تنها چند روز پس از پایان مذاکرات استانبول٬ مسوولان جمهوری‌اسلامی اعلام کرده‌اند که در دور بعدی مذاکرات به دنبال لغو تحریم‌ها هستند٬ در حالی که اروپا و آمریکا می‌گویند قولی در این زمینه به جمهوری‌اسلامی نداده‌اند. ایهود باراک٬ وزیر دفاع اسراییل نیز گفته که این کشور ضمانتی برای عدم حمله به ایران نداده است.
مذاکرات استانبول میان ایران و گروه ۱+۵ پیش‌تر از سوی هر دو طرف “سازنده” توصیف شده بود. پس از پایان این مذاکرات٬ قرار شد که دور بعدی آن در بغداد صورت گیرد.
سعید جلیلی٬ دبیر شورای عالی امنیت ملی٬ در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از پایان این مذاکرات گفته بود که جمهوری‌اسلامی در دور بعدی مذاکرات٬ به دنبال لغو تحریم‌هاست؛ ادعایی که از سوی برخی نمایندگان مجلس نیز مورد تاکید قرار گرفت.
علاء‌الدین بروجردی٬ رییس کمیسیون امنیت ملی گفته در دور دوم مذاکرات قرار است درباره لغو تحریم‌های نفتی و بانکی جمهوری اسلامی بحث و تبادل نظر شود. حسین ابراهیمی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس هم خبر داده که پیگیری لغو تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی محور مذاکرات آینده ایران با گروه ۱+۵ خواهد بود.
علی اکبر صالحی، وزیر امورخارجه نیز توصیه کرده است: “غرب در فاصله باقیمانده تا مذاکرات بغداد در جهت اعتمادسازی حرکت کرده و در این مسیر نسبت به رفع تحریم‌ها اقدام کند”.
اما هیلاری کلینتون٬ وزیر امورخارجه آمریکا٬ در پاسخ به این درخواست‌ها٬ گفت: “این زحمت که نشان دهند تا چه اندازه جدی هستند بر عهده خود ایرانی‌هاست و ما تصمیم نداریم تحریم‌ها و فشارها علیه ایران را برداریم”.
وی افزود: “من به عمل در مقابل عمل باور دارم، اما ایران باید اول به مسئله نگرانی‌های جامعه جهانی در پیوند با برنامه هسته‌ای‌اش رسیدگی کند. ایران باید با ارائه شواهد نشان دهد که به‌جدیت مشغول رفع بسیاری از ابهامات موجود در برنامه هسته‌ای خود است”.
کلینتون البته گفت که “در صورت اقداماتی عملی از سوی ایران” آمریکا هم “اقدامات مقتضی” را انجام خواهد داد، اما “وقت آن هنوز نرسیده است”.
در همین حال٬ سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا نیز با رد درخواست برای لغو تحریم‌ها٬ گفت که آمریکا “آمادگی دارد تا در صورت پیشرفت ملموس از جانب ایران، مشوق‌هایی را مورد بررسی قرار دهد”.
ویلی سووندال، وزیر خارجه دانمارک که کشورش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را دارد، هم درباره لغو تحریم‌ها گفت: “به نظر من ایجاد این حالت که به ایرانی‌ها بگوییم ممکن است بخشی از تحریم‌ها را برداریم بسیار خطرناک است”.
در روزهای اخیر گزارش هایی تایید نشده حکایت از توافق جمهوری اسلامی با غرب برای کاهش خلوص غنی سازی از ۲۰ درصد به ۳.۵ درصد دارد. در مقابل، غرب نیز غنی سازی۳.۵ درصد تحت نظارت کامل بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را مجاز اعلام خواهد کرد.
بازگشتن ایران و گروه ۱+۵ به پای میز مذاکرات پس از آن صورت می‌گیرد که سازمان ملل چهار دور از تحریم‌ها را علیه ایران به اجرا گذاشت و برخی کشورهای غربی نیز به تحریم ایران در زمینه‌های مالی و نفتی پیوستند. مذاکرات استانبول٬ دور جدیدی از گفت‌وگوها پس از ۱۵ ماه میان ایران و گروه ۱+۵ بود. تحریم های بین المللی از پاییز امسال همزمان با گزارش جدیدی از آژانس اتمی که بر سویه های نظامی برنامه اتمی تهران تاکید می کرد اوج گرفت؛ ابتدا ایالات متحده بانک مرکزی و نفت ایران را تحریم کرد و متعاقبا ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا نیز اعلام کردند خرید نفت از ایران را از ابتدای تابستان متوقف خواهند کرد.
این کشورها جمهوری‌اسلامی را متهم می‌کنند که قصد دارد سلاح‌های هسته‌ای تولید کند٬ اتهامی که همواره از سوی ایران رد شده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز به تازگی در گزارشی، از برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرد و افزود که با وجود انجام مذاکرات فشرده با مقام‌های ایرانی، ابهامات در مورد ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران، به قوت خود باقی است.
در تحولی دیگر٬ ایهود باراک٬ وزیر دفاع اسراییل٬ خواستار آن شد که مذاکره میان ایران و شش قدرت بزرگ جهان٬ به جای “اتلاف وقت” باید به “نتیجه‌ای قطعی و معین” برسد. وی اضافه کرد که این مذاکرات نیاز به “ماه‌ها وقت” ندارد٬ چرا که تنها باید به این نتیجه برسد که آیا “ایران حاضر به پایان دادن به برنامه اتمی خود هست یا خیر”. وی البته این احتمال را کم دانست و گفت: “اسراییل هیچ قولی برای عدم حمله به ایران تا زمانی که مذاکرات ادامه دارد٬ نداده است”.
تاکنون شایعات مختلفی درباره امکان حمله اسراییل به تاسیسات اتمی ایران منتشر شده است. کشورهای غربی نیز تاکنون چندین بار٬ از وجود همه گزینه‌ها بر روی میز برای متوقف ساختن برنامه هسته ای ایران سخن گفته‌اند.
پیش از این بنیامین نتانیاهو٬ نخست وزیر اسرائیل با انتقاد از دیپلماسی گروه ۱+۵ در قبال برنامه اتمی جمهوری اسلامی آن را “هدیه” ای به تهران توصیف کرده بود.
در همین حال٬ علی‌اکبر صالحی٬ وزیرامور خارجه جمهوری‌اسلامی نیز با اعلام این‌که “نخواهیم گذاشت موضوع گفت و گوهای اتمی به بن بست برسد”٬ افزود: “ما قبلا هم بارها اعلام کرده بودیم که در این اجلاس به یقین یک قدم به جلو برخواهیم داشت”.
سعید جلیلی٬ دبیر شورای عالی امنیت ملی٬ پیش از آغاز مذاکرات استانبول گفته بود که “نمایندگان ایران با ابتکارهای جدید در مذاکرات شرکت خواهند کرد و امیدواریم کشورهای ۱+۵ نیز با رویکردهای سازنده وارد گفت‌و‌گو شوند”.
خبرگزاری‌ها نیز بعد از انجام گفت‌وگوها به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشتند که گروه ایرانی در جریان این مذاکرات٬ برخلاف دفعات قبل تنها بر روی برنامه هسته‌ای تمرکز داشته و از حاشیه‌روی پرهیز کرده است.
واکنشها به اولین دور مذاکرات کشورهای ۱+۵ با ایران و امیدواری برای کاهش تحریم‌ها در حالی اتفاق میافتد که از اوایل تابستان گذشته و با شروع دور جدید تحریم‌ها مقامات جمهوری اسلامی بارها بر بی اثر بودن آنها تاکید کرده اند؛ ادعایی که همواره با پافشاری بر عقب نرفتن از مواضع هسته‌ای جمهوری اسلامی همراه بوده است. بسیاری از تحلیل گران فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و رکود و تلاطم بازارهای داخلی ایران را عامل اصلی عقب نشینی جمهوری اسلامی در این مذاکرات میدانند.
