از دست رفته است. حمله به سفارت بریتانیا در واقع نشان دهنده این است که جمهوری اسلامی سر سازش با جامعه جانی ندارد.”
