دلفین مینویی
جیره ای شدن بنزین یکی دیگر از تناقضات جمهوری اسلامی، به عنوان چهارمین تولید کننده جهانی نفت است. این کشور نزدیک به 80 میلیون لیتر بنزین مصرفی روزانه خود را وارد می کند؛ ماده ای که به شکلی گسترده از سوی دولت یارانه ای شده و سالانه بیش از 10 میلیارد یورو [در حدود 12000 میلیارد تومان] هزینه برمی دارد.
دولت احمدی نژاد برای کاهش دادن این میزان، قیمت هر لیتر بنزین را 25 درصد افزایش داد و قیمت آن به 8 سانتیم یورو رسید. ازطرف دیگر، سیستم جیره بندی بنزین نیز آغاز و به هر راننده یک کارت مغناطیسی داده شد. کارشناسان اقتصادی نسبت به این اقدام اعتراض کردند: “اشتباه محض!” و این درحالی است که آنها از دو سال پیش در تلاشند تا سیاست های مدیریتی اشتباه رییس جمهور اسلامی و پوپولیست خود را برملا کنند.
در نظر آنها، این ملغمه اشتباهات می تواند باعث شود نرخ تورم که از قبل دارای وضعیت غیرقابل کنترلی شده افزایش یابد. از دید آنها، تنها راه حل، رسیدگی و بررسی منبع این مشکل است. قبل از هر چیز باید از توان ضعیف پالایشی و زیرساخت های فرسوده نفتی ایران سخن گفت. مرتضی بهروزی فر، متخصص هیدروکربن، در این مورد می گوید: “ابتدا به نفع کشور بود که نفت خام را صادر و بنزین را وارد کند، ولی واردات بنزین شدیداً افزایش یافته است. امروز ایران از افزایش جهانی قیمت نفت سود نمی برد.” و از همین جا نیاز به بهتر کردن وضعیت تولید و گسترش فنآوری با استفاده از تجهیزات مدرن و کمک شرکت های خارجی احساس می شود.
تولید انبوه و غیرمتداول خودرو
ولی از آنجا که احتمال اعمال سری سوم تحریم های بین المللی علیه ایران وجود دارد [به دلیل پرونده هسته ای]، شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی هیچ عجله ای برای بهبود وضعیت تولیدات نفتی این کشور ندارند. شرکت هایی که از قبل در ایران حضور داشته اند [توتال، شل، …] به فعالیت های خود ادامه می دهند، ولی پروژه های جدید همگی متوقف شده اند. از آن بدتر اینکه به دلیل اعمال تحریم های بین المللی، مسأله واردات بسیار مشکل شده. از این پس وارد کردن یک واشر پمپ این ایده را تداعی می کند که شاید از آن قطعه در تأسیسات هسته ای استفاده شود…
از دید مرتضی بهروزی فر، مسأله دیگری که باید با آن مبارزه کرد، مصرف بی رویه و کنترل نشده بنزین است که تا حدودی به خیل عظیم اتومبیل های تولید شده مربوط می شود. او در این خصوص می گوید: “سالانه نزدیک به یک میلیون خودروی جدید فروخته می شود. ولی برخلاف کشورهای غربی، خودروهای قدیمی از چرخه خارج نمی شوند، بلکه همچنان آنها را در بازار سیاه می فروشند. این خودروها سوخت بسیاری مصرف می کنند.” به علاوه در سایت اینترنتی وزارت نفت ایران نیز آشکارا نوشته شده: “خودروهای ایرانی در 100 کیلومتر 20 لیتر سوخت مصرف می کنند، در حالی که میانگین جهانی 6 لیتر در 100 کیلومتر است.”
ولی در حال حاضر، هیچ تدبیری به طور جدی علیه این مشکل اتخاذ نشده؛ مشکلی که خود دلیل اول نرخ آلودگی بسیار شدید است. بهروزی فر در ادامه می افزاید: “باید وسایط نقلیه عمومی را افزایش داد و کنترل فنی خودروها را اجباری کرد…”
ازطرف دیگر، سعید لیلاز، روزنامه نگار و کارشناس اقتصادی نیز می گوید: “به نظر من، ما بیشتر قربانی تحریم های اقتصادی هستیم تا مدیریت ضعیف دولت در زمینه اقتصاد و نفت…”
منبع: فیگارو، 21 ژوئن 2007
مترجم: علی جواهری