معرفی تازه های بازار کتاب در صفحه ی پشت ویترین و دیگر از این، گفت و گو با مجید محیط؛ ناشر نشر سوژه در آلمان در صفحه ی گفت و شنید؛ مطالب این هفته ی بخش کتاب هنر روز…
تازه های بازار کتاب…
زنانگی و روایت‌گری در هزار و یک شب
نویسنده: فرهاد مهندس‌پور
چاپ اول ۱۳۹۰
قیمت: ۸۶۰۰ تومان
نشر نی
دنیای هزار و یک شب دنیای شگفت انگیز و عجیبی است. در فضایی که جریانات مشبکش بر پاشنه‌ی هستی مدار شخصیت‌هایش می‌چرخد هیچ جانداری مجال ماندگاری و یگانه پنداری ندارد و تن و روان آدمی (بدن- زیسته) در نمودهای متغییری نظیر پریان و غول‌ها و حتی حیوانات می‌تواند مجسم شود. در این جهان مصور هر گدایی مجال شاه شدن دارد و همواره عشق و نیک‌خواهی برای تجربه کردن مهیا است. در سفرهای گوناگونی که مردان به دنبال زنان و درپی ترسیم خاستگاه‌های خود هستند روایت‌های جالب و تاریخ مداری شکل می‌گیرد که شهرزاد آن حکایات را برای شاهی روایت می‌کند که از دیدن او عاجز است. از این رو تا پابان شب، شاه حتی نام شهرزاد را نمی‌داند و هرگاه که در مونولوگ‌هایش به شهرزاد اشاره می‌کند با واژه‌ی «این» یا «این دختر» از شهرزاد یاد کرده و تنها یک بار در شب صد و چهل و هشتم رودرو با او گفتگو می‌کند. شهرزاد مظهر زنانگی در دنیایی است که زیبایی، دوشیزگی و حتی همین زنانگی‌اش برای زنده ماندن در چنین جهانی کافی نیست. جهانی که در آن شاهِ داستان، هر شب زنی را به حجله می‌برد و صبح فردا او را در اختیار جلادش می‌گذارد. شهرزاد می‌داند که هر روز پدرش با کفنی سپید به دربار شاه می‌آید تا جسد زنانگی دخترش را پس بگیرد اما برای وی روشن است که زنانگی او در زن بودنش نیست. از این رو این زنانگی چه سودی در بر دارد هنگامی که حتی نمی‌تواند ضامن زنده بودن او باشد؟ شهرزاد ناچار است تا هر شب در خوابگاه شاه تکرار کند که مرا نکش تا حدیثی خوش‌تر بگویم و شاه از آواز همین صدا دست نگه می‌دارد. شهرزاد اکنون فهمیده است که زنده ماندن او به زنانگی و زیبایی او بستگی ندارد بلکه تقویم روزشمار حیات او صرفا در گرو روایت‌گری و داستان گویی‌اش است.
کتاب مزبور تحقیقی است در مسیر بازخوانی اندیشه‌های بنیادین هزار و یک شب و ریشه یابی آن‌ها در متون ادبیات فارسی و همچنین جستجویی است بر تبیین کنش شهرزاد در انتخاب رفتن به خوابگاه شاه زن کش و تحلیل چرایی چنین گزینشی در فضای اینهمانی با هنر و فن داستان گویی شهرزاد. نگارنده در تلاش است تا خاستگاه زنانگی و روایت‌گری را در متن هزار و یک شب جستجو کرده و ریشه‌های نبرد میان زنده ماندن و کنش‌های روایت‌گری را از گذرگاه مفهوم جنسیت در ادبیات پارسی دنبال کند.
این کتاب در پنج فصل به طور مبسوط و پیوسته، تحقیق و پژوهشی بکر و نوآورانه در ادبیات کهن پارسی صورت داده است. نگارنده در فصل اول «در جستجوی نشانه‌هایی از شهرزاد روایت گر» است و در فصل دوم با بررسی «گفتگو و روایت‌گری ایرانی» به سراغ فصل سوم با محوریت «روایت‌گری در هزار و یک شب» می‌رود و در فصل چهارم به «ریختار روایی هزار و یک شب» پرداخته تا سرانجام در فصل آخر به بحث درباره‌ی «زنان در هزار و یک شب» بپردازد.
نویسندگان نباید سیاسی باشند
گردآوری و ترجمه: هاشم بناء‌پور
قیمت: ۵۵۰۰ تومان
چاپ اول ۱۳۹۰
نشر نقش جهان مهر
کتاب «نویسندگان نباید سیاسی باشند» مجموعه‌ی مصاحبه‌هایی با برخی نویسنگان مطرح جهان که هر کدام از این متفکران در متن گفتگو‌های‌شان با تشریح دیدگاه و تجربه‌های فرهنگی- اجتماعی خود، به بازخوانی و‌گاه تبینی انتقادی نسبت به ادبیات و سیاست می‌پردازند. مترجم در این مجموعه با موضوعاتی که انتخاب کرده در تلاش است تا از نسبت میان ادبیات و سیاست در جریان سیال و سردرگم رورخانه‌ی قرن بیستم پرده بردارد. به نقل از هاشم بناء‌پور برخی از این مقالات قبلا در جهان کتاب، کلک، روزنامه اعتماد و فرهیختگان چاپ شده اما بعضی از آن‌ها برای اولین بار منتشر می‌شود که تمام این گفت‌وگو‌ها از منابع گوناگون از جمله فصلنامه‌ی هاروارد، آتلانتیک آن باند، نشریه دانشگاه می‌سی سی پی و… انتخاب شده‌اند.
مترجم در این کتاب با پانزده مقاله‌ای که از چهارده متفکر قرن بیستم ارائه کرده، نمود تردد سوبژکتیو میان مفهوم سیاست و ادبیات را برای مخاطبانش ترسیم می‌کند. دو گفتگو با امبرتو اکو با نام «لذت داستان‌سرایی» و «پراگماتیسم و نشانه‌شناسی» و گفتگوهایی با عنوان «یک صدای آفریقایی» با چینوا آچه به، «مارکسیسم ضد مسیحیت است» با لشک کولاکوفسکی، «توجه به جزئیات و تفاوت‌های ظریف» با نادین گوردیمر، «نویسندگان نباید سیاسی باشند» با جورج اورول، «زنان از روشنفکر بودن می‌ترسند» با سوزان سونتاگ، «بازاندیشی لیبرالیسم و حقوق بشر» با گراهام واتسون، «هیچ نظمی را تحمل نمی‌کنم» با ژوزف استالین، «درسی که از کارل پوپر آموختم» با ارنست گامبریچ، «فیلسوف به روایت فیلسوف» با جان هاسپرس و «متافیزیک حضور» با سانتیاگو سابالا، مجموعه مصاحبه‌های این کتاب را شکل داده است.
فضای پروستی
ترجمه: وحید قسمتی
چاپ اول ۱۳۹۰
قیمت: ۳۰۰۰ تومان
نشر ققنوس
اگرچه ژرژ پوله، منتقد ادبی بلژیکی تبار هیچ‌گاه وارد فضای دانشگاهی ژنو نشد اما همواره در کنار اعضای مکتب ژنو، همراه اندیشه آن‌ها بود. فضای نقد در این مکتب ادبیات را با استفاده از روشی پدیدار‌شناسانه، نمودی از ارتباط آگاهی آدمی با جهان پیرامونش ترسیم می‌کرد؛ نقدی که بر بنیان نفی پوزیتیویسم استوار بوده و همراه با رویکردی تاریخی، در صدد بازگشت به آگاهی نویسنده در خود متن است. پوله در بررسی آثار ادبی بر خلاف ساختارگرایان که بر دستور و ساختار درونی متن توجه دارند بیشتر بر جنبه‌ی هستی‌شناسانه‌ی اثر ادبی تاکید می‌کند. از این رو تاکید بینادین ژوله در این اثر همچون دیگر آثارش بر «من وجودی» نویسنده بوده و در نقد خود به دنبال تبیین و خوانشی مجدد بر حلقه‌ی آغازین کار فکری نگارنده است؛ چراکه به زعم وی تمام آثار نویسنده ریشه در جهانی پیشین و خودآگاه وجودی دارد و یافتن این حلقه‌ی نخستین در کار فکری خالق اثر به کشف «من وجودی» نویسنده کمک خواهد کرد. لذا پوله از آن دسته منتقدانی است که متن سطحی و خشک نقادانه را کنار می‌گذارد و نقد متن ادبی را همراه با نویسنده آن پیش می‌برد. بنابراین پوله با ورود به متن آگاهی نویسنده، خود را با تجربه شناختی او در حین خلق اثر همراه می‌کند و با مخاطبش این تجربه را در میان می‌گذارد.
ژرژ پوله در این کتاب با پروست همراه می‌شود و حتی با تجربه‌ی پیچیدگی قلم پروست، نثری زیبا و خواندنی را در میان جملات وی ترسیم می‌کند. این کتاب را نمی‌توان در زمره آثار روان‌شناختی مستقیم یا غیر مستقیم و همچنین تحلیل زیبا‌شناختی و فلسفی یا اخلاق و حتی متافیزیکی قرار داد بلکه نویسنده با تردد در جهان مارسل پروست، تجربه آگاهی وی در خلق اثر ادبی را با نقدی ادبی و پدیدار‌شناسانه بیان می‌کند. و حقیقتا فهم و مطالعه‌ی متنی که همچون پروست درباره پروست نوشته شده دشوار است.
نیچه: جنگجوی آزادی
تالیف: رودلف اشتاینر
ترجمه: رویا منجم
چاپ اول ۱۳۹۰
قیمت: ۶۵۰۰ تومان
نشر علم
نوشته‌ها و یادداشت‌های آغازین نیچه با آثار متاخرش تا حدود زیادی متفاوت است. نیچه‌ی جوان فیلسوفی جنگجو و جست‌وجوگر است حال آنکه وی در نوشته‌های آخرش کوشنده‌ای بی‌قرار و در پی قدرت و به دنبال رسیدن به بلندی‌ها است. در غالب یادداشت‌هایی که در باب نیچه نوشته شده آرای وی را تا حدود بسیاری ناسازگار و نا‌همگون معرفی کرده‌اند اما نویسنده‌ی این کتاب در تلاش است تا ثابت کند مساله‌ی تغییر و نا‌همگونی در مسیر تطورخواهی اندیشه‌ی نیچه وجود نداشته و هر آنچه احساس می‌شود صرفا حرکتی رو به تکامل است. رودلف اشتاینر در صدد است تا نشان دهد که نیچه‌ی عارف نبوده و احساس حضور اندیشه‌ی عرفانی در آثار وی حاصل افکار کاریکاتور وار خانم لو سالومه در معرفی اندیشه‌ی وی بوده است. حتی نویسنده در پیشگفتار کتاب نیز خاطر نشان می‌کند که اگر کتاب سالومه در پراکندن داوری‌های بسیار ناخوشایند درباره‌ی نیچه سهم نداشت هیچ گاه به سراغ نوشتن این کتاب نمی‌رفتم. لازم به ذکر است که اشتاینر در نگارش این کتاب از خواهر نیچه کمک گرفته است.
این کتاب در چهار بخش و به همراه پیشگفتاری از نویسنده و مترجم انگلیسی تنظیم شده که نگارنده در بخش نخست به شخصیت و بحث «ابر مردم» و نیز مسیر تکامل نیچه پرداخته است. در فصل دوم فلسفه فردریش نیچه را به صورت پرسشی روان آسیب‌شناسانه دنبال کرده و در فصل سوم شخصیت و پروسه‌ی روان درمانی نیچه را بررسی کرده و سرانجام در فصل آخر به یادواره‌ای از شخصیت نیچه پرداخته است.
زیر آسمانه‌های نور
نویسنده: ابوالقاسم اسماعیل‌پور
چاپ اول ۱۳۹۰
قیمت: ۹۰۰۰ تومان
نشر قطره
این کتاب که در برگیرنده‌ی مجموعه مقالاتی درباب اسطوره پژوهشی و ایران‌شناسی است پاییز امسال از سوی نشر قطره روانه‌ی بازار شد. اسماعیل‌پور در این کتاب مجموعه مقالات ۱۰ سال اخیر خود را در ارتباط با نقد اسطوره‌ای شعر، ادبیات، آیین‌های کهن ایرانی، ایران‌شناسی و همچنین نوشته‌هایی درباب مانی و مانویان جمع آوری کرده است. نگارنده در آغاز با پرداختن به تاریخچه اسطوره‌شناسی، بازخورد اسطوره‌ها در هنر و ادبیات را بررسی کرده و سپس گفتارهایی که در حوزه‌ی ایران‌شناسی با این نحوه از شناخت متناجس بوده را تحلیل می‌کند. موضوعاتی همچون تخت جمشید، جشن تیرگان، نوروز و… در ادامه نویسنده با پرداختی روایی-توصیفی، زوایای اسطوره را بررسی کرده و حدود بازتاب آن را در ادبیات و هنر مشخص می‌کند و از همین مبنا به دیدگاه و ساختار اسطوره گرایی و اسطوره انگاری، نزد سه شاعر شاخص شعر معاصر می‌پردازد: نیما، سپهری و شاملو.
«زیر آسمانه‌های نور» در دو بخش تنظیم شده که نگارنده در قسمت اول بخش نخست با تحلیل و بررسی اسطوره‌های کهن و جستارهای در باب اسطوره پژوهی، به سراغ قسمت دوم و نقد اسطوره‌ای هنر و شعرهای یوشیج، سپهری و شاملو می‌رود. اما در بخش دوم با بررسی آیین‌های ایران باستان و با نگاهی نو به فرهنگ و اساطیر ایرانی نظیر اسطوره‌های کیخسرو، تیش‌تر و همچنین اساطیر مانوی، این کتاب را در زمره یکی از پرمخاطب‌ترین کتاب‌های حوزه اسطوره‌شناسی قرار می‌دهد.
