حق و تکلیف

عباس عبدی
عباس عبدی

abbasabdi.jpg

در یک جامعه طبیعی و پذیرفتنی، هر تکلیفی که برای افراد معین شود، طبعا در کنار آن حقی هم تعریف و اجرا ‏خواهد شد. انسان بدون حق، هیچ انگیزه‌ای جز ترس برای ادای تکالیف تعیین‌شده بر دوش خود احساس نخواهد ‏کرد.‏

هنگامی که حقوق افراد نادیده انگاشته شود، به‌طور عادی نسبت به تکالیف نیز بی‌تفاوت شده و این سرآغاز ‏ناهنجاری‌های رفتار است‎.‎

یکی از مهم‌ترین تکالیفی که بر زنان جامعه ما‎ ‎تعیین‌شده رعایت حجاب است، گرچه در عمل انجام این تکلیف با ‏اشکالا‌ت‎ ‎فراوانی مواجه است، اما مدافعان آن یکی از دلا‌یل وجود این تکلیف را ضرورت‎ ‎حفظ امنیت برای بانوان ‏دانسته‌اند‎. ‎

درواقع نیز حکم حجاب در صدر اسلا‌م هنگامی نازل شد‎ ‎که برخی از زنان مسلمان از سوی مردان شب‌ها در ‏کوچه‌های مدینه مورد تعرض‎ ‎قرار می‌گرفتند و حجاب از این رو اعلا‌م شد که این مشکل برطرف شود. حال با‎ ‎توجه به این نکته بهتر است خبر زیر را با هم مرور کرده و سپس به فراموش‎ ‎شدن حق زنان در این زمینه اشاره ‏شود (به نقل از روزنامه سرمایه) یک نهاد‎ ‎عمومی با انجام نظرسنجی از بانوان 18 تا 50 ساله تهرانی، مهم‌ترین ‏عوامل‎ ‎مزاحمت در تهران از نظر خانم‌ها را ارزیابی کرد‎.‎

به نوشته الف، در این نظرسنجی که هزار خانم در جریان‎ ‎آن مورد پرسش قرار گرفته‌اند، پرسشگران با نام بردن ‏مزاحمت‌های رایج برای‎ ‎بانوان در تهران، از پرسش‌شوندگان خواسته‌اند تا درجه این مزاحمت را بین 4‏‎ ‎گزینه ‏خیلی زیاد، زیاد، کم و خیلی کم ارزیابی کنند. بانوان تهرانی مزاحمت “بوق زدن اتومبیل و اصرار به سوار شدن”‏‎ ‎را با 85 درصد انتخاب گزینه‏‎ ‎خیلی زیاد، بیشترین مزاحمت برای خود دانسته‌اند‎. ‎

پاسخ‌های بانوان به سایر مزاحمت‌های مطرح شده در این‎ ‎ارزیابی عبارتند از‎:‎‏ “انتشار تصاویر خصوصی افراد”‏‎ ‎‎80 ‎درصد زیاد و‎ ‎خیلی زیاد، ‏‎ ‎‏”تنه زدن عمدی به زنان”‏‎ 83 ‎درصد زیاد و خیلی زیاد،‎ ‎‏”متلک گفت”ن‎ 76 ‎درصد ‏زیاد و خیلی زیاد،‎ ‎‏”شنیدن الفاظ رکیک”‏‎ 75 ‎درصد زیاد و خیلی زیاد “ویراژ دادن و حرکات نمایشی ‏موتورسواران”‏‎> 72 ‎درصد زیاد و خیلی زیاد و “تعقیب زنان توسط مردان در اماکن خلوت”‏‎ 72 ‎درصد زیاد و ‏خیلی زیاد‎.‎

اگر زنان ما مکلف هستند که نحوه خاصی از پوشش را‎ ‎رعایت کنند، آیا نباید حق امنیت اجتماعی آنان در برابر ‏مردان نیز تامین‎ ‎شود؟ اگر مردان جامعه ما با چنین ناهنجاری‌ای مواجه شوند که 85 درصدشان به‏‎ ‎صورت خیلی ‏زیاد با مشکل بوق زدن جلوی پای آنان مواجه شوند، چه خواهند کرد؟

آیا این 85 درصد از بانوان همه بدحجاب و بی‌حجاب‎ ‎هستند که چنین مورد تعرض قرار می‌گیرند؟ باید اقرار کرد ‏که پلیس و نیروی‎ ‎انتظامی برای مواجهه با همه این موارد توانایی ندارد، اما مشکل بوق زدن‎ ‎جلوی پای زنان و ‏مزاحم شدن علیه آنان چیزی نیست که به چشم نیاید، کافی است‏‎ ‎که در این زمینه اندکی حساسیت داشت و قانون ‏مناسب را نیز نوشت و به‌طور‎ ‎جدی اجرا کرد، کاری که در برخی کشورهای غربی تا دو سال مجازات دارد. به‎ ‎نظر من این فعل، حتی جرم خصوصی نیست که رسیدگی به آن مستلزم شکایت شاکی‎ ‎خصوصی باشد. بارها شده ‏است دیده‌ایم خانمی که برای سوار شدن تاکسی کنار‎ ‎خیابان ایستاده و حتی حجاب وی هم معمولی و حتی مناسب ‏است، اما برای خلا‌ص‎ ‎شدن از راننده مزاحم مجبور شده است مسیر خود را موقتا تغییر دهد‎.‎

وقتی زنان جامعه‌ای تا این حد احساس ناامنی کنند و‎ ‎هیچکس هم نباشد که از آنان دفاع کند، چه انتظاری از رعایت ‏و انجام تکالیف‎ ‎از سوی آنان داریم؟

البته از فعالا‌ن حقوق زن هم می‌توان پرسید وقتی که‎ ‎به موضوعاتی از حقوق زنان پرداخته می‌شود که فقط درصد ‏کمی از زنان با آن‎ ‎درگیر هستند، چرا به همان اندازه یا حتی کمتر به مساله امنیت عمومی زنان‎ ‎از جمله ‏مزاحمت‌های مذکور اشاره نمی‌شود که قدرت بسیج‌کنندگی همه زنان و‎ ‎نیز مردان را دارد‎. ‎

البته این بدان معنا نیست که فعالیت‌های دیگر با‎ ‎سوال مواجه شوند، بلکه به معنای ضرورت پرداختن به ‏موضوعاتی است که فراگیر‎ ‎بوده و همه زنان کمابیش با آن درگیر هستند‎. ‎

منبع: اعتماد ملی