تنها یک روز پس از آنکه سید شمس الدین حسینی، وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت، بورس ایران را دارای “بهترین عملکرد در بین بورسهای دنیا” توصیف کرده بود، شاخص کل بورس با افتی 79 واحدی به کانال 23 هزار واحد عقب نشینی کرد تا بازده سرمایه گذاری در بورس در طول سال 90 صفر باشد و روز دوشنبه به روزی تلخ برای سهامداران تبدیل شود.
به گزارش خبرگزاری مهر، با این عقب نشینی شاخص کل بورس دیروز به 23 هزار و 977 واحد رسید. این ششمین سقوط بزرگ بورس در سال 90 است. دو روز پیش گزارش شده بود که در طول 77 روز گذشته به طور متوسط سهامداران بازار سرمایه 11.2 درصد زیان متحمل شده اند. این درصد محاسبه شده برای زیان سهامداران بعد از سقوط بزرگ دیروز به بیش از 13.6 درصد رسیده است.
علاوه بر این شاخص تالار بورس میانگین بازده سرمایه‌گذاری در بورس تهران را طی ماههای مهر و آبان به ترتیب با 3 درصد و 3.6 درصد کاهش نشان میدهد. به این ترتیب تنها طی همین دوماه 6.6 درصد از میزان بازده سرمایه‌گذاری در بورس تهران کاسته شده است.
در جریان معاملات دیروز تنها سهام شرکت مخابرات توانست رشد 40 درصدی را در شاخص خود تجربه کند. آنطور که گزارش شده به جز شرکت مخابرات، سهام تمام شرکت‌ها در کل با افتی 79 واحدی مواجه شده اند. گفته می‌شود برخی از سرمایه‌گذاران خارجی دیروز عرضه‌های سنگین خود را برای خارج سازی نقدینگی آغاز کردند که این امر به صف فروش سنگین برخی از نمادهای موثر منجر شد.
سکته سهامداران وسقوط شاخصها
خبرگزاریهای ایران دیروز همزمان با انتشار اخبار مربوط به این تحول، در گزارشهایشان به افزایش نگرانی سهامداران از وضعیت آینده دارایی‌های خود اشاره داشتند.
سهامداران بورس تهران عواملی چون فشارهای سیاسی کشورهای غربی، قیمت‌های جهانی، سوء استفاده مالی، افزایش بی رویه قیمت طلا و ارز و نیز عدم واگذاری شرکت‌های جدید در سایه عدم حمایت از بازاررابه عنوان عامل این سقوط بزرگ نام بردهاند.
سایت بورس پرشیا که منتشر کننده تخصصی اخبار مربوط به بورسهای ایران است در این خصوص نوشت: “وضعیت بغرنج بورس به آنجا رسیده که اغلب سهامداران حاضر به فروش حتی با زیان سهام خود و خروج از این بازار شده‌اند و اوضاع بورس به آنجا کشیده شده که از گوشه و کنار خبر سکته کردن و افسرده شدن سهامداران و عدم تحمل این وضعیت ناخوشایند توسط فعالان و سرمایه گذاران می‌رسد.”
روند نزولی بورس تهران بیش از دو ماه است که آغاز شده؛اما بالاخره در جریان معاملات روز گذشته شاخص این بازار به جایی برگشت که نه ماه پیش در هفتم فروردین ماه رشد خود را از آنجا آغاز کرده بود. بدین ترتیب بازده سرمایه گذاری در بورس سهام تهران در فاصله هفتم فروردین ماه تا دیروز صفر شد تا این بورس در آستانه میانگین منفی در طول سال 90 و ضرر بیشتر سهامداران قرار بگیرد.
سرمایه‌ها از بورس میروند
بر اساس آماری که دیروز سایت بورس نیوز منتشر کرد بعد از شروع سقوط شاخصها از دو ماه پیش تا کنون حدود 160 شرکت از 345 شرکتی که سهامشان را در بورس عرضه میکنند با زیان‌دهی سهام روبه‌رو شده‌اند.
علاوه بر این دو روز پیش گزارش شد که برای نخستین بار طی چند سال اخیر یک شرکت بورسی اعلام انحلال کرده است. بدین ترتیب شرکت فرومولبیدن کرمان در نتیجه حضور چینی ها و زیان انباشته 2.1 میلیارد تومانی، با رای سهامداران منحل شد.
شرکت فرومولیبدن کرمان نزدیک به 5 هزار سهامدار در بورس ایران دارد که به گفته مدیران آن هنوز وضعیت تسویه حساب شرکت با این عده مشخص نیست. کل بورس ایران در حال حاضر حدود 4 میلیون سهامدار دارد که بیم آن میرود تعداد زیادی از آنها با ادامه روند کنونی به سرنوشت سهامداران شرکت فرومولیبدن کرمان دچار شوند.
دیروز مهدی آزادواری، کارگزار بورس تهران در مطلب تحلیلی که روزنامه همشهری آن را منتشر کرد از افزایش شدید ریسک سیستماتیک بورس خبر داد و پیش بینی کرد که متولیان بازار با سازوکارهای معمول دوره‌های کاهشی بازار نمیتوانند “مانع ریزش بیشتر قیمت‌ها و خروج سرمایه‌ها از بورس” شوند.
این شرایط باعث شده که طی هفتههای اخیر سهامداران زیادی نسبت به خروج سرمایه خود از بازار سهام اقدام کنند. به گزارش روزنامه همشهری در طول یک ماه گذشته، صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌دلیل ابطال واحد‌های سرمایه‌گذاری خود به‌طور متوسط 40 تا 60 درصد از دارایی‌های خود را از دست داده‌اند. از مجموع 60 صندوق سرمایه‌گذاری، فقط ارزش 8 صندوق در طول یک ماه گذشته اندکی رشد کرده و 52 صندوق با کاهش ارزش دارایی‌هایشان مواجه شده‌اند. به‌طوری که میانگین بازده سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری در یک ماه گذشته به منفی 1.7 درصد رسیده است.
این در حالی است که هنوز آمار موثقی از میزان خروج سرمایه از بورس ایران طی ماههای اخیر منتشر نشده است. ارزش بورس تهران از نیمه دوم اردیبهشت ماه تاکنون نزدیک به 39میلیارد دلار کاهش یافته است. ارزش بورس تهران فقط در طول 10 روز گذشته نزدیک به 2 میلیارد دلار نزول کرده است. ارزش کل این بازار در هفته نخست اردیبهشت ماه به مرز 127میلیارد دلار رسیده بود. این بدان معناست که بورس تهران در حال حاضر توانسته تنها نزدیک 31 درصد ارزش 8 ماه پیش خود را حفظ کند.
مدیرعامل بورس تهران اما در اظهارنظری کاملا متفاوت با جو بازار، عرضه‌کنندگان این روزهای سهام را افراد پشیمان آینده خوانده است. قالیباف اصل معتقد است هیچ عامل مشخصی که سودآوری شرکت‌ها را تهدید کند، ایجاد نشده و معامله‌گران تحت‌تاثیر اخبار پیرامونی و جو روانی منفی به فروش سهام روی آورده‌اند. مدیر عامل بورس تاکید دارد که “هیچ اخبار منفی جدی از وضعیت سودآوری شرکت‌های بورسی منتشر نشده و به گوش هم نمی‌رسد، و ریسکی نگران‌کننده بر شرکت‌های بورسی مترتب نیست.” بالاترین مقام اجرایی بازار سرمایه پیش‌بینی کرده عدم‌تعادل فعلی از بورس تهران رخت بربندد و روزهای پرسود تالار شیشه‌ای بار دیگر کام سرمایه‌گذاران صبور را شیرین کند.
رقابت بازار ارز و سکه با بورس
در مقابل اما بازار سکه و ارز در هفتههای اخیر داغ بوده تا آنجا که قیمت هر دلار آمریکا از ابتدای سال تا کنون 322 تومان افزایش یافته و قیمت هر سکه بهار آزادی نیز در حال عبور از مرز 660 هزار تومان است. به زعم تحلیلگران بازار بورس و سرمایه همین شرایط باعث شده تا برخی از سرمایه گذاران بورس برای کسب منفعت بیشتر سرمایه خود را به سمت خرید سکه و ارز هدایت کنند که در حقیقت معنای آن کاهش سرمایه گذاری در بورس است.
بازارهای سکه و ارز همچنان رونق دارند و کارشناسان اقتصادی می گویند که به دلیل احتمال تشدید تحریم ها بخصوص تحریم بانک مرکزی، نفت و کالاهای نفتی امکان از رونق افتادن این بازار و کاهش قیمت ارز و سکه در آینده چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.
این در حالی است که به گواه آنچه از آمار ماههای اخیر بورس در رسانههای ایران منتشر شده وضعیت بورس به آنجا رسیده که نه تنها سود حداقل 10 تا 20 درصدی را نصیب سرمایه‌گذاران نکرده بلکه بسیاری از سهامداران خصوصاً مردم عادی با زیان‌های حداقل 10 تا 50 درصدی مواجه شده‌اند.
وزیر اقتصاد با تائید “نوسانات بازارهای موازی” گفته که این نوسانات بر فعالیت سهامداران تاثیر گذاشته ولی “با توجه به سیاست های لحاظ شده برای تنظیم نرخ ارز اطمینان به بازگشت آنها به بورس داریم.” اما در مقابل تجربه ماههای اخیر نشان داده که تمام تلاشهای بانک مرکزی ایران برای کنترل قیمت سکه و ارز نهایتا سرانجامی جز شکست در پی نداشته است.
