سازمان بهداشت جهانی در تازه‌ترین گزارش خود در مورد وضعیت آلودگی شهرهای جهان، شهرهای ایران، هند و پاکستان را در میان آلوده‌ترین ها و شهرهای ایالات متحده و کانادا راجزء پاک‌ترین شهرهای جهان قرار داد.
هر چند این خبر در رسانه‌های ایران بازتاب گسترده‌ای داشته، اما مقامات رسمی وزارت بهداشت جمهوری اسلامی هنوز در این باره واکنشی جدی نشان نداده‌اند. واکنش‌ها محدود به اظهار نظر معاون وزارت بهداشت است که او هم ابراز بی‌اطلاعی کرده و گفته است: “مسافرت بودم و با این موضوع آشنایی ندارم”.
اسامی شهرهای ایران در حالی در رتبه‌های اول و سوم آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار گرفته که ایران در طول دو ماه گذشته با چندین مورد جدی بحران محیط زیستی در نقاط مختلف روبرو بوده است.
ناکامی وزارت‌های مربوطه جمهوری اسلامی در مقابله با بحران‌های پی در پی محیط زیست همزمان است با تازه‌ترین اظهارات رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور که مسایل زیست محیطی را یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشورهای منطقه دانسته و بر بهره‌مندی از دانش روز و انتقال تجربیات میان کشور‌ها در این حوزه تاکید کرده است.
آلوده‌ترین شهرهای جهان
به گزارش خبرگزاری‌های رسمی، ایران در تازه‌ترین جدول بندی سازمان بهداشت جهانی، دارنده رتبه آلوده‌ترین ها است و شهرهای اهواز و سنندج نیز به ترتیب در رتبه‌های اول و سوم قرار گرفته‌اند.
بر اساس این گزارش، میانگین ذرات معلق آلوده در هوای اهواز ۳۷۲ میکروگرم در هر مترمکعب است که استفاده از سوخت کم کیفیت و وجود صنابع سنگین در این شهر مهم‌ترین عامل پیدایش آن‌هاست.
شهر اولان باتور، پایتخت مغولستان پس از اهواز دومین شهر آلوده جهان معرفی شده است. سنندج دیگر شهر آلوده جهان است که با دارا بودن ۲۵۴ میکرو گرم ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرو متر در هر متر مکعب از هوا در جایگاه سومین شهر آلوده جهان قرار گرفته است.
در این گزارش که روز دوشنبه، ۵ مهرماه منتشر شده، دو شهر کوچک در کانادا و آمریکا پاک‌ترین شهرهای جهان شناخته شده‌اند.
با این حال به گزارش خبرگزاری فارس، علیرضا مصداقی نیا،معاون وزارت بهداشت در پاسخ به سئوالی پیرامون این گزارش سازمان بهداشت جهانی، گفته است: “چه کسی این خبر را اعلام کرده؟ این خبر را برای بار اول است که از شما می‌شنوم. بنده ۲۰، ۲۵ روز نبودم و مسافرت بودم و در حقیقت با موضوع آشنا نیستم.”
این مقام وزارت بهداشت، در مورد راه های رویارویی با این بحران تنها به گفتن اینکه “در جلسات مربوط به آلودگی ناشی از ریزگرد‌ها که توسط سازمان محیط زیست برگزار می‌شود شرکت می‌کنیم” بسنده کرده است.
قرار گرفتن شهرهای اهواز و سنندج در راس جدول آلوده‌ترین کشورهای دنیا در حالیست که این دو شهر در استان‌های خوزستان و کردستان در فروردین ماه سال جاری به همراه برخی دیگر از شهرهای آذربایجان غربی و شرقی، همدان، قم، مرکزی، کرمانشاه، لرستان، البرز، قزوین، تهران، سمنان، اردبیل، گیلان، مازندران، اصفهان، خراسان رضوی و شمالی با غلظت شدید هواو بارش غبار روبرو شدند که برخی از این شهر‌ها را نیز به تعطیلی کشاند.
بر اساس گزارش‌ها سلامت مردم استان‌های مذکور طی این سال‌ها با آمدن ریزگردهای عربی در خطر افتاده است، طوری که مردم لرستان در سال ۸۸ بیش از ۹۰ روز از سال به جای اکسیژن، خاک استنشاق کردند.
بحران‌های پی در پی
گزارش سازمان بهداشت جهانی و معرفی دو شهر ایران به عنوان آلوده‌ترین شهرهای جهان همزمان است با جدی‌تر شدن بحران محیط زیست در کشور.
در تازه‌ترین مورد مدیر کل حفاظت محیط زیست استان فارس اعلام کرده تالاب بختگان کاملا خشک شده و چشمه گنبان تنها به بخش کوچکی از این تالاب آب می‌رساند.
دریاچه‌های طشک و بختگان، از بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین دریاچه‌های کشور محسوب می‌شوند که در سالهای پرباران گسترش یافته و به هم می‌پیوندند.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی در مورد سایر تالاب‌های این استان گفته است که در حال حاضر استان فارس تنها تالاب “بختگان” را دارد و دیگر تالاب‌های این استان به طور کلی خشک شده‌اند و این امر به دلیل خشک سالی و مدیریت نادرست بر منابع آبی کشور رخ داده است.
موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه نیز یکی از جدی‌ترین موارد بحران محیط زیست در ایران است که به ویژه طی دو ماه گذشته به یکی از مشکلات پیش روی دولت و مجلس تبدیل شد. طرح‌های ارائه شده از سوی نمایندگان مجلس با مخالفت و نارضایتی شماری از شهروندان آذربایجانی روبرو شد.
فعالان مدافع محیط زیست و پایگاه‌های خبری که در این زمینه فعالیت می‌کنند، هشدار می‌دهند که محیط زیست ایران در آستانه “نابودی کامل” قرار دارد. آن‌ها می‌گویند سیاست‌های نادرست مدیریتی و بی‌توجهی مسئولان دولتی همراه با پدیده‌های طبیعی مانند خشکسالی و فقدان نگرانی جامعه در این خصوص، کار را به جایی رسانده که در سالهای آینده دیگر مقوله‌ای به نام محیط زیست در ایران باقی نخواهد ماند.
آتش سوزی گسترده در جنگل‌های گلستان، مازندران و کردستان، قطع گسترده درختان جنگلی و نابودی پوشش گیاهی مناطق مختلف توسط نهادهایی مانند دولت و سپاه پاسداران به بهانه‌هایی مانند ساخت و ساز جاده، سد و… نابودی، انقراض یا در معرض انقراض قرار گرفتن بسیاری از گونه‌های حیات وحش مانند فک دریایی،تنها پستاندار ساکن دریای مازندران، برخی دیگر از موارد بحران محیط زیست در ایران است که به نظر کار‌شناسان در صورتی به صورت جدی در راستای رفع آن‌ها تلاش نشود، کشور را یک سونامی محیط زیستی روبرو خواهد کرد.
