محسن میردامادی سی سال پیش به خاطر کمک به رهبری تسخیر سفارت آمریکا از جانب آیت‌الله روح‌الله خمینی قهرمان شناخته شد. امروز او به اتهام همکاری با دشمن کشور در زندان است.
جرم آقای میردامادی فعالیت به عنوان یک رهبر جنبش اصلاحات، بخصوص به عنوان دبیرکلی جبهه مشارکت اسلامی ایران، بزرگترین حزب اصلاح‌طلب ایران، بوده است.
اما او تنها کسی در میان گروگان‌گیران گذشته نیست که مورد سوءظن قرار دارد و توسط مقامات دستگیر شده است. به گفته تحلیلگران، در حالیکه ایران خود را برای یادبودی آماده می‌کند که هویت سیاسی آن کشور را تشکیل می دهد، بسیاری از گروگان‌گیران سابق و متحدان آنها در زمره مخالفان سیاسی قرار گرفته اند و تهدیدی مهم برای مشروعیت رهبریت کشور ایجاد کرده اند.
مایکل آشورتی، دیپلمات سابق انگلیسی و کارشناس ایران که در دانشگاه اکستر سخنرانی می‌کرد می‌گوید: « در واقع وقتی به یاد می‌آورید که موضع اصلاح‌طلبان در سیاست ایران الزاما موضعی طرفدار غرب نیست، اینکه بسیاری از دانشجویان سال 1979 در سیاست ایران موضعی اصلاح‌طلبانه گرفته‌اند چیز تعجب آوری نیست.»
کارشناسان ایران می‌گویند، این برداشت که گروگان‌گیری – که زمانی رویداد بنیانی جمهوری اسلامی بود – اکنون خود به یک معضل داخلی تبدیل شده است خصوصا امسال درست است. از زمان تظاهرات و سرکوب پس از انتخابات مناقشه‌آمیز تابستان، هواداران مخالفان از مراسم عمومی به عنوان فرصتی برای آمدن به خیابان‌ها استفاده کرده‌اند و برای روز چهارشنبه هم همین انتظار می‌رود.
رسول نفیسی کارشناس ایران گفت، شاید نفرین‌شده‌ترین چیز شعار محبوب اصلاح‌طلبان است. “جمهوری ایرانی” نه “جمهوری اسلامی”.
معصومه ابتکار پس از انتخابات ماه ژوئن در وبلاگ خود، پرشین پارادوکس نوشت: “تهدید خارج شدن از مسیر و از دست دادن روح انقلاب بر ما سایه انداخته است.” خانم ابتکار چهره عمومی تسخیر سفارت بود و به عنوان سخنگوی گروگان‌گیران عمل می‌کرد. او در مورد گروگان‌ها که از آنها با عنوان “میهمانان آیت‌الله” یاد می شد خبررسانی می‌کرد. 52 تن از آنان 444 روز گروگان بودند.
کارشناسان می‌گویند، امروز او بطور غیررسمی نظرات بسیاری از گروگان‌گیران سابق را نشان می‌دهد. صدها دانشجو در این ماجرا دست داشتند اما در میان رهبران آنها در موارد خاص اجماع نظر وجود داشت.
آنها در عین حال که هوادار غرب نیستند اما از مراوده با غرب حمایت می‌کنند. آنها گاهی از ایده‌های اصلی انقلاب حرف می‌زنند از جمله عدالت و آزادی که به عقیده آنها در کشورممنوع شده است – خصوصا در سرکوب خشونت‌بار اعتراضات اخیر علیه نتایج انتخابات که اقدامات خشن ساواک، پلیس مخفی مخوف و انزجار برانگیز محمدرضاشاه پهلوی را به یاد می‌آورد.
تسخیر سال 1979 توسط گروهی رهبری می‌شد که خود را پیروان مسلمان خط امام می‌نامیدند. آنها از لحاظ سیاسی رادیکال بودند و بیشتر خود را چپ‌گرا و ضد امپریالیسم و نیز اسلامگرا معرفی می‌کردند. در سال‌های بعد، مغزهای متفکر جنبش اصلاحات از میان آنها پدیدار شد. در میان آنها عباس عبدی، مشاور ارشد رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب پیشین محمد خاتمی بود که بعدها دو سال به زندان افتاد؛ سعید حجاریان، یک روزنامه‌نگار و رهبر اصلاح‌طلب که ماه اکتبر پس از ماه‌ها بازداشت از زندان آزاد شد؛ و محسن امین‌زاده، معاون وزیر امور خارجه در دوره خاتمی که هنوز در زندان است بودند.
خانم ابتکار که به عنوان عضو شورای شهر تهران صحبت می‌کرد گفت: “باید بپرسیم چرا دانشجویانی که توسط امام قهرمان خوانده می‌شدند حالا باید از چنین شرایطی رنج ببرند.”
آشفتگی سیاسی که پس از انتخابات بوجود آمد، نشان داد که تا چه حد سیاست‌های قدرت حاکم از زمانی که قیام عمومی حکومت شاه را سی سال پیش سرنگون کرد تغییر کرده است. قدرت از انقلابیون قدیمی به نسل جدیدی رسیده است که وابسته به جنگ ایران و عراق و سپاه پاسداران هستند؛ نیرویی نظامی که وظیفه‌اش این است هر زمان که لازم باشد برای حفاظت از انقلاب اقدام کند.
این نخبگان جدید سیاسی اغلب با پدران پایه‌گذار خود اختلاف عقیده دارند؛ افرادی مانند رئیس‌جمهور اسبق علی اکبر هاشمی رفسنجانی و صریح‌ترین منتقد دولت، مهدی کروبی که نامزد ریاست جمهوری و دو دوره رئیس مجلس بود. مهرزاد بروجردی پروفسور علوم سیاسی در دانشگاه سیراکوس و کارشناس مسائل ایران گفت: «میردامادی اکنون در زندان نشسته است و این موضوع بار دیگر بیشتر از هر چیز ثابت می کند که اجماع اولیه در ایران سال 57 و 58 تا چه اندازه شکسته و پراکنده شده است.»
آقای عبدی اخیرا کمتر خود را نشان داده است و حرف‌های کمی زده است مگر حمایت‌هایی از جنبش سبز و رهبر اصلاح‌طلب دیگر، میرحسین موسوی.
او مانند دیگر گروگان‌گیران برای تسخیر سفارت آمریکا عذرخواهی نکرده است. او گفته است که در آن زمان فکر می‌کرده که این کار لازم است.
اما از نتایجی که از آن حاصل شده است افسوس می‌خورد.
وی در سال 2006 گفت: “من فقط به این دلیل که آنها به آن انقلاب می‌گویند من آن را انقلاب نمی‌نامم. استبداد است. هیچ مستبدی نمی‌گوید مستبد است. معمولا ادعا می‌کنند دموکرات هستند.”
روحانی مخالف نیز تسخیر سفارت را تقبیح کرد.
این روحانی که رازدار آیت‌الله روح‌الله خمینی بوده است روز سه‌شنبه اولین روحانی ارشدی بود که تسخیر سفارت آمریکا در سال 1979 را تقبیح کرد.
آیت‌الله العظمی حسینعلی منتظری در بیانیه‌ای در وب‌سایت خود نوشت: “اشغال سفارت که توسط آیت‌الله خمینی و من و اکثریت مردم به تایید رسید پی‌آمدهایی بسیار منفی در آمریکا داشت و نشان داد که کار درستی نبوده است.”
وی افزود: “بسیاری از آن جوانان انقلابی که مسئول آن اقدام بودند نیز گواهی می‌کنند که اشتباه کردند.”
آیت‌الله منتظری دوست نزدیک آیت‌الله خمینی بود و زمانی به عنوان جانشین او به عنوان رهبر ایران شناخته می‌شد. او سپس یکی از مهمترین منتقدان جمهوری اسلامی شد و سال‌ها در شهر قم تحت بازداشت خانگی قرار داشت.
منبع: نیویورک تایمز، 3 نوامبر
