دوماهنامه آتلانتیک آمریکا، درشماره اخیر خود دوپرسش را درخصوص نقش ایران درمنازعات عراق با چهل وسه نفر ازکارشناسان زبده سیاست خارجی آمریکا درمیان گذاشته است. افرادی همچون ژیبگینیو برژینسکی، ساموئل برگر، گراهام آلیسون، کنث پولاک، سوزان رایس، رابرت هانتر وبروس‌ها‌فمن درجمع افراد یاد شده قراردارند. آتلانتیک که ازنشریه‌های معتبردرآمریکا به شمار می‌رود، درکنارهفته نامه‌هایی مانند “نیویورکر”، و”نیشن” در میان طبقه متوسط فرهنگی این کشوراز اقبال زیادی برخورداراست. سوال اول این نظرسنجی مربوط به میزان نقش ایران درمناقشات عراق وسوال دوم درخصوص خروج ویاعدم خروج سربازان آمریکایی ازعراق ورابطه آن با منافع ایران است. نظرات کارشناسان یاد شده، دیدگاه‌های مختلفی را دربرمی‌گیرد که بخش مهمی ازدستگاه تصمیم سازی سیاست خارجی آمریکا را در خصوص تحولات مربوط به عراق تغذیه می‌کند.
چنین نظر سنجی‌های نخبه گرایانه‌ای که به صورت متداول توسط رسانه‌هایی ازاین دست انجام می‌شود، هم اکنون که جدال سختی میان کنگره آمریکا وجورج بوش برای افزایش وتهیه منابع مالی بیشترنظامی برای ادامه حضور نیروهای این کشور درعراق درجریان است، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کنند. همچنین نشان دهنده این موضوع است که چه پراکندگی درمیان سیاستگذاران سیاست خارجی آمریکا درزمینه تحلیل مسائل مربوط به ایران وجود دارد به علاوه آنکه چگونه تحولات حوزه عراق درپیوند با منافع ایران وآمریکا درمنطقه مورد بررسی قرار می گیرد.
سوال اول: ارزیابی عمومی دولت بوش درخصوص دست داشتن تهران درناآرامی ها و خشونت های فرقه ای درعراق، نقش ایران را بیشتر از حد نشان می دهد؟ کمتر از مقدار واقعی نشان می دهد؟ یا آنکه میزان واقعی این دخالت را نشانه می رود؟
48 درصد: بیشتر از حد واقعی است
“ایران در این ماجرا به ایفای نقش می‌پردازد، اما همچنان که دیگران نیز چنین نقشی ایفا می‌کنند. تقریبا کمتر شکی دراین نکته وجود دارد که عربستان سعودی ازشورشیان سنی عراقی حمایت مالی ومنابع خود را به سوی آنها سرازیرمی کند. شورشیانی که جان امریکای ها وعراقی های بسیاری را گرفته اند. ازسوی دیگر، بازیگران بد ومزاحم بسیاری درعراق وجود دارند، وما نیازمند آن هستیم که نگاه خود را به همه آنهامتوجه کنیم وبه همه آنها حساس باشیم ]ونه فقط اینکه به ایران توجه کنیم وآنها را نادیده بگیریم[، همچنان که نیازمند هستیم با همه آنها نیزگفت و گو کنیم.”
“مشکل اساسی درعراق، ایران (یا سوریه) نیست، اما موضوع این است که حمله به عراق همه مشکلات زیرپوستی جامعه عراق را درزمینه تنش‌های فرقه‌ای به سطح جامعه آورد. نتیجه چنین مداخله ای «جنگ داخلی» ای است که هم اکنون شاهد آن هستیم ونباید هم شگفت آور باشد که فرقه های مختلف تلاش می کند از هرجایی که می توانند حمایت مالی، تجهیزاتی واخلاقی به دست بیاورند. برای خیلی ازشیعیان این حمایت ازسوی ایران می‌آید.”
“این چنین نیست که آمریکا نقش ایران را خیلی زیاد نشان بدهد، اما موضوع این است که خیلی دیر توجهش را به مساله‌ای که سه سال است آنجا وجود دارد جلب می‌کند. سوال این است که آیا ایران دست بیشتری دارد (که فکر نمی‌کنیم دارد) واگرنقش زیادی دارد، چرا الان به این مساله توجه می‌کنیم وآن را رومی‌آوریم؟”
40 درصد: درحد واقعی ماجرا است
“ایران مساله اصلی درعراق نیست، اما به صورت قطع یک عامل تاثیرگذاراست ولی الان موقع آن رسیده است که دولت بوش به صورت جدی تری جنگ پنهان ایران با آمریکاودموکرات های عراقی را به روبیاورد وباافکارعمومی مطرح کند.”
” تقریبا چنین اظهاراتی درست است، ولی دولت بوش، با نشان دادن اینکه ایران قوی تر است وماازآنجا فراری هستیم، موقعیت آمریکارا درمنطقه ضعیف تر کرده است. واقعیت این است که ایران یک کشور فقیر وغیریکپارچه است است که قدرتش تنها بخش کوچکی ازقدرت ماست.”
12 درصد: کمتر ازمیزات واقعی گزارش شده است
“دستگاه بوش به صورت کلی طی ماه های گذشته روی استفاده ازسلاح های ایرانی درعراق تاکید کرده است. درعین حال شاید زیاد بر این موضوع تاکید شده که ایران کنترل زیادی بر انتقال سلاح های یادشده به عراق دارد. درحالی که موضوع نفوذسیاسی ایران درعراق که یک موضوع اساسی وذاتی دررابطه دوکشور است وناشی از رابطه طولانی مدت روحانیون ایرانی وشبه نظامیان عراقی، کمترمورد توجه قرارگرفته است.”
سوال دوم: آیا خروج نیروهای آمریکایی درعراق درظرف یک سال آینده به جامه عمل پوشاندن اهداف ایران درمنطقه کمک می کند یا باعث عقب نشستن ایران می شود؟
59 درصد: به ایران کمک می کند
“این موضوع ایران را برای رسیدن به اهدافش درمنطقه کمک می کند. البته اگرباعث واکنش جدی از سوی عربستان سعودی، مصر واردن نشود. اگر موجب واکنش کشورهای عربی شود، آن موقع می توان گفت که این موضوع باعث خواهد شد که ایران به عقب رانده شود.”
“آمریکا درعراق جنگید و ایران برنده شد.”
41 درصد: ایران را به عقب می راند
“این موضوع باعث به عقب راندن ایران می شود تا کمک به این کشور. درحال حاضر عراق برای ایران کالای مجانی است. ماهم اکنون درعراق از یک دولت طرفدار ایران مراقبت و حمایت می کنیم.زمانی که عراق را ترک کنیم، نیروهای عراقی مجبورمی شوند خود را با یکدیگر تطبیق دهند. موضوعی که باعث می شود هم از نفوذ ایران در این کشور کاسته شود ودیگر آنکه باعث خواهد شد تهران برای تسلط برعراق بانیروهای منطقه ای مخالف دست وپنجه نرم کند.”
” این موضوع می تواند ازمخمصه ای که ایران از بودن ما درآن لذت زیادی می برد ما را رها سازد وهمین طوراحتمالا باعث این خواهد شد که خود ایران درعراق همانند ما درمخصمه عراق گیرکند.”