شهرت مسعود ده نمکی بیشتر مربوط به فعالیت های سیاسی اوست و زمانی که بعنوان یکی از چهره های فعال “حزب اله” بشدت فعال بود. اوسپس به روزنامه نگاری پرداخت و سرانجام به فیلمسازی رسید. به بهانه نمایش فیلم “اخراجی ها” در جشنوار ه فیلم فجربا او به گفت وگو نشسته ایم.
حرف های مسعود ده نمکی
تحمل کنید تا داد نزنند
آن طورکه گفته می شود شمادر”اخراجی ها”فضای متفاوت وپرشورونشاطی را ازجنگ ترسیم کرده اید.
من وقتی فیلمنامه رانوشتم آن رادادم به چند فیلمنامه نویس حرفه ای بخوانند. یکی از آنها آقای پیمان قاسم خانی بود که پس از اینکه آن راخواند به من گفت تو این همه طنزراازکجا آوردی؟ گفتم از جایی نیاوردم. من همان فضایی راکه درآن زندگی می کنم را به تصویر کشیدم. اصلا همین کتاب فرهنگ جبهه راببینید. قابل قیاس باحال وهوای فیلمهای ما نیست. یاآن دروغ است یا این. درمجموع عملا وعلنا به سمت تحریف تاریخ جبهه رفته ایم.
فکرنمی کنید اینها ناشی از یک سری مصلحت هایی است؟
من فکرمی کنم بیشترازاینکه مصلحت باشد ما به سمت یک نوع خودسانسوری رفته ایم. گاه بدون اینکه روابط خاص هم به وجودآید ما نگاه وسلیقه امان رابه آن تحمیل می کنیم. گاه چیزی رابسیار کمترازآنچه وجوددارد نشان می دهیم وگاهی هم خیلی از چیزهایی راکه وجودندارد به آن می افزاییم.
پیش بینی های شما چقدراز آنچه قبل از شروع متصور می شدید فرق کرد؟
ازآنجا که من دراین موردازیک حوزه تئوریک وارد سینما شده بودم ونه عملی بنابراین فکرمی کردم همه چیز سرجای خودش قرارمی گیرد. اما به هرسعی می کردم با یک دکوپاژازقبل آماده شده وحتی با استوری بورد وارد صحنه شوم. اما درصحنه های جنگی چون شرایط جدید به ما تحمیل شده بود وآن امکاناتی را که فراربودازابتدابه مادهند تغییرکرد، مجبور شدیم ازهمان شیوه سنتی ساخت صحنه های جنگی با توجه به امکانات موجود عمل کنیم. بنابراین خیلی از اوقات هم سر صحنه دکوپاژشکل می گرفت.
“اخراجی ها” بازیگران مطرح زیادی دارد. در کارکردن با آنها درتجربه اولتان به مشکلی برنخوردید؟
این یکی از مسائلی بود که کاررا بسیار مشکل می کرد. مشکل این بود که اغلب این بازیگران به طور همزمان سر فیلمهای دیگری بودند ونمی شد آنها راجمع کرد و گفت که یک ساعت معطل شوید تا فلان نما راازشما بگیریم. بنابراین همیشه به تهیه کننده می گفتم بیشتر ازاینکه پول توپ وتانک مصرف کنی باید هزینه بازیگران شود.
از بازیگران جنگی استفاده کردید؟
یکی دیگراز مشکلات هم همین بود که تاهمه فهمیدند که فیلم جنگی است ذهنیتشان به سمت هنرپیشه هایی رفت که درهمه فیلمهای جنگی هستند ودرآخرهم باید شهید شوند. بنابراین مساله را با آقای شریفی نیا درمیان گذاشتم. ایشان هم ازکسانی دعوت به عمل آوردند که یا چنین تجربه ای رانداشتند ویا کمترازآنها استفاده شده بود.
به تعدد بازیگران اشاره کردید. کارکردن باستاره ها درکنار یکدیگر این نگرانی را درشما به وجود نیاورد که شاید آنها درحد همیشگی اشان ظاهر نشوند؟
این کار یک فیلم قصه محور است ونه کاری شخصیت محور. برای من دراین فیلم مهم شخصیت هایی بود که قصه رابرایم تعریف کنند ونه چیز دیگری.
شمادرزمینه های فرهنگی مختلفی کارکرده اید. چه شد که فیلمسازی رابه آن اضافه کردید؟
فیلمسازی هم درادامه همان فعالیتهای فرهنگی است.
منظورمن بیشتران ضرورتی بود که باعث شده مثلا اینکه فیلم وسینما ابزاری قدرتمندتری برای تاثیرگذاری برمخاطب است.
بله. من اگرقصدداشتم درزمینه های نوشتاری وروزنامه نگاری هم تلاش کنم تلاش می کردم از روزمرگی بپرهیزم. برای ساخت یک فیلم توسط کارگردان درطی یک یا دو سال قدرت تامل وفاصله گرفتن از روزمرگی بسیار بیشتر است.
فیلم شما سروصداهای زیادی کرده است. فکر می کنید دلیل این ها چیست؟
فکرمی کنم مردم دراین فیلم دردهای خودرا از نزدیک دیده اند. اغلب کسانی که این فیلم رادیده اند تحت تاثیرقرار گرفته اند. جواب من برای این سوالتان این است که هرچه ازدل برخیزدلاجرم بردل نشیند.
یک بحث مهمی که راه افتاده اشاره دارد به سابقه سیاسی شما که حاشیه امنیتی رابرای شما بوجود آورده تا شما بتوانید دراین فیلم مسائلی را راحت مطرح کنید. چیزهایی راکه شاید زمانی مخملباف درصدد بیان آن بود اما امکانش را نداشت وبه شدت با آن برخورد می شد.
ببخشید. من اصلا منتظر اجازه کسی نمی مانم تا برایم اجازه صادر کند. من فکر می کنم این حق من است تا حرفم رابزنم این کارراهمیشه کرده ام وحتما به آن ادامه خواهم داد.
فکر می کنید شما چه جور انسانی هستید؟
من هم یکی مثل دیگران هستم که گاهی حرفهایی دارند که اگر بازبان سینما بزنند بهتراز این است که بنویسند و اگر بنویسند بهترازاین است که داد بزنند واگرداد بزنند بهتر ازاین است که دعوایش شود و… پس بهتر است اورا تحمل کنید.