بحث ازدواج موقت(صیغه) در کشور ما گاه‌به‌گاه، به‌طور رسمی و از جانب مسئولین مطرح می‌شود و هر بار بحث‌های مختلفی بین مخالفین و موافقین در رد یا تایید آن در می‌گیرد. علاوه بر مسائل حقوقی و انسانی پیرامون این مسئله، جنبه‌هایی از این نوع ازدواج کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. این مطلب سعی دارد با دید علمی و به دور از تعصب و بحث‌های رایج، به بررسی عوارض و مشکلات پزشکی ناشی از ازدواج موقت بپردازد. امید است با بحث‌هایی این‌چنین، این جنبه از مسئله‌ی ازدواج موقت نیز همانند دیگر جنبه‌ها، مورد توجه مردم و قانون‌گذاران قرار گیرد.
عدم استفاده از آموزش‌های جنسی رسمی
در کشور ما همانند بسیاری از کشور های اسلامی، صحبت از مسائل جنسی تابو محسوب می‌شود و لطیفه‌ها و نقل‌قول‌های عامیانه هم‌چنان منبع اصلی اطلاعات مردم را در زمینه‌ی مسائل جنسی تشکیل می‌دهند. در سال‌های اخیر، در پاسخ به نیاز جامعه برای فراگیری آموزش‌های جنسی و آگاهی از راه‌های پیش‌گیری از بارداری، کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی مختلفی از طرف وزارت بهداشت و فرهنگ‌سراهای مختلف برگزار شده‌است. به‌طوری که درسی به‌نام «تنظیم خانواده» جزء واحدهای درسی عمومی دانشگاه‌ها در همه‌ی رشته‌ها مقرر شده و شرکت در کلاس‌های آموزشی برای همه‌ی زوج‌های متقاضی ازدواج، اجباری شده‌است. به علاوه در سیستم بهداشتی درمانی و خانه‌های بهداشت، آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم در مورد این مسائل در اختیار زنان متاهل قرار می‌گیرد و حتی در اکثر شهرها، توزیع کاندوم و قرص‌های پیش‌گیری از بارداری در میان این زنان به‌طور رایگان انجام می‌شود.
علی رغم تلاش‌های انجام‌شده در این زمینه، متقاضیان ازدواج موقت که بر طبق آمار غیررسمی٬ عموما از جامعه‌ی غیر دانشگاهی هستند و از نظر قانونی متاهل محسوب نمی‌شوند، از این آموزش‌ها بی‌بهره هستند. لذا احتمال بروز مسائلی نظیر مشکلات جنسی و اختلالات رابطه‌ی جنسی٬ نارضایتی زوجین از ارتباط جنسی و… که از ناآگاهی جنسی نشأت می‌گیرند در ازدواج موقت٬ زیاد و بیش از سایر قالب‌های رابطه خواهد بود.
احتمال بالای انتقال ایدز و بیماری‌های تناسلی
به دلایل فرهنگی و سایر مشکلات، تحقیقات بسیار کمی پیرامون آگاهی عمومی در مورد مسائل جنسی در کشور ما انجام شده‌است. در مطالعه‌ای که به تازگی توسط سازمان ملل متحد در ایران انجام شده، سطح آگاهی جنسی 50 نفر از زنانی که برای دریافت پول رابطه‌ی جنسی داشته‌اند، بررسی شده‌است. (از آن‌جا که بر طبق آمار غیررسمی اکثر زنان متقاضی ازدواج موقت زنانی هستند که با انگیزه‌ی دریافت حمایت مادی و معنوی اقدام به این کار می‌کنند، نتایج این تحقیق تا حدی قابل تعمیم به این گروه از زنان نیز هست.) نتایج این تحقیق نشان می‌دهد ۴۲ درصد این افراد از راه جنسی انتقال ایدز اطلاع نداشتند و ۶۲ درصد از نقش کاندوم در پیش‌گیری از ایدز بی‌اطلاع بودند. همه‌ی آن‌ها نوعی از بیماری تناسلی را تجربه کرده‌بودند و ۶۰ درصد به صورت دوره‌ای به نوعی از این بیماری‌ها (عفونت گنوره) مبتلا می‌شدند و اکثر این افراد، این عفونت‌ها را از طریق خود درمانی یا توصیه‌ی دیگران (افراد غیر پزشک) درمان می‌کردند. هم‌چنین در این مطالعه٬ سطح آگاهی این افراد با گروهی از دانش‌آموزان دبیرستان‌های تهران مقایسه شد که به طور معنی‌داری پایین‌تر گزارش شده‌است. در این تحقیق نیز همانند مطالعات قبلی٬ تاکید شده‌است که این افراد به دلیل اطلاع کم در این زمینه، احتمال بالایی برای ابتلا و انتقال بیماری‌های تناسلی دارند و بین احتمال ابتلا به بیماری‌های تناسلی و سطح تحصیلات ارتباط معکوس وجود دارد.
چرخه پنهان انتقال بیماری‌ها
طبق قانون، در چهارچوب ازدواج موقت، یک مرد می‌تواند با تعداد نامحدودی زن (حتی به‌طور هم‌زمان) رابطه‌ی جنسی داشته‌باشد و بسیاری از این مردان هم‌زمان در قید ازدواج دائم نیز هستند. بنابراین علاوه بر احتمال انتقال این بیماری‌ها بین طرفین متقاضی ازدواج موقت، احتمال انتقال این بیماری‌ها از مرد به همسر و اعضای خانواده خود و از جانب آن زن به دیگر مردان متقاضی ازدواج موقت نیز وجود دارد. از طرفی به دلایل فیزیولوژیک، احتمال انتقال این بیماری‌ها از مرد آلوده به زن، بیش‌تر از احتمال انتقال از زن آلوده به مرد است که این خود دلیل دیگری برای آسیب‌پذیر‌تر بودن زن در چنین روابطی است. از سوی دیگر عموما شناخت بسیار کمی بین طرفین متقاضی ازدواج موقت وجود دارد به‌طوری که پیشینه‌ی بهداشتی و پزشکی فرد برای طرف مقابل نامشخص است. از این‌رو در صورت ابتلای هر یک از طرفین، مسئله قابل پی‌گیری نبوده و راهی برای جلوگیری از آلوده کردن افراد بیش‌تر، وجود ندارد. این عوامل در کنار پایین بودن سطح آگاهی و تحصیلات و بضاعت مالی این زنان و دست‌رسی کمتر به امکانات تشخیصی و درمانی، زنگ خطر انتقال ایدز و بیماری‌های تناسلی از طریق ازدواج موقت را به صدا در می‌آورد. گسستن این چرخه‌ی انتقال بیماری‌ها در شرایط و قانون فعلی، غیرممکن به نظر می‌رسد و همه‌ی این خطرات در سایه‌ی ماهیت پنهان ازدواج موقت مسکوت می‌مانند.
احتمال بالای بارداری، سقط و عوارض آن
همان‌طور که گفته‌شد، علی‌رغم وجود آموزش‌های رسمی و کارگاه‌های آموزشی در مورد مسائل جنسی و راه‌های پیش‌گیری از بارداری، به دلیل ماهیت ازدواج موقت و عدم ثبت آن، متقاضیان این نوع ازدواج، تحت هیچ آموزش رسمی در این مورد قرار نمی‌گیرند. بنابراین با توجه به پایین بودن سطح آگاهی عمومی در مورد مسائل جنسی و راه‌های پیش‌گیری از بارداری - به‌ویژه در میان متقاضیان ازدواج موقت- احتمال بارداری ناخواسته در این رابطه بسیار بالا است.
بر طبق آمارهای جهانی، سالانه ۷۵ میلیون بارداری ناخواسته در سراسر جهان رخ می‌دهد. در کشوری مانند ایالات متحده علی‌رغم آموزش‌های لازم و نگرش فرهنگی متفاوت به روابط جنسی، ۵۶ درصد بارداری‌ها، ناخواسته گزارش شده که این رقم در کشور ما بر طبق آمارهای غیررسمی به ۷۵ درصد می رسد.
با توجه به مسائل حقوقی و فرهنگی پیرامون بارداری حاصل از ازدواج موقت، خطر سقط جنین در چنین بارداری بسیار بالا است. سازمان پزشکی قانونی ایران در سال ۱۳۸۰، سقط جنین را در ۵۱ مورد قانونی اعلام کرد که خواست والدین جزء هیچ کدام از این موارد نیست. بنابراین سقط در همه‌ی موارد ازدواج موقت به صورت غیرقانونی انجام می‌شود.
آمار دقیقی از میزان اقدام به سقط در کشور موجود نیست٬ اما به گفته‌ی معاونت تحقیقات وزارت بهداشت و درمان این رقم ۸۰۰۰۰ مورد در سال تخمین زده می‌شود. این مسئله وقتی اهمیت بیش‌تری می‌یابد که بدانیم سقط‌های زیرزمینی در محل‌های غیرقانونی و عموما در شرایط غیرحرفه‌ای و غیربهداشتی انجام می‌شوند که طبق آمار وزارت بهداشت تنها در ۱۰ الی ۲۰ درصد موارد منجر به سقط جنین شده و در ۲۵ الی ۳۰ درصد موارد منجر به فوت مادر می‌شود.
رابطه جنسی مقعدی و عوارض آن
رابطه‌ی جنسی مقعدی یکی از روش‌های جنسی مرسوم در روابطی است که ترس از بارداری وجود دارد٬ و یا طرفین، دست‌رسی یا اطلاع کافی از روش‌های پیش‌گیری از بارداری ندارند. بر طبق آمار غیررسمی، این نوع رابطه به‌عنوان روش متداولی در ازدواج موقت مورد استفاده قرار می‌گیرد که علی‌رغم تامین لذت برای مرد، ضررهای بسیاری برای زن دارد. از جمله:
1- احتمال بالای ابتلا به همورویید (بواسیر) به دلیل آسیب به سیاه‌رگ‌های دیواره‌ی داخلی مقعد در اثر دخول
2- از بین رفتن توان ماهیچه‌ی اسفنکتر مقعدی در اثر دخول‌های مکرر
3- لذت کم جنسی و دردناک بودن رابطه‌ی جنسی به خصوص در دفعات اول برای زن
4- احتمال بالای انتقال ایدز و بیماری‌های تناسلی در اثر پاره شدن موی‌رگ‌های دیواره‌ی داخلی مقعد و تماس با منی(علی رغم تصور غلط عموم مردم در مورد بی‌خطر بودن این روش در انتقال ایدز و بیماری‌های تناسلی(
مرگ و میر، بیماری‌های روانی، اعتیاد و …
از سوی دیگر، عوارض روابط جنسی مانند ازدواج موقت فقط به بیماری‌های تناسلی محدود نمی‌شود. تحقیقی که به تازگی بر روی تعداد زیادی از زنان فروشنده‌ی رابطه‌ی جنسی طی ۱۵ سال انجام شده، نشان می‌دهد میزان مرگومیر این افراد به دلیل تماس بیش‌تر با عوامل خطر، بیش‌تر از جمعیت عادی است. (8⁄4 مورد در ۱۰۰۰ مورد مرگ سالانه) ۴۰ درصد این افراد مبتلا به مشکلات روانی مانند افسردگی ماژور (Major Depressive Disorder)، اختلال تنش‌زای پس از حادثه (Post Traumatic Stress Disorder)، اختلالات خواب (Sleep Disorders) و … بودند. تقریبا همه‌ی این افراد حداقل یک بار مواد مخدر مصرف کرده و ۴۰ درصد آن‌ها معتاد بودند.
احتمال بالای تولد نوزادانی با بیماری‌های خاص
بر طبق قانون، انجام چند آزمایش، پیش از ازدواج برای متقاضیان ازدواج اجباری است. این آزمایش‌ها شامل آزمایش اعتیاد زن و مرد، آزمایش بیماری سیفلیس برای مرد و آزمایش تالاسمی زن و مرد هستند. از آن‌جا که ازدواج موقت به روشی پنهانی و در سیستمی خارج از روش رایج ازدواج در کشور صورت می‌گیرد، برای متقاضیان این نوع ازدواج، هیچ یک از این موارد انجام نمی‌شود. هم‌چنین برای پیش‌گیری از کزاز نوزادی و مرگ حاصل از آن، تزریق واکسن کزاز پیش از ازدواج برای زن‌ها اجباری است که این مورد نیز برای زنان متقاضی ازدواج موقت که اتفاقا احتمال بالایی برای حاملگی ناخواسته و تولد نوزاد دارند، انجام نمی‌شود. ابتلا به هر یک از این بیماری‌ها که تنها راه کنترل آن‌ها در سیستم بهداشتی درمانی، غربال‌گری پیش از ازدواج در نظر گرفته شده‌است، بار معنوی و مادی غیرقابل‌تصوری بر خانواده و سیستم درمانی تحمیل می‌کند که این مسئله در ازدواج موقت در نظر گرفته نشده‌است.
همان‌طور که اشاره شد، رابطه در چهارچوب ازدواج موقت، به دلیل عدم دست‌رسی به آموزش‌های جنسی رسمی، می تواند منجر به خطراتی مانند بارداری ناخواسته، سقط جنین و عوارض رابطه‌ی جنسی مقعدی شود. از سوی دیگر، علاوه بر فقدان آموزش های لازم، به دلیل ماهیت پنهان و عدم ثبت رسمی، این نوع ازدواج می تواند زنجیری نا محدود و غیر قابل کنترل از آلودگی به ایدز و بیماری‌های تناسلی ایجاد کند و این در حالی‌است که میزان مرگومیر و شیوع بیماری‌های روانی، اعتیاد و خطر تولد نوزادانی با بیماری‌های خاص در این جمعیت بالاتر است. اگر چه این عوارض در هر فحشایی می تواند رخ دهد اما آنچه این مشکلات را در ازدواج موقت پر‌‌رنگ‌تر می کند این‌‌است که بر خلاف فحشا که از طرف عرف، شرع و قانون، امری قبیح و منفی محسوب می شود، ازدواج موقت از جانب شرع و گاها مسولین تایید و تبلیغ می‌شود. هرچند فحشا به واسطه‌ی این نگرش منفی و قوانینی که برای برخورد با متخلفین وضع شده‌است، هیچ‌‌گاه به طور کامل از بین نمی‌رود اما حفظ نگرش منفی عموم مردم در مورد آن، ابزاری برای مبارزه و کنترل عوارض ناشی از آن می باشد، عاملی در کنترل عوارض پزشکی ازدواج موقت وجود ندارد. از این‌رو به نظر می رسد بحث در مورد ازدواج موقت از این منظر، نیاز به بازنگری جدیدی دارد.
منبع: سایت زنستان