علی رغم گفته های نماینده مردم بندر ماهشهر مبنی بر شکسته شدن اعتصاب کارگران پتروشیمی این شهر، خبرهای رسیده حاکی از آن است که این اعتصاب همچنان ادامه دارد. دبیر اجرایی خانه کارگر استان خوزستان گفته است: “آمار اخراج کارگران در سالهای اخیر در استان خوزستان بیشتر از اشتغال زایی بوده و ما شاهد اخراج کارگران و تعطیلی کارگاهها در این استان هستیم.” اما خلیل حیات مقدم نماینده بندر ماهشهر خبر داده است که: “کارگران اعتصابی داشتند که با صحبت‌هایی که مقامات محلی با آن‌ها داشتند قانع شده و بر سر کار خود بازگشتند.” با این حال روزنامه فایننشال‌تایمز در روزهای اخیر از ادامه اعتصاب‌ها و خلوتی و کندی کار کارخانه‌ها خبر داده است.
ماه‌هاست که رسانه‌های مخالف حکومت ایران از اعتصاب گاه و بیگاه کارگران مجتمع پتروشیمی بندر امام در نزدیکی شهر ماهشهر در استان خوزستان خبر می‌دهند. اما رسانه‌های داخل ایران به طور مستقیم این اعتصاب‌ها را پوشش نداده‌اند. آخرین دور اعتصاب کارگران پتروشیمی ماهشهر از روز دوم مهرماه شروع شده است و تا کنون نیز ادامه دارد.
به نوشته وبسایت اتحادیه آزاد کارگران ایران، علاوه بر کارگران مجتمع پتروشیمی بندر ماهشهر، کارگران سایر مجتمع های پتروشیمی این بندر از جمله اروند، امیرکبیر و تندگویان نیز از ساعات اولیه صبح روز سوم مهر ماه اعتصاب خود را هم زمان با کارگران پتروشیمی بندر ماهشهر، شروع کرده اند.
اعتراض به وعدههای انجام نشده
علت اعتصاب‌ها آنطور که نمایندگان کارگران می‌گویند، وجود تبعیض در مزایا، دیر پرداخت شدن دستمزد‌ها و مشکل بیمه است و بیشتر گریبان کارگرانی را گرفته که در استخدام شرکت‌های پیمانکار واسطه هستند.
کارگران اعتصابی اعلام کرده‌اند که دو خواسته دارند؛ حذف شرکت های پیمانکاری و امضای قرارداد مستقیم با کارگران. این خواسته ها بر اساس مصوبه دولت محمود احمدی نژاد در سال 1384 برای انعقاد قرارداد مستقیم با خود کارگران مطرح شده اند.
اما با گذشت شش سال از این مصوبه، هم چنان این شرکت ها به فعالیت خود ادامه می دهند. تحلیلگران اقتصادی دلیل این وضعیت را بی کاری سرسام آور و گسترده در سطح کشور دانستهاند. در این شرایط افراد بی کار مجبور هستند برای تامین زندگی خود، از سر اجبار به شروط پیمان کاران تن می دهند.
در روزهای اخیر، تنها مقامی که از اعتصاب کارگران پتروشیمی سخن گفت، خلیل حیات‌مقدم، نماینده ماهشهر در مجلس بود که ضمن اعلام خبر بازگشت کارگران ماهشهری به سر کار خود گفت: “چند ماه است حق و حقوق کارگران پتروشیمی بندر ماهشهر را پرداخت نکرده‌اند و وزیر نفت قول داده بود که هم حق و حقوق آن‌ها را بدهد و هم فکری در مورد وضعیت نابسامان اشتغال و مزایای آن‌ها کند اما نه تنها حق و حقوق آن‌ها را پرداخت نکردند بلکه با جو پلیسی و با گارد پتروشیمی می‌خواهند تحصن این‌ها را متفرق کنند.”
پیش تر، فرماندار ماهشهر ضمن تکذیب هرگونه اعتصاب، این تجمع را “صرفا یک نشست صنفی” دانسته و تاکید کرده بود: “روند تولید برقرار بوده و هیچ کارگری در اعتصاب به سر نمی برد”.
خبرها حاکی از آن است که تاکنون مقامات محلی از یک سو در رابطه با این اعتصاب، سیاست سکوت پیشه کرده اند و از سوی دیگر، ماموران اطلاعاتی، فعالان این اعتصاب کارگری را تهدید و دستگیر می کنند. تاکنون اطلاعات سپاه ماهشهر، کارت های سه از نفر کارگران به نام های منصور عباسی، محمدباقر باقری و جاسم بدرانی که پس از بازداشت توسط حراست به آن جا منتقل شده و سپس آزاد شده بودند را پس نداده است و به همین دلیل، آنان قادر به ورود به مجتمع پتروشیمی بندر امام نیستند. اعمال این فشارها بر کارگران اعتصابی در حالی است که بنا بر اظهار کارگران، ماموران حراست برخلاف روزهای اول اعتصاب که هیچ گونه تحرکی از خود نشان نمی دادند طی سه چهار روز گذشته در تجمعات کارگران حاضر شده و حرکات آنان را از نزدیک و با نمایش قدرت، زیر نظر گرفته اند.
کارگران مجتمع پتروشیمی این بار در دومین دور اعتراضات گسترده خود، کمیته اعتصاب تشکیل داده اند و اعلام کرده اند: “ما به این نتیجه رسیده ایم که بدون ایجاد هماهنگی و تشکل یابی راه به جایی نخواهیم برد. حتی اگر اعتصاب موفق شود و دستاوردی هم داشته باشد بدون ایجاد تشکل و سازمان یابی، آن دستاورد هم پایدار نیست و نمی توان آن را حفظ کرد.”
مجتمع پتروشیمی ماهشهر در فرودین ماه سال جاری شاهد برگزاری اولین دور اعتراضات گسترده کارگری بود. این اعتصاب آنان که از روز 20 فروردین شروع شده بود به مدت 11 روز ادامه داشت. در نهایت کارگران اعتصابی مدیریت را وادار به پذیرش بخشی از خواست های خود کردند. پیش از آن نیز 1500 کارگر پتروشیمی تبریز، از هفتم اسفند سال 1389، به مدت 10 روز در اعتصاب بودند. این اولین دور از اعتصابات گسترده کارگران پتروشیمی ایران بود.
جدل شش ماهه
کمیته اعتصاب در بیانیه خود، از نهادهای کارگری در داخل و خارج از کشور، خواستار حمایت شده است. کارگران ماهشهر، پس از شش ماه بحث و جدل و کشمکش با کارفرمایان این شرکت و وعده های مدیریت پتروشیمی مبنی بر پذیرش خواست های کارگران، بار دیگر راهی جز اعتصاب برای پی گیری خواسته های خود پیدا نکردند در حالی که در آخرین وعده مدیریت قرار بر این شده بود که روز چهارشنبه سی ام شهریور ماه، جلسه ای میان نمایندگان کارگران و کارفرما برگزار شود. اما نمایندگان مدیریت اعلام کردند که باز هم موعد این مذاکره را به مدت دو هفته به تعویق بیاندازند. بنابراین، کارگران اعتصاب جدیدی را آغاز کردند که سومین اعتصاب و اعتراض گسترده کارگران مجتمعهای پتروشیمی طی هفت ماه اخیر است.
خبرنگار روزنامه فایننشال تایمز که اخیرا از مجتمع پتروشیمی بندر امام بازدید کرده از خلوتی و کندی کار کارخانه‌ها خبر داده است. به گزارش این روزنامه در جریان یک دیدار رسانه‌ای، بهزاد توکلی رئیس پتروشیمی مارون وجود اعتصاب را انکار کرده و مقام‌های استانی خبرنگاران را داخل اتوبوس‌ها هل داده‌اند و از محل دور کرده‌اند.
صنایع پتروشیمی ایران حدود 30 درصد صادرات غیر نفتی ایران را تولید می‌کند و پارسال حدود 8 میلیارد دلار ارز وارد کرده است؛ از سوی دیگر با شدت گرفتن تحریم‌ها محصولات این صنعت از جمله بنزین و گازوئیل و سوخت هواپیما تولیداتی استراتژیک محسوب می‌شوند.
صنایع پتروشیمی ایران یکی از اولین بخش‌هایی بود که به بخش خصوصی سپرده شد. هدف دولت بالا بردن بازده و کارآمد کردن مدیریت شرکت‌های دولتی بود. اما گزارش‌های مجلس ایران نشان می‌دهد که بخش عمده این خصوصی سازی‌ها در عمل شبهه دولتی سازی بوده و سهام این شرکت‌ها به صندوق‌های بازنشستگی یا مشمولان سهام عدالت رسیده و در عمل همچنان تفکر حاکم بر این شرکت‌ها دولتی است.
اعتصاب کارگران پتروشیمی ماهشهر در حالی ادامه دارد که در پی رکود شدید اقتصادی در ایران دیگر صنایع نیز وضعیتی بهتر از این ندارند. در ماههای اخیر اعتصاب های کارگری به طرز چشمگیری در کشور گسترش یافته است. طی دو ماه اخیر حداقل 13 مجتمع بزرگ اقتصادی و صنعتی ایران از قبیل ایران خوردرو، نساجی مازندران، فولاد اهواز و … درگیر اعتراضات کارگری بودهاند.
در همین رابطه دبیر اجرایی خانه کارگر استان خوزستان گفته است: “آمار اخراج کارگران در سالهای اخیر در استان خوزستان بیشتر از اشتغال زایی بوده و ما شاهد اخراج کارگران و تعطیلی کارگاهها در این استان هستیم.”
حسینی با اشاره به خبر تعطیلی و نیمه تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی اعم از کارخانه قند اهواز، دزفول، نوشابه سازی آرسو، خرم دوش، زمزم اهواز و خرمشهر و همچنین اعتصاب کارگران پتروشیمی بندر ماهشهر افزوده: “عدم پرداخت حق بیمه این کارگران باعث مشکلات فراوانی برای خانواده‌های آنان شده و وضعیت معیشتی کارگران در چند سال اخیر به مرحله نگران‌کننده‌ای رسیده است.”
50 درصد صنایع ایران راکد هستند
رکود اقتصادی در ایران باعث شده که تنها ارزش طرح‌های نیمه تمام صنعتی در کشور 100 هزار میلیارد تومان برآورد شود. دیروز در همین رابطه یک فعال کارگری به خبرگزاری ایلنا گفت: “بیش از 50 درصد از صنایع کشور در حالت رکود به سر می‌برد.” عباس وطن پرور در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا با بیان اینکه 85 هزار میلیارد تومان از سرمایه گذاری‌ها بدون استفاده است، یاد آور شد که: “در طول برنامه چهارم 65 درصد از جمعیت فعال کشور هیچ نقشی در تولید ناخالص ملی نداشتند.”
وی با انتقاد از آمارهای اعلامی ایجاد اشتغال از سوی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی خاطرنشان ساخت: “امروز کلیه فضای کسب و کار در کشور بسته شده است. به رغم تخصیص 20 هزار میلیارد ریال بودجه به وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی آمار اشتغال در کشور منفی است.”
اعتراضات کارگری در طول تنها یک ماه گذشته باعث بازداشت بیش از ده فعال کارگری در ایران شده است. در همین راستا هفته گذشته سه اتحادیه بین‌المللی کارگری از سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال تشکلها و فعالان کارگری در ایران به سازمان بین‌المللی کار در ژنو شکایت کردند. کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه های کارگری، فدراسیون جهانی کارگران حمل‌ونقل و فدراسیون بین‌المللی کارگران صنایع غذایی، کشاورزی و خدماتی بر لزوم توقف فشارها بر تشکلها و فعالان کارگری در ایران و نیز آزادی فعالان کارگر زندانی تأکید کرده‌اند. در این گزارش همچنین از حکومت جمهوری اسلامی ایران خواسته شده است تا به حق کارگران برای اعتراضهای صنفی و حق تظاهرات برای تشکلهای کارگری احترام بگذارد.
