تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، روایت های متفاوتی را از نظر آیت الله خامنه ای درباره طرح سوال از محمود احمدی نژاد بیان می کنند.
در حالی که علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای تهران می گوید که رهبر جمهوری اسلامی سوال از احمدی نژاد و حتی استیضاح او را “حق” مجلس می داند، سید محمدجواد ابطحی، دیگر نماینده اصولگرا می گوید که آیت الله خامنه ای با این مسئله مخالف است.
مرتضی کاظمیان، روزنامه نگار و تحلیلگر مسائل سیاسی در این زمینه به “روز” می گوید: “رهبر جمهوری اسلامی و دفتر او مرکز ثقل قدرت در ساخت سیاسی کنونی ایران است و طرح سوال 100 نماینده مجلس از رئیس جمهور به طور طبیعی نمی تواند بدون در نظر گرفتن یا اطلاع از نظر ضمنی این مجموعه صورت گرفته باشد.”
به گفته کاظمیان، آیت الله خامنه ای تلاش می کند تا با استفاده همزمان از “دو اهرم تشویق و تهدید” بتواند باند فکری – سیاسی احمدی نژاد و مشایی را مهار کرده و اقتدار و مرکزیت خود را به عنوان قدرتمندترین مقام رسمی در جمهوری اسلامی حفظ کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی، دلیل تلاش رهبر جمهوری اسلامی برای “مهار” جریان حاکم بر دولت را در این می داند که به گفته او “آقای خامنه ای، برکناری رئیس دولت را با توجه به حمایت بی سابقه اش از احمدی نژاد چه در دور اول و چه پس از انتخابات رسوای سال 88، نوعی آبروریزی برای خود می داند.”
کاظمیان اضافه می کند که ارائه طرح سوال یکصد نماینده از احمدی نژاد به هیئت رئیسه مجلس، استفاده ساخت قدرت در ایران از اهرم “تهدید” علیه رئیس دولت و جریان حامی او بوده اما سخنان اخیر آیت الله خامنه ای در انتقاد از رفتار نمایندگان در قبال احمدی نژاد در جلسه رای اعتماد به وزیر ورزش، وجهه “تشویقی” این مکانیسم بوده است.
او می گوید تا زمانی که این مکانیسم در مهار “باند امنیتی – رانتی احمدی نژاد و مشایی” مثمر ثمر باشد، ادامه خواهد یافت اما در عین حال اضافه می کند که نفس به جریان افتادن طرح سوال از احمدی نژاد در مجلس به معنای این است که رئیس دولت به “خط قرمز قدرت” در جمهوری اسلامی نزدیک شده و در صورت ادامه روند گذشته، باید منتظر برخوردهای جدی تر مانند برخوردهای قضایی یا برخورد قانونی مجلس با او بود.
همه کارت زردهای احمدی نژاد
طرح سوال از رئیس جمهوری اسلامی، پیش از ظهر روز یکشنبه پنجم تیرماه به هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی تحویل داده شد.
علی مطهری، نماینده اصولگرای تهران که در سال های گذشته اصلی ترین پیگیر این طرح در مجلس بوده، همان روز در گفت و گو با سایت “خبرآنلاین” گفت که سؤال از احمدی نژاد با “صد امضاء” به محمدرضا باهنر رئیس وقت جلسه علنی مجلس تحویل داده شد.
به گفته مطهری، باهنر این طرح را “تایید وصول” کرد و “در واقع سؤال از رئیس جمهور به جریان افتاد.”
او افزود: “در این نامه یازده سؤال مطرح شده، سه سؤال اقتصادی، سه سؤال درباره اجرای قانون، سه سؤال سیاسی و دو سؤال فرهنگی.”
خبرگزاری مهر نیز در گزارش مشابهی، مهم‌ترین محورهای این طرح سؤال را “تخلفات قانونی دولت ازجمله عدم اجرای قانون مترو و عدم معرفی وزیر ورزش در مهلت قانونی و همچنین مسائل مربوط به امور فرهنگی از جمله اجرای قانون عفاف و حجاب در کشور” اعلام کرد.
آنگونه که نمایندگان مجلس اصولگرا می گویند، محمود احمدینژاد پیش از این به خاطر عدم تعیین سرپرست برای وزارت نفت، یک “کارت زرد” از مجلس گرفته بود. او همچنین به علت تخصیص بودجه به یارانه صنعت در قالب اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها از محل غیرقانونی فروش فولاد هرمزگان، “دو اخطاره” شده است.
اما در عین حال، به گزارش خبرآنلاین، با وجود قرائت دو گزارش کمیسیون اصل نود از تخلفات احمدی نژاد در صحن علنی مجلس، تنها گزارش مربوط به یارانه صنعت با رأی نمایندگان مصوب شد و به قوه قضائیه رفت، اما نمایندگان از انجام رأی‌گیری برای گزارش دوم که محمود احمدینژاد را “سه اخطاره” می‌کرد و او را رسماً در معرض سؤال قرار می‌داد، چشم‌پوشی کردند.
فاضل موسوی، دبیر کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، روز یکشنبه هفته گذشته در این ارتباط گفت که “هر گزارش این کمیسیون که آراء اکثریت نمایندگان را کسب کند، به منزله یک کارت زرد به رئیس جمهور محسوب می‌شود و اگر تعداد کارت زردها به سه عدد برسد به طور خودکار استیضاح وی در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد.”
او همچنین خبر داد که این کمیسیون چهار گزارش درباره شکایت از محمود احمدینژاد تهیه کرده و آن را برای طرح در جلسه علنی در اختیار هیئت رییسه مجلس قرار داده است.
مصلحت
طبق اصل ۸۸ قانون اساسی در هر مورد که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور و یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسئول، درباره یکی از وظایف آنان سؤال کنند، رئیس جمهوری موظف است حداکثر ظرف یک ماه در مجلس حضور یابد و به سؤال نمایندگان پاسخ دهد.
این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران مانند مرتضی کاظمیان معتقد هستند که به جریان انداختن طرح سوال از رئیس جمهور در مجلس بدون اخذ موافقت شخص رهبر جمهوری اسلامی یا دفتر او امکان پذیر نیست.
این گمانه زنی به خصوص آنگاه تقویت شد که خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی (ایرنا) به نقل از یکی از اعضای هیئت رئیسه مجلس گزارش داد که اکثریت هیئت رئیسه سوال از رئیس جمهور در مجلس را به “مصلحت” نمی‌دانند.
محمد ابراهیم نکونام گفت که بعید می‌داند این طرح در مجلس عملی شود.
او در توضیح این مسئله افزود: “برخی از دوستان (نمایندگان مجلس) طرح سوال از رئیس جمهوری را تهیه کرده‌اند، اما به سر‌انجام نرسیده است و بعید می‌دانم که این طرح در مجلس عملی شود.”
به گزارش ایرنا، نکونام همچنین با اشاره به تحریم‌ها و به گفته او “تلاش‌‌های استکبار جهانی” برای “بایکوت کردن” جمهوری اسلامی ایران، تأکید کرد که در این شرایط، کشور “گنجایش طرح چنین سوالاتی را ندارد.”
روز گذشته نیز روح الله حسینیان نماینده اصولگرای تهران و رئیس فراکسیون انقلاب اسلامی (حامیان احمدی نژاد) در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به طرح سؤال از رئیس جمهور که به امضای یکصد نماینده مجلس رسیده است گفت که بعید می‌داند این طرح در صحن علنی مطرح شود.
او همچنین با بیان اینکه مصلحت نیست طرح سؤال از رئیس جمهور بنا به شرایط منطقه و شرایط داخلی مطرح شود، افزود: “اکنون جهان اسلام در حال بیداری است و چشم همه دنیا به جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک الگوی رفتاری و موفق از یک نظام اسلامی است؛ بنابراین با توجه به این شرایط مصلحت نیست طرح سؤال از رئیس جمهور در صحن علنی مطرح شود. “
حسینیان در عین حال به طور ضمنی مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با این طرح را نیز مورد اشاره قرار داد: “متأسفانه کسانی که طرح سؤال از رئیس جمهور را پیگیری می‌کنند بیشتر بر مبنای رفتار شخصی خودشان این کار را کرده‌اند و با توجه به ملاقات اخیر نمایندگان با رهبر معظم انقلاب، قطعا طرح سؤال از رئیس جمهور مورد رضایت مقام معظم رهبری نیست.”
روایت های متفاوت از نظر رهبر
این در حالی است که علی مطهری معتقد است نمی توان هیچ ارتباطی بین جلسه اخیر نمایندگان مجلس با آیت الله خامنه ای با منتفی شدن سوال از احمدی نژاد برقرار کرد.
او در واکنش به اظهارات حسینیان به سایت تابناک گفت: “ظاهرا آقای حسینیان تصورشان از سئوال از رئیس‌جمهور چیزی شبیه کودتاست و شاید ایشان سئوال را با استیضاح اشتباه گرفتهاند.”
مطهری افزود: “در آن ملاقات رهبر انقلاب فرمودند “زمانی که شخصی و از جمله رئیس‌جمهور در حال سخن گفتن است اگر مخالف سخن او هستید با گفتن “دو دو” حرف او را قطع نکنید”. قبلا هم این توصیه را درباره نمایندگان نسبت به یکدیگر فرموده بودند. این چه ربطی به سئوال از رئیس‌جمهور دارد؟ به علاوه در آن جلسه رهبر انقلاب بر حق نمایندگان در سئوال و استیضاح تاکید کردند.”
مسئله ای که در یادداشت علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای تهران هم مورد اشاره قرار گرفته است، در یادداشتی که آن را در سایت خبری جهان نیوز منتشر کرده، نوشته است که آیت الله خامنه ای، سوال یا حتی استیضاح را “حق محفوظ” نمایندگان می داند.
با این حال به نوشته زاکانی، رهبر جمهوری اسلامی “اهانت و بیاحترامی” به رئیس دولت را امری “ناپسند و مذموم” می داند.
این در حالی است که سید محمدجواد ابطحی، نماینده عضو فراکسیون حامیان دولت (انقلاب اسلامی) روز گذشته از مخالفت آیت الله خامنه ای با طرح سوال از احمدی نژاد در مجلس خبر داد.
او به خبرگزاری فارس گفت: “اگر مطهری به این اعتقاد برسد که مقام معظم رهبری نیز در شرایط فعلی به طرح سوال از رئیس‌جمهور رضایت ندارند و آن را لازم نمی‌دانند، ابراز علاقه کرده که طرح خود را پس بگیرد.”
عضو اصولگرای مجلس همچنین مدعی بازپس گیری امضای 20 نماینده از پای طرح سوال شد و افزود: “بنابراین مطرح شدن طرح سوال از رئیس‌جمهور در صحن علنی فعلا منتفی است.”
